معمولا نحوه استخراج ماده معدنی بستگی به شکل ونوع ماده معدنی دارد.ماده معدنی میتواند به شکل پلاسری، تودهای، رگهای و...باشد.درمواردی که شکل ماده معدنی بصورت رگهای است با توجه به مسیر، شیب ماده معدنی، ضخامت رگه و...عملیات استخراج طراحی واجرا میشودونیاز به حفاری تونل اصلی، تونل های فرعی و...می باشدتا امکان دسترسی به ماده معدنی میسر شود.
در پروسه استخراج زغال سنگ انباشت گازمتان و منواکسید کربن در تونل هاوجود دارد و میزان مجاز آنها نیز مشخص شده است. چنانچه انباشت گاز متان از میزان مجاز بیشتر شودوکوچکترین جرقه الکتریکی رخ دهد موجب انفجار وریزش تونلها و...میگردد و نتیجه آن مدفون و کشته شدن کارگران زحمت کش دراعماق زمین خواهد شد.
البته تجهیزات ایمنی مربوطه ساخته شده است و میزان انباشت گاز را درهرلحظه نشان میدهد. جهت جلوگیری از انباشت گاز در ابتدای ورودی تونل سیستم شارژ هوا ودرانتها نیز مکش هوا تعبیه میشود که بصورت مداوم جریان هوا ازیک طرف وارد واز انتها خارج میگردد، درواقع هوای تونل از گازهای مخرب تصفیه میشود.
درهرحال درکلیه معادن برطبق قوانین موجود میباید ضوابط ایمنی وبهداشت و...رعایت گردد.مطلب زیر چکیده گفتوگو با یکی ازبازنشستگان معدنی است.
وی میگوید: من دردهه ۸۰ اکثریت معادن زغال سنگ را بازدید نموده و از نزدیک شاهد سختی کار وخطرات بسیار زیاد استخراج این معادن بودهام. البته در آن زمان روش استخراج قدیمی ودرحال حاضر در برخی معادن از ماشین آلات جدید حفاری جدید وپیشرفته ( ازجمله درمعدن اصلی طبس) استفاده میشود.
شرکت معدن جو زمانی پیمانکار استخراج درمعدن دولتی سنگ آهن...بود ولی بدلایلی از منطقه خارج و درمعادن زغال سنگ فعال گردیدو...
ابتدا میتوانیددر تونل(اکلون) اصلی با تجهیزات کامل شامل کلاه ایمنی، ماسک، لباس ویژه و... وارد وطی مسیر نمایید .
بتدریج ( با توجه به احداث مسیرها و تونل های فرعی ) به کارگاه استخراج اصلی که گاها تا عمق۲۰۰یا..متری زیر سطح زمین قراردارند، نزدیک میشوید.
در مسیر کم کم به حالت خمیده، نشسته،...ودرنهایت در محل استخراج بصورت دراز کش حرکت مینمایید.
من در کنار کارگر معدن که درحالت دراز کش وبا دستگاه پیکور و... مشغول حفاری سقف بالای سرش بود و به حالت دراز کش قرار گرفتم ( چون فضایی برای حرکت کردن وبلند شدن وجود نداشت) .سلام کردم، جواب داد،سؤال کرد شما از کجا آمده اید، جواب دادم وگفت چرا مسئولین مربوطه در وزارتخانه و..جرات آمدن به این معادن را ندارند؟ حالا که شما آمده اید وضعیت کاری مارا در عمق ۲۰۰ متری زمین راکه حتی نمیتوانیم سرمان را بلند کنیم ودرواقع در داخل قبر درحال کار کردن هستیم وهرلحظه امکان ریزش سقف وجود دارد و...را به آنها منعکس کنید.گفتم چشم و...پایهها وستون های چوبی بین سقف و کف ( جهت جلوگیری از ریزش سقف قرارداده شده بود که کاملