ستاره صبح - علی فریدونی: روز گذشته شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، کیفیت هوای پایتخت را برای همه شهروندان آلوده اعلام کرد. شاخص آلایندگی دی اکسید گوگرد (so) روز گذشته به ۱.۳ برابر «حد مجاز» رسید که به معنای «شروع مازوت سوزی» در اطراف تهران یا «افت کیفیت گازوئیل یا بنزین» است. آمارها نشان می‌دهد تهران از ابتدای سال تنها ۵ روز هوای پاک داشته است. در شرایطی که آسمان بیشتر شهرهای بزرگ ایران از تراکم ذرات آلاینده تیره شده، این سؤال دوباره مطرح می‌شود که برای رهایی از بحران آلودگی هوا چه باید کرد؟
ستاره صبح در گفت‌وگو با محمد صابر باغخانی پور، مدیرکل محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه می‌خوانید:
محمد صابر باغخانی پور در تشریح تفاوت آلودگی هوا در دو نیمه سال گفت: در فصل زمستان به دلیل پایداری هوا، آلایندگی از جنس ذرات بیشتر حائز اهمیت است. منابع تولید کننده این جنس آلودگی مختلف است و به دو گروه منابع ساکن و متحرک تقسیم می‌شود.
وی افزود: در آخرین مطالعه موجود سیاهه انتشار شهرداری تهران که در سال 1396 منتشر شده است به طور کلی سهم منابع ثابت ۱۷ درصد و سهم منابع متحرک ۸۳ است.
وی در ادامه گفت: در آلاینده‌های گازی نیز همین نسبت برقرار است، لکن در آلایندگی ذرات این نسبت ۶۰ به ۴۰ درصد است. در سه ماه سرد سال یعنی آذر، دی و بهمن سهم منابع ساکن در بحث آلودگی ذرات بیشتر و البته حائز اهمیت‌تر می‌شود. شاید حجم ذره نسبت به گاز کمتر باشد، ولی اثر ذره بیشتر از گاز است.
سرپرست شرکت کنترل کیفیت هوا در رابطه با سهم صنایع در آلودگی هوای شهرهای بزرگ گفت: در همین راستا نیروگاه، پالایشگاه و دیگر صنایع بزرگ، سهم کمی بیشتر از ۱۱/۵ درصد از آلایندگی را به خود اختصاص داده‌اند که از منابع ثابت‌اند که کنترل آلایندگی آن‌ها خصوصاً در این فصل بیشتر ضریب پیدا می‌کند.
وی اظهار کرد: فرودگاه‌ها، پایانه‌های مسافربری، راه آهن و جایگاه‌های سوخت نیز جزو منابع ساکن هستند ولی درصد کمتری را به خود اختصاص می‌دهند به طور مثال میزان آلایندگی فرودگاه‌ها 3 درصد از کل است.
باغخانی پور گفت: در آلاینده‌های متحرک مجموع خودروهای بنزینی یعنی سواری، وانت و تاکسی حدوداً 56 درصد از آلایندگی تهران را به خود اختصاص می‌دهند. 21 درصد سهم موتور سیکلت‌ها و کمی بیشتر از 5 درصد سهم دیزلی‌ها است.
وی افزود: در میان خودروهای بنزینی 21 درصد از آلودگی هوای تهران سهم خودروهای فرسوده و کاربراتوری است. متأسفانه تقریباً تمام ناوگان موتورسیکلتی ما کاربراتوری است. دیزلی‌ها هم اکثراً فرسوده هستند، پس به جا است اگر در مورد آلودگی هوا صحبت می‌شود رفع فرسودگی فضای حمل‌ونقل مورد توجه قرار بگیرد.
این کارشناس محیط زیست در پاسخ به سؤال ستاره صبح در رابطه با راه حل کاهش آلودگی هوا اظهار کرد: اولویت دارترین حرکت در راستای حل مشکل آلودگی هوا، نوسازی ناوگان حمل‌ونقل شهری است. وقتی سهم بالایی از آلایندگی متوجه خودروهای فرسوده است درنتیجه اراده دولت باید به سمت خارج کردن خودروهای فرسوده برود.
وی گفت: عدم استفاده از سوخت‌های فسیلی از جنس نفت کوره نیز در این ایام حائز اهمیت است اما به عقیده من سهم مازوت سوزی آنقدر نیست و حداقل در آلودگی هوای تهران نمی‌توان عدد بزرگی را به مازوت اختصاص داد.
به هیچ وجه دوگانه مصرف مازوت و دیگر سوخت‌ها، درست نیست. اگر قرار باشد مطالبه‌ای رخ بدهد باید دوگانه مصرف گاز و هر نوع سوخت دیگری به میان بیاید بنابراین تمرکز رسانه‌ها درباره مازوت بی معنی است.
سرپرست شرکت کنترل کیفیت هوا اضافه کرد: این موضوع باید برای مردم شفاف باشد که نیروگاهی که مازوت مصرف نمی‌کند از چه سوختی استفاده خواهد کرد؟! اگر سوخت مصرف نمی‌کند یعنی برقی تولید نمی‌شود و این خود مشکلی بزرگتر است. اگر برق تولید می‌کند و مازوت مصرف نمی‌شود پس چه سوختی می‌سوزانند؟!
باغخانی پور تاکید کرد: اگر نیروگاه‌ها گازوئیل مصرف می‌کنند که اثر آن در آلودگی هوا در زمستان‌ها که ذرات مهم‌اند، همان اثر مازوت است. از این رو دوگانه گاز و غیره بهتر از دوگانه مازوت و غیره است.
وی در پایان سخنان خود اضافه کرد: موارد زیادی وجود دارد که باید برای مقابله با آلودگی هوا رعایت شوند. در ناوگان دیزلی مثل اتوبوس‌ها بحث فیلتر دوده خیلی اهمیت دارد، در مورد خودروها بحث یورو مطرح است و کاتالیست خودروها نیز حائز اهمیت است. انژکتوری شدن ناوگان موتورسیکلت‌ها نیز از اهم موارد است. گسترش فرهنگ و امکان استفاده از حمل‌ونقل عمومی و همچنین برقی سازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی از جمله موارد پر اهمیت است.