در ۱۱ کیلومتری جنوب شرقی شهر چاریکار در ولایت پروان در شمال افغانستان و در دل کوه‌های سربه فلک کشیده این ولایت، پایگاهی نظامی قرار دارد که روزی در میانه دهه 1950 میلادی با کمک نیروهای شوروی بنای آن نهاده شد و امروز، به نظر می‌رسد که قرار است دوباره سرنوشت مردم افغانستان به بهانه به چنگ آوردن این پایگاه، دستخوش دگرگونی شود.
بستر پایگاه هوایی بگرام را شوروی سابق بنا نهاد و بعد از خروج شوروی و اشغال افغانستان توسط ناتو در اوایل سده بیست و یکم این فرودگاه به دست آمریکا بازسازی شد.
پایگاه هوایی بگرام بزرگترین پایگاه نظامی ایالات متحده در افغانستان بود که در نهایت در تاریخ ۵ ژوئن ۲۰۲۰ ارتش امریکا این فرودگاه را به نیروهایی ارتش وقت افغانستان واگذار کرد و در 15 آگوست 2021، کل پایگاه پس از تسلیم ارتش ملی افغانستان که توسط ناتو آموزش دیده بود، پس از فرار فاجعه بار اشرف غنی، به‌دست طالبان افتاد.
طالبان اما، هنوز از غارهایی که در آن به مدت دو دهه پنهان شده بودند بیرون نیامده که وارث تمامی تجهیزات نظامی شدند که ناتو در زمان خروج خود برای ارتش ملی افغانستان بجا گذاشته بود، ارتشی که حتی سه هفته در برابر نیروهای طالبان تاب نیارود و گریز را بر قرار ترجیح داد.
و اما این روزها افغانستان دوباره به مرکز توجهات ژئواستراتژیک آمریکا بازگشته و رهبرات ایالات متحده در تلاش هستند تا بار دیگر، حلقه مفقوده خود در آسیای مرکزی را به چنگ آورند.
اما چرا این روزها افغانستان دوباره به یکی از مراکز توجه آمریکا تبدیل شده و در پشت پرده تلاش برای بازگشت دوباره آمریکا به افغانستان و به دست آوردن پایگاه نظامی استراتژیک بگرام چه دلایلی وجود دارد که هنوز چند سالی از خروج این کشور از افغانستان نگذشته که پشیمانی دوباره به سراغ آمریکا آمد؟
دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا به تازگی در موضع‌گیری خطاب به طالبان اعلام کرده که این گروه باید پایگاه نظامی بگرام را بار دیگر در اختیار ارتش آمریکا قرار دهد.
افغانستان چاقوی دولبه
زمانی که آمریکا و نیروهای ناتو به رهبری آمریکا در آگوست سال 2021 به صورتی ناگهانی از افغانستان خارج شدند، گفته های آمریکایی‌ها حاکی از آن بود که هزینه ماندن در افغانستان به مراتب بیشتر از حفظ کردن افغانستان است.
از اواخر آگوست (2021) که آمریکا رسما نیروهای نظامی خود را از افغانستان خارج کرد، انتظار نمی‌رفت که طالبان با این سرعت بتواند بر افغانستان مسلط شود؛ بنابراین بیش از آنکه رقبای راهبردی ایالات متحده از این واقعه شگفت زده شوند، متحدین آمریکا به ویژه هم پیمانان اروپایی این کشور در ناتو بودند که از این تصمیم زود هنگام بهت‌زده شدند؛ چرا که سرعت بالای خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، سقوط دولت شبه لیبرال و ترکیبی اشرف غنی و عبدالله عبدالله در این کشور، فرار غیر منتظره اشرف غنی و خروج طالبان از غارهایی که 2 دهه در آن جا پنهان بودند، همزمان با هم به وقوع پیوست و چنان خلا قدرتی برجای ماند که حتی ارتش 300 هزاری نفری آموزش‌دیده و مجهز به تسلیحات پیشرفته آمریکایی نتوانستند در مقابل تهاجم طالبان هیچ واکنشی از خود نشان دهد.
«رابرت کاپلان» تحلیل‌گر معروف آمریکایی یک دهه قبل در سال ۲۰۱۲ در روزنامه وال‌استریت ژورنال نوشت: «برای درک مناقشات و رقابت‌های امروز جهان، اقتصاد و تکنولوژی را فراموش کنید و به جای آن، نگاهِ دقیقی به نقشه جغرافیایی جهان بیاندازید.»
افغانستان یک کشور محصور در خشکی است که از لحاظ موقعیت جغرافیایی آسیای شرقی را به آسیای مرکزی و جنوبی و همچنین جنوب غرب آسیا متصل می‌کند و توسط 6 کشور ایران، پاکستان، چین، تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان محاصره شده و از دسترسی به آب‌های بین‌المللی و متعاقب آن از مزیت کشتی‌رانی در آب‌های آزاد محروم است. این مسئله هزینه بالایی بر اقتصاد این کشور تحمیل می‌کند و موجب وابستگی به همسایگان و انزوای آن در سطح بین‌الملل شده است.