گروه اجتماعی: زباله و پسماند و مدیریت آن موضوعی است که در کشورهای پیشرفته از آن به‌عنوان طلای کثیف یاد می‌کنند، یعنی مثل نفت و طلا دارای ارزش است. این کشورها از زباله درآمد، رفاه و آسایش خلق می‌کنند، نه اینکه زباله باعث نابودی محیط‌زیست و سلامت مردم شود. موضوعی که به‌صورت تراژدیک در کشور جریان دارد و انگار مافیا نمی‌گذارد درآمد زباله به جیب مردم برود. مدیریت شهری در گذشته و حال بحث استفاده از پسماند را مطرح کرده اما تنها 7 درصد زباله در کشور بازیافت و استفاده می‌شود! بدتر اینکه 93 درصد زباله به‌صورت غیربهداشتی در زمین‌های اطراف شهرها دفن می‌شود. موضوعی که صدای شهروندان را درآورده، اما انگار قرار است محیط زیست غیربهداشتی و سلامت مردم به مخاطره بیافتد. عدم استفاده از زباله نماد سوء‌مدیریت و دستبرد به اموال عمومی است. چرا جلوی مافیا گرفته نمی‌شود مسئله است.
خطر زباله
شیما انصاری، رئیس سازمان محیط‌زیست در جلسه علنی دیروز مجلس شورای اسلامی گفت: سالانه قریب به ۲۱ میلیون تن پسماند عادی، ۱۵۰ هزار تن پسماند عفونی بیمارستانی، ۳۵ میلیون تن پسماند صنعتی، ۱۷۰ میلیون تن پسماند کشاورزی، هشت میلیون تن پسماند خطرناک و ویژه و ۱۵۰ میلیون تن نخاله‌های ساختمانی تولید می‌شود. میزان پردازش زباله در کشور ۷.۴ درصد در مقایسه با متوسط جهانی که ۱۳.۵ درصد هست، می‌باشد. میزان دفع زباله ۶۸.۲ درصد است که در مقایسه با متوسط جهانی که ۳۶.۶ درصد هست و میزان تلنبار که ۱۳.۳ درصد در مقایسه با متوسط جهانی است، پنج و نیم درصد است. برابر مطالعات، اختلاف فاصله بین وضعیت کنونی تا رسیدن به استاندارد متوسط جهانی یک ظرفیت اقتصادی معادل ۱۰.۲ میلیارد دلار در بازیافت و استخراج از مواد حاصل ایجاد می‌کند. مدیریت نادرست پسماند شهری، دفن غیراصولی، عدم تفکیک، عدم بازیافت و ... سالانه حدود ۸۷ هزار میلیارد تومان خسارت زیست‌محیطی به کشور وارد می‌کند. بر اساس آمار ارائه‌شده توسط سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها ۷۵ درصد پسماند شهری تولیدی در کشور دفن می‌شود که از این میزان هفت درصد به‌صورت دفن بهداشتی و ۹۳ درصد باقیمانده به‌صورت غیربهداشتی در زمین دفن می‌گردد. ظرفیت خطوط پردازش پسماند در کشور در حدود ۳۰ درصد از میزان پسماند تولیدی است.
مدیریت ناکارآمد
رئیس مجلس شورای اسلامی بابیان اینکه در حوزه پسماندها مشکل مدیریتی داریم، گفت: ۹۰ درصد زباله‌های کشور به‌صورت غیراصولی دفن می‌شوند.
محمدباقر قالیباف دیروز در مورد وضعیت مدیریت پسماند با رویکرد رسیدن به شرایط مناسب به‌ویژه در استان‌های ساحلی و کلان‌شهرها گفت: موضوعاتی در کشور وجود دارد که بیش از سه دهه نتوانستیم آن‌ها را حل کنیم. برای مثال استان مازندران با چالش بحران زباله و تالاب‌ها مواجه است. به‌طورکلی به‌جز شهر اصفهان که اقتصاد پسماند با مدیریت درست از ابتدا در مبدأتفکیک انجام می‌شود و حداقل دفن زباله رادارند در بقیه کشور دچار بحران هستیم.
تولید روزانه 58000 تن زباله
قالیباف بابیان اینکه روزانه ۵۸ هزار تن تولید زباله داریم که عوارض زیست‌محیطی و آلودگی هوا ریشه در پسماند دارد گفت: ما در این زمینه مشکل مدیریتی داریم. بیش از ۲۰ سال است که قانون پسماند نوشته‌شده و در سال ۸۴ آیین‌نامه آن نهایی شده است اما ما هنوز در تفکیک از مبدأ و مخزن مشکل‌داریم در شهر تهران در جمع‌آوری زباله روزانه متوسط ۸ هزار تن زباله داریم و در شب‌های عید این رقم به ۱۱ و ۱۲ هزار تن می‌رسد. فقط ۹ درصد بازیافت زباله داریم و ۹۰ درصد زباله‌های کشور به‌صورت غیراستاندارد و غیراصولی دفن می‌شود.
قوانین معطل‌مانده
وی بابیان اینکه جمع‌آوری زباله توسط اتباع بیگانه تبدیل به یک بحران شده است اظهار داشت: موضوع مدیریت پسماند به کمیسیون مربوطه ارجاع خواهد شد تا ظرف دو هفته تبدیل به قانون شود، نباید این قانون هم مانند قانونی که در سال ۸۴ برای مدیریت پسماند تصویب شد، بلااستفاده شود. وزارت کشور در این موضوع مسئول است. اجازه ندهیم شرکت‌ها و افراد خاص صنعت بازیافت را در سیطره خود قرار دهند. در شهرستان‌های کوچک مانند میبد دستگاه زباله‌سوزی است که به روش خلأ پسماندها را بازیافت می‌کند. دستگاه زباله‌سوز می‌تواند با ظرفیتی که دارد اکثر شهرهای شمالی ما را از مشکل پسماند رها کند و نیاز به سرمایه‌گذاری ۲۰ میلیارد تومان دارد. محیط‌زیست شمال ایران و سلامت مردم و مسافرین آن درخطر است. سد هراز و دپوی زباله‌ها در آن و در شهر رشت معضل بزرگی شده است. باید در موضوع فرهنگ‌سازی تلاش کنیم و تعاونی‌های زباله را ایجاد کنیم. در مقابل جوانان پاسخی نداریم. آنان می‌گویند یکی از مشکلاتی که حل کردید را نام ببرید.