ستاره صبح - فائزه صدر: شهر ژنو ۲۴ و ۲۵ دی ماه (۱۲ و ۱۳ ژانویه) میزبان دور سوم گفت و گو های ایران و اروپا خواهد بود. در این گفتوگوها سه کشور اروپایی عضو برجام (انگلیس، فرانسه و آلمان) و همچنین معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در برابر تیم دیپلماسی جمهوری اسلامی قرار می‌گیرند. گفت و گو‌هایی که دور نخست آن مهرماه در حاشیه هفتاد و نهمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک و دور دوم آن نهم آذرماه در ژنو برگزار شده بود. هشتم آذرماه نیز نشستی با حضور غریب آبادی و تخت روانچی معاونان وزیر خارجه ایران با انریکه مورا معاون مسئول سابق سیاست خارجی اتحادیه اروپا برگزار شد.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه ۱۷ دی ماه اعلام کرد که طیف گسترده‌ای از موضوعات اعم از موضوعات منطقه، روابط دو جانبه با اتحادیه اروپا و موضوع هسته‌ای در این نشست مورد بحث واقع خواهد شد. اگر چه به نظر می‌رسد مذاکرات ایران و طرفین اروپایی‌اش در ادامه روند پیشین باشد، اما با توجه به نزدیک شدن تاریخ ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ و زمان منقضی شدن قطع‌نامه ۲۲۳۱ در حقیقت تلاشی است از طرف ایران برای خارج ساختن موضوع هسته‌ای از دستور کار شورای امنیت. ستاره صبح در گفت‌وگو با علیرضا تقوی نیا، تحلیلگر سیاسی به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه می‌خوانید:
علیرضا تقوی نیا در تحلیل نتایج مذاکرات ایران و طرف اروپایی گفت: به عنوان یک تحلیلگر به نتیجه گفتوگوها خوش بین نیستم. زیرا طرف اصلی ایران ایالات متحده است و گفت‌وگو باید بین ایران و آمریکا باشد.
وی افزود: یادمان باشد که چند سال پیش ایران به طور کامل برجام را اجرا کرده بود و این عمل به تعهدات توسط اروپا و آژانس تأیید شد ولی طرف آمریکایی به طور یک طرفه منجر به معلق شدن کل برجام شد.
این تحلیلگر سیاسی با اشاره به نقش آمریکا در توافق ایران با غرب گفت: اروپا بدون آمریکا نمی‌تواند به تعهدات و وعده‌های خود عمل کنند، به همین دلیل عملاً اقتصاد ایران تحت تحریم قرار گرفته است.
وی تاکید کرد: در دوره بایدن نیز دولت‌های ایران برای احیای برجام تلاش کردند ولی به تضمین‌های لازم برای عدم خروج مجدد آمریکا از برجام نرسیدند. از این رو بعید است تا مسائل ایران و آمریکا حل نشود، بتوان بر سر پرونده هسته‌ای با غرب به اجماع رسید.
تقوی نیا در ابطه با لزوم مذاکره متذکر شد: برای کاهش تنش و فعال نشدن مکانیزم ماشه ایران ناچار از گفت‌وگو با غرب است. ایران قصد دارد تا اکتبر 2025 از فعال شدن مکانیزم ماشه جلوگیری کند. اگر این اتفاق بیفتد بسیاری از بندهای تحریم خود به خود رفع می‌شود و این به نفع ایران است.
وی خاطر نشان کرد: غرب می‌بیند که برنامه اتمی ایران از نقطه گریز عبور کرده و ایران قصد ندارد از برنامه اتمی خود دست بردارد زیرا از نظر ایران این پروژه در برابر تحولات پیرامونی برای کشور بازدارندگی ایجاد کرده است. با توجه به سقوط دولت بشار اسد در سوریه، بعید است که جمهوری اسلامی ایران از برنامه اتمی‌اش عقب نشینی کند.
این کارشناس سیاست خارجی با اشاره به دلایل اروپاییان برای حضور پای میز مذاکره گفت: اروپا سعی می‌کند تا اکتبر 2025 مکانیزم ماشه را فعال کند که تبعات سنگینی برای جمهوری اسلامی خواهد داشت. خروج ایران از ام پی تی و وضعیت ناگواری که نباید برای کشور پیش بیاید نتیجه فعال شدن مکانیزم ماشه است.
وی افزود: گفت‌وگو های دو طرف برای رسیدن به تفاهم در خصوص پرونده هسته‌ای است، اما به عقیده من بعید است ایران بتواند با غرب توافق کند. این اقدامات موقتی است و تا اندازه‌ای تنش‌ها را کاهش خواهد داد.
تقوی نیا درباره نقاط ضعف و قوت اروپا در مذاکرات تصریح کرد: امتیاز اروپا این است که می‌تواند مکانیزم ماشه را فعال کند اما اروپا برای توافق و در مسیر کمک به ایران اختیار ندارد. غرب بدون مجوز و همراهی آمریکا نمی‌تواند مشکل پرونده هسته‌ای ایران را حل کند.
وی افزود: اروپا از ناحیه ایران احساس خطر می‌کند ولی ایران خطری برای آمریکا محسوب نمی‌شود. ایران نیز از ناحیه آمریکا احساس خطر می‌کند و خود را برای مواجهه با آمریکا آماده می‌کند. با توجه به حضور مجدد ترامپ در قدرت بعید است آمریک برای حل مشکلاتش با ایران اراده‌ای داشته باشد. از این رو هر گفت‌وگو و توافق و تفاهمی بین ایران و اروپا دوام و قدرت چندانی نخواهد داشت.
علیرضا تقوی نیا در پایان سخنان خود تاکید کرد: به عقیده من روند تحولات در ایران به سمت تنش می‌رود. دیپلماسی سعی دارد از گسترش تنش جلوگیری کند. ایران باید مشکلاتش با آمریکا را حل کند. مذاکره در مورد پرونده اتمی ایران است و جمهوری اسلامی به اروپا اجازه گفت‌وگو در رابطه با سایر موضوعات را نمی‌دهد درحالیکه آمریکا در صورت قرار گرفتن در فضای مذاکره با ایران، می‌خواهد در خصوص تمام مسائل با ایران بحث کند. هر چند که اراده‌ای برای گفت‌وگو در آمریکا دیده نمی‌شود.