تحولات اخیر در سوریه با تصرف شهر استراتژیک حما توسط شورشیان، نمایانگر ضعف نظام بشار اسد و کاهش حمایت‌های مؤثر متحدان آن از جمله روسیه است. این پیشروی، که با آزادسازی زندانیان و شکستن خطوط دفاعی ارتش همراه بود، موازنه قدرت را به نفع مخالفان تغییر داده و مسیر پیشروی به سمت حمص و دمشق را هموار کرده است.
به گزارش فرارو، تحولات اخیر در سوریه بار دیگر شکنندگی و بحران‌زدگی دولت بشار اسد را آشکار کرده است. تصرف شهر استراتژیک حما توسط شورشیان سوریه به رهبری هیئت تحریر الشام، نه‌تنها یک پیروزی نظامی مهم برای مخالفان بلکه ضربه‌ای سنگین به ساختار دفاعی دولت سوریه محسوب می‌شود. این پیشروی که پس از تصرف حلب و آزادسازی زندانیان حما صورت گرفت، زمینه‌ساز تغییر در توازن قدرت جنگ داخلی شده و مسیر شورشیان به سمت حمص و دمشق را هموار کرده است. در بخش ذیل سعی خواهیم کرد به این مسئله بپردازیم که رسانه‌های بین‌المللی، تحولات میدانی بحران سوریه را چگونه بازتاب داده‌اند.
روزنامه فایننشال تایمز در گزارش جدید به عنوان «با عقب نشینی ارتش، شورشیان سوریه کنترل شهر کلیدی حما را به دست گرفتند» به تشریح وضعیت تحولات میدانی سوریه پرداخته است. شورشیان سوری به رهبری هیئت تحریر الشام با تصرف شهر استراتژیک حما، ضربه‌ای سنگین به دولت بشار اسد وارد کردند. این گروه که از چند محور به شهر نفوذ کرده بود، زندان مرکزی حما را نیز تصرف و زندانیان را آزاد کرد. این حمله در ادامه پیشروی‌های سریع شورشیان، پس از تصرف حلب رخ داد و شکنندگی دولت بشار اسد را نمایان کرد. درگیری‌ها در شمال سوریه همچنان ادامه دارد و خطوط مقدم در مناطق اطراف حما، حلب و ادلب ناپایدار است.
تصرف حما که در امتداد بزرگراهی حیاتی قرار دارد، می‌تواند مسیر شورشیان را به سمت جنوب و شهر‌های اصلی سوریه هموار کند و تهدیدی بزرگ برای دمشق باشد. این شهر پیش‌تر نیز در تاریخ سوریه نقش کلیدی در تقابل با حکومت اسد داشته است. حملات هوایی روسیه و سوریه برای مقابله با شورشیان شدت گرفته و نیرو‌های کمکی از سوی دولت بشار اسد به منطقه اعزام شده‌اند، اما توانایی شورشیان در پیشروی نشان‌دهنده ضعف کلی ارتش سوریه است.
هیئت تحریر الشام که سابقاً شاخه‌ای از القاعده بود، تلاش دارد خود را به‌عنوان نیرویی میانه‌روتر معرفی کند و اکنون کنترل استان ادلب را در دست دارد. در همین حال، رقابت میان نیرو‌های تحت حمایت ترکیه، آمریکا و دیگر گروه‌های محلی برای تصاحب مناطق شمالی شدت گرفته است. وزرای خارجه روسیه، ایران و ترکیه نیز قرار است برای بررسی بحران سوریه در قطر دیدار کنند، اما بشار اسد همچنان از مذاکره با مخالفان سر باز می‌زند.
روزنامه نیویورک تایمز در گزارش جدید به عنوان «شورشیان سوریه، یک شهر بزرگ دیگر را تصرف کردند» به تشریح وضعیت تحولات میدانی سوریه پرداخته است. شورشیان سوریه به رهبری هیئت تحریر الشام با تصرف شهر استراتژیک حما، ضربه‌ای سنگین به نظام بشار اسد وارد کردند. این پیشروی، که پس از تصرف حلب و عقب‌نشینی نیرو‌های دولتی انجام شد، تهدیدی جدی برای دمشق محسوب می‌شود. تحلیلگران ضعف ارتش سوریه و بحران‌های داخلی متحدان نظام سوریه، از جمله روسیه و ایران را از عوامل این شکست می‌دانند.
