مردم ایران در آن زمان به چه سیاست‌ها و به چه عملکردها و به چه رفتارهایی از حاکمیت اعتراض داشتند؟ آنها از قیام خود علیه نظام پادشاهی چه می‌خواستند و از ظهور انقلاب اسلامی چه انتظاری داشتند.
بهترین پاسخ به این سؤالات را می‌توان در اعلامیه‌ها و سخنرانی های امام خمینی و نیز سایر مراجع تقلید و شخصیت های انقلابی و نیز در خاطرات زندانیان سیاسی و همچنین شعارهای معترضین در آن ایام دریافت. مطالعه صحیفه امام، بیانیه های مراجع عظام تقلید، سخنرانی های روشنفکران و روحانیون مبارز و همچنین مقالات و مطالبی که در آن سالها منتشر شده است به خوبی نشان می‌دهد که مردم ایران در آن سالها به دنبال چه اهداف ومقاصدی بودند و چه چیزهایی را می‌خواستند و چه چیزهایی را نمی‌خواستند.
و در یک کلام مدینه فاضله‌ای که انقلابیون به دنبال آن بودند چه مشخصاتی داشت؟
اما داستان از این قرار است:
در اعتراضات عمومی سال های ۱۳۵۶ و ۱۳۵۷ که مردم به رهبری امام خمینی رحمت الله علیه در خیابان های شهرها و کوچه های روستاهای مختلف ایران به تظاهرات و راهپیمایی علیه نظام ظالمانه شاهنشاهی و استبداد پهلوی پرداختند بر این باور بودند که با برپایی نهضت اسلامی به اهداف مهم زیر دست پیدا خواهند کرد:
- ۱- پایان دادن به نظام سلطنتی موروثی که مردم در انتخاب حاکمان اصلی کشور نقشی نداشتند و نیز محو استبداد و دیکتاتوری در ساختار حکومتی ایران
- ۲- تشکیل نظام جمهوری و مردم سالاری و برپایی یک حکومت عدل اسلامی از طریق برگزاری مرتب انتخابات آزاد با مشارکت آحاد مختلف مردم برای تعیین سرنوشت خویش به صورت مستمر
- ۳- ساخت ایرانی آباد و آزاد و مستقل با اقتصادی پویا که بتواند الگوی سایر کشورهای همسایه و منطقه باشد.
- ۴- وابسته نشدن حکومت به قدرت های بزرگ و حفظ استقلال حاکمیت در تصمیم گیری های سیاسی و ملی
- البته مفهوم استقلال، کاهش روابط ایران با کشورهای مختلف جهان از جمله ابرقدرتها نبود، بلکه منظور از آن اجازه ندادن به مداخله قدرت های بزرگ در امور داخلی ایران و تعیین مسئولین کشور توسط آنان و یا انتخاب افراد تحت نفوذ آنها بود.
- ۵- از بین بردن ظلم و ایجاد بستری مناسب برای برپایی عدالت در جامعه به گونه‌ای که همه استعدادهای آحاد مختلف مردم بارور شود و همه ایرانیان برای تعالی معنوی خوبش و توسعه ایران عزیز تلاش کنند.
- ۶- به چرخش درآوردن قدرت بین سیاستمداران و حکمرانان و نیز در بین آحاد مختلف مردم به گونه‌ای که حکومت همواره در دست اشخاص ثابت و خاصی قرار نگیرد و کسی نیز به صورت مادام العمر در قدرت باقی نماند.
- ۷- برقرای آزادی اندیشه و تفکر و عقیده و بیان و از بین بردن زندان های سیاسی و عدم بهره گیری حکومت از حبس‌ها و حصرها به ویژه برای انسان های آزادیخواه، وطن دوست، سیاستمداران و مخالفین سیاسی و تبدیل زندان‌ها به موزه های عبرت و مراکز آموزشی
لازم به ذکر است که همه نکات و موارد فوق در شعارهای اصلی مردم یعنی «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» در اکثر راهپیمایی‌ها و تظاهرات اعتراضی متبلور بود.
بنابراین مردم می‌خواستند تا:
- ۱- بساط ظلم و زور برچیده شود،
- ۲- حکومتی خدمتگزار و دلسوز به وجود آید.
- ۳- امنیت پایدار برای آحاد مختلف مردم برقرار شود.
- ۴- در همه جای کشور علائم پیشرفت و توسعه مشهود باشد و به چشم بیآید.
- ۵- آمال و آرزوی مردم کشور، مهاجرت از وطن و زندگی در خارج از کشور نباشد.
- ۶- ایران آنقدر توسعه یافته شود که مردم سایر نقاط جهان در آرزوی دیدار از ایران باشند.
- ۷- مردم با هم مهربان باشند و به یکدیگر کمک کنند.
- ۸- ایرانیان ثروتمند شوند و همه آنان با رفاه و آسایش زندگی کنند.
در آن زمان می‌گفتند: من لا معاش له، لا معاد له
در یک کلام مردم می‌خواستند که:
تمام بدی های نظام سلطنتی از جمله:
- ۱- غیر منتخب بودن مسئولین کشور،
- ۲- اداره کشور به صورت امنیتی از طریق سلطه ساواک،
- ۳- توسعه زندانهایی مثل اوین و قصر،
- ۴- بدرفتاری با زندانیان و شکنجه زندانیان سیاسی،
- ۵- وابسته بودن پادشاه و سران کشور به خارجی ها،
- ۶- ناسازگاری حکومت با مبانی دینی،
- ۷- بی توجهی دولت به مستضعفین و گسترش فقر و فساد و تبعیض از بین برود.
و خوبی های حکومت های پیشرفته در ایران رایج شود و ایران همواره سرآمد و سربلند و عزیز باشد.