ستاره صبح، فائزه صدر: تعریف خط فقر و توجه به حقوق و دستمزد و شرایط معیشتی جامعه نشان می‌دهد که بیش از 30 میلیون ایرانی زیر خط فقر زندگی می‌کنند. به تعریفی دیگر تقریباً از هر 3 نفر ایرانی یک نفر زیر خط فقر قرار دارد. در حالی در کلان شهرها خط فقر بالای 30 میلیون تومان محاسبه می‌شود که بسیاری از ساکنین شهرهای بزرگ کشور از جمله تهران کارگران، کارمندان، بازنشستگان و مستاجران حداقل بگیر هستند. آنچه در ادامه می‌خوانید گزارش ستاره صبح در رابطه با ریشه و راهکار مقابله با فقر است:
چندی پیش وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد: "بیش از 30 درصد مردم زیر خط فقر نسبی و شدید قرار دارند."
مسعود فراهانی، کارشناس مرکز پژوهش‌های مجلس نیز در برنامه‌ای تلوزیونی اعلام کرد: "حدوداً ۵ میلیون خانوار مستأجر داریم که نیمی از آنها در معرض فقر هستند. در گذشته افراد بیکار، بی خانمان می‌شدند اما در شرایط فعلی حتی افراد دارای کار ثابت اما مستأجر در معرض بی خانمانی‌اند."
علی آقا محمدی، مدیر اقتصادی دفتر رهبری نیز در سخنانی اظهار کرد: "نزدیک به 20 میلیون ایرانی در شرایط سخت و کم برخوردار زندگی می‌کنند."
ابراهیم صادقی فر، رئیس مؤسسه کار و تأمین اجتماعی نیز در این نشست گفت: " "۲۷ درصد مردم درگیر فقر هستند. امروز فقر در ایران دیگر یک مسئله حاشیه‌ای نیست، بلکه به یک واقعیت انکار ناپذیر تبدیل شده است. با اهرم اقتصادی به جنگ فقر رفتن اشتباه است و باید ریشه‌های فقر را در موضوعات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دنبال کرد." علی ربیعی، دستیار رئیس جمهور نیز مسائل سیاسی و فرهنگی را به عنوان ریشه‌های فقر معرفی کرد و گفت: "تداوم تحریم‌ها باعث فقیرتر شدن مردم می‌شود. شعار انقلاب اسلامی فقرزدایی و علت مشارکت مردم در آن نیز مقابله با همین مسئله بود. کسانی که تحریم را نعمت می‌دانستند چطور باید جواب خدا را بدهند؟ سیاست‌هایی که رفع تحریم را به تعویق انداخت منجر به فقر گسترده شد. زیست دراز مدت در دوران تحریم امید زدا ست و جامعه را از احساس اطمینان تهی می‌کند" ربیعی یکی از علل عدم فقرزدایی را در سیاست گذاری‌ها می‌داند و می‌گوید: "مشکل اساسی ما که مرتبط با فقر است، بروکراسی آسیب خورده است و نظامی که اساس آن نخبه گرایی نیست موفق نخواهد شد. مدیریت فامیلی و آسانسوری باعث می‌شود در بخش سیاست گذاری عملکرد مناسبی نداشته باشیم."
تورم عامل اصلی کاهش رفاه
یوسف محنت فر، اقتصاددان و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با ستاره صبح رابطه سیاست‌گذاری با کاهش رفاه و تشدید فقر را اینگونه تشریح می‌کند: یکی از مسائل اصلی اقتصاد ایران که در دهه‌های اخیر با آن روبه‌رو بودیم وجود نرخ تورم بالا است. عامل اصلی مؤثر بر تورم حجم پول است. براساس تئوری اقتصادی فریدمن، تورم در همه زمان‌ها و در همه جا پدیده‌ای پولی تلقی می‌شود.
وی گفت: تورم انتقال ثروت مردم به دولت است. این روند بدون اطلاع، خواست و آگاهی مردم رخ می‌دهد. تورم به صورت آشکار و پنهان با ظرافت و تأثیر گذاری زیر پوستی بخشی از ثروت شهروندان را از بین می‌برد.
این اقتصاددان در این رابطه افزود: تورم با کاهش ارزش پول ملی، هزینه خانوار را بالا می‌برد و همچنین هزینه‌های تولید را بالا می‌برد. از این رو سیاست‌های پولی در کاهش تورم و افزایش رفاه خانوار نقش اساسی دارد.
وی تاکید کرد: کار سیاست‌های پولی تنظیم و کنترل حجم نقدینگی مورد نیاز برای بخش تولید است. این سیاست‌ها باید هماهنگ با رشد امکانات تولیدی فراهم شود و بتواند تولید را تحت تأثیر قرار دهد.
اجرای درست سیاست‌های پولی ضامن کاهش فقر
این استاد دانشگاه اجرای درست سیاست‌های پولی را ضامن کاهش فقر می‌داند وی در این رابطه افزود: سیاست‌گذاران پولی با تنظیم و کنترل حجم نقدینگی بر رفتار عاملان اقتصادی تأثیر می‌گذارند و از این طریق بخش‌های اقتصادی و به تبع آن رفاه خانوار تحت تأثیر قرار می‌گیرد. رفاه خانوار با اجرای درست سیاست‌های پولی تضمین می‌شود. محنت فر در نقد عملکرد شبکه بانکی کشور گفت: وقتی در نقدینگی انحراف ایجاد می‌شود و حجم پول بالا است، بانک‌ها به دنبال واسطه گری، خرید و فروش املاک، ارز، طلا و شمش و... می‌روند و هزینه‌های خود را چندین برابر می‌کنند. این نقدینگی در رشد و بر بخش‌های واقعی اقتصاد تأثیری ندارد و عملاً باعث افزایش تورم می‌شود. وی افزود: این تورم به دلیل عدم نظارت بر رفتار و عملکرد بانک‌ها است. این رفتار به دیگر بخش‌های اقتصاد نیز ورود می‌کند و به چرخه افزایش تورم دامن می‌زند. وقتی تورم بالا است، عمده درامد خانوار صرف کالا و خدمات می‌شود و با قیمت بالا نیازهای خود را تأمین می‌کنند. عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه مازندران گفت: تورم ارزش پول ملی را کاهش می‌دهد و خانوار برای تأمین مخارج خود باید با گرانی دست و پنجه نرم کند. این وضعیت معلول سیاست‌های غیر کارآمد بانک‌ها در جذب نقدینگی و عدم حمایت از تولید است. سیاست‌های دولت و بانک مرکزی تورم ایجاد می‌کند و زندگی مردم مشکل می‌شود.
افزایش فقر محصول اقدامات دولت و بانک مرکزی
وی در ادامه تصریح کرد: افزایش فقر و کاهش رفاه محصول اقدامات دولت و بانک مرکزی است. هم از دیدگاه تئوریک و هم از دیدگاه تجربی شرط لازم ایجاد رفاه پایدار دستیابی به رشد اقتصادی پایدار است. در هر اقتصادی که تولید اش افزایش پیدا کند، تورم کاهش پیدا خواهد کرد. رشد اقتصادی، رونق تولید و افزایش عرضه باعث کاهش قیمت‌ها می‌شود. یوسف محنت فر در پایان سخنان خود با اشاره به اهمیت تولید متذکر شد: رفاه پایدار خانوار را باید در رشد اقتصادی و افزایش تولید جست و جو کرد. افزایش تولید اشتغال را بالا می‌برد، عرضه بیشتر می‌شود و قیمت‌ها کاهش پیدا می‌کند.