هیئت تحریر الشام که کنترل استان ادلب را در اختیار دارد، با استفاده از منابع تجاری و اقتصادی این منطقه، توان نظامی خود را تقویت کرده و به‌طور غافلگیرکننده‌ای به سمت جنوب پیشروی کرده است. در همین حال، ارتش سوریه از نبرد‌های سنگین و تلفات بالا خبر داده و اعلام کرده که برای جلوگیری از آسیب به غیرنظامیان عقب‌نشینی کرده است. دیده‌بان حقوق بشر سوریه تصرف پایگاه‌های نظامی و زندان مرکزی حما و آزادی صد‌ها زندانی را تأیید کرده است. سرعت پیشروی شورشیان نگرانی‌های بین‌المللی را افزایش داده و برخی کشور‌ها از جمله چین، به شهروندان خود توصیه کرده‌اند که سوریه را ترک کنند.
روزنامه گاردین در گزارش جدید به عنوان «شورشیان اسلام گرا شهر استراتژیک حما را از نیرو‌های دولت سوریه تصرف کردند» به تشریح وضعیت تحولات میدانی سوریه پرداخته است. شورشیان اسلام‌گرا به رهبری هیئت تحریر الشام پس از پنج روز نبرد سنگین، شهر استراتژیک حما را تصرف کردند و به سمت دمشق، مقر قدرت بشار اسد، نزدیک‌تر شدند. نیرو‌های دولتی، با اعلام عقب‌نشینی برای حفاظت از جان غیرنظامیان، کنترل شهر را از دست دادند. این پیشروی شورشیان، که با تصرف فرودگاه نظامی و آزادی زندانیان همراه بود، چالشی بزرگ برای دولت اسد و متحدانش ایجاد کرده است. از سوی دیگر، بحران انسانی و آوارگی گسترده ناشی از درگیری‌ها نگرانی‌های بین‌المللی را افزایش داده است.
تحولات اخیر، شکنندگی دولت سوریه و ضعف ارتش آن را نمایان کرده است. روحیه پایین، فساد و ناکارآمدی ارتش از عوامل اصلی شکست بوده و متحدان اسد نظیر ایران و روسیه نیز به دلیل بحران‌های داخلی و درگیری‌های خارجی، قادر به ارائه حمایت کامل نیستند. در همین حال، ده‌ها هزار علوی از شهر حمص، در هراس از پیشروی شورشیان، به مناطق ساحلی پناه برده‌اند و دیده‌بان حقوق بشر سوریه از خروج گسترده علوی‌ها گزارش داده است. این درگیری‌ها نگرانی‌های جهانی را برانگیخته است. رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، بر ضرورت راه‌حل سیاسی تأکید کرده و گوترش، دبیرکل سازمان ملل، خواستار پایان فوری خشونت‌ها شده است.
شبکه خبری سی ان ان در گزارشی به عنوان «شورشیان سوری دومین شهر بزرگ را تصرف کردند و ارتش از حما عقب‌نشینی کرد» به تشریح وضعیت میدانی سوریه پرداخته است. شورشیان سوری به رهبری هیئت تحریر الشام با تصرف شهر استراتژیک حما، ضربه‌ای جدی به نظام بشار اسد وارد کردند و توانستند یکی از مهم‌ترین مراکز ارتباطی بین دمشق و حلب را از کنترل نیرو‌های دولتی خارج کنند. این پیشروی، که به دنبال تصرف حلب در هفته گذشته انجام شد، زمینه‌ساز حرکت شورشیان به سمت حمص و احتمالا دمشق است. شورشیان همچنین صد‌ها زندانی را از زندان مرکزی حما آزاد کردند.
شهر حما از نظر تاریخی و استراتژیک برای دولت بشار اسد اهمیت زیادی داشت و از ابتدای جنگ داخلی سوریه تاکنون تحت کنترل دولت باقی مانده بود. شورشیان، که عملیات خود را از منطقه شمال غربی سوریه آغاز کردند، اکنون مسیر ارتباطی نظام سوریه را با مناطق ساحلی تهدید می‌کنند و در حال برنامه‌ریزی برای پیشروی به سمت حمص هستند. اگر حمص نیز سقوط کند، دولت بشار اسد به دو بخش مجزا تقسیم خواهد شد که می‌تواند تسلط اسد بر کشور را عملاً مختل کند.
این تحولات در حالی رخ می‌دهد که هیئت تحریر الشام تلاش دارد خود را به‌عنوان یک نیروی میانه رو معرفی کند، اما همچنان از سوی ایالات متحده به‌عنوان یک گروه تروریستی شناخته می‌شود. تصرف سریع حما، که با جشن شورشیان همراه بود، نشان‌دهنده ضعف ارتش سوریه در مدیریت بحران است و دولت بشار اسد را با بزرگ‌ترین تهدید نظامی خود در سال‌های اخیر مواجه کرده است.
شبکه تلوزیونی الجزیره در گزارشی به عنوان «نیرو‌های مخالف سوریه شهر کلیدی حما را تصرف کردند و ضربه جدیدی به بشار اسد وارد کردند» به تشریح وضعیت میدانی سوریه پرداخته است. شورشیان سوری، به رهبری هیئت تحریر الشام موفق شدند پس از هشت روز نبرد سنگین، شهر استراتژیک حما را تصرف کنند و ضربه‌ای جدی به دولت بشار اسد وارد کنند. ارتش سوریه با تأیید این شکست، اعلام کرد که برای حفظ جان غیرنظامیان و جلوگیری از نبرد‌های شهری، نیرو‌های خود را از شهر بازآرایی کرده است. این پیروزی در ادامه تصرف حلب، دومین شهر بزرگ سوریه، در هفته گذشته، توازن قدرت در جنگ داخلی را به نفع شورشیان تغییر داده است.
حما از اهمیت استراتژیک و نمادین بالایی برخوردار است، زیرا در تقاطع ارتباطی حیاتی بین دمشق و حلب قرار دارد و زادگاه مقاومت علیه دولت اسد در دهه‌های گذشته بوده است. کارشناسان معتقدند که کنترل شورشیان بر حما می‌تواند مسیر پیشروی آنها به سمت حمص و سپس دمشق را هموار کند. حمص نیز به‌عنوان چهارراه ارتباطی کلیدی در سوریه، سقوط احتمالی دمشق را به دنبال خواهد داشت.
شکست دولت سوریه در حفظ کنترل شمال کشور نشان‌دهنده کاهش حمایت‌های حیاتی متحدان آن، از جمله روسیه و ایران، است. جنگ اوکراین، تمرکز مسکو را به خود معطوف کرده، و حزب‌الله لبنان نیز پس از درگیری‌های اخیر با اسرائیل تضعیف شده است. در همین حال، نیرو‌های عراقی نظیر حشدالشعبی، در مرز‌های سوریه برای جلوگیری از گسترش درگیری‌ها به عراق بسیج شده‌اند.
شورشیان در یک عملیات سریع و هماهنگ، توانستند خطوط دفاعی نظام سوریه را بشکنند و از بخش شرقی وارد حما شوند. این پیروزی باعث فرار بسیاری از ساکنان شهر شده است. به گفته کارشناسان، تصرف حما می‌تواند نه‌تنها نماد مقاومت، بلکه سکوی پرشی برای حملات آینده شورشیان به مناطق دیگر از جمله شهر‌های اقلیت‌نشین همچون سلمیه و محرده باشد.
در حالی که دمشق در خطر جدی قرار گرفته، ارتش سوریه احتمالاً برای بازپس‌گیری حما تلاش خواهد کرد. اما تحلیلگران هشدار می‌دهند که در صورت تصرف حمص توسط شورشیان، موقعیت دولت سوریه به شدت تضعیف خواهد شد. روسیه اعلام کرده که وضعیت را از نزدیک تحت نظر دارد و درباره میزان کمک به دولت سوریه تصمیم خواهد گرفت، اما پیشروی سریع شورشیان چالشی جدی برای اقدامات آینده دولت و متحدانش ایجاد کرده است.
نتیجه گیری
تحولات اخیر در سوریه با تصرف شهر استراتژیک حما توسط شورشیان، نمایانگر ضعف نظام بشار اسد و کاهش حمایت‌های مؤثر متحدان آن است. این پیشروی، که با آزادسازی زندانیان و شکستن خطوط دفاعی ارتش همراه بود، تعادل قدرت را به نفع مخالفان تغییر داده و مسیر پیشروی به سمت حمص و دمشق را هموار کرده است. با وجود تشدید حملات هوایی و اعزام نیرو‌های کمکی، شکنندگی دولت و ناکارآمدی ارتش سوریه، چشم‌انداز تثبیت وضعیت را دشوار کرده است. در چنین شرایطی، آینده بحران سوریه وابسته به راه‌حل‌های سیاسی و توانایی متحدان اسد برای ارائه حمایت‌های بیشتر خواهد بود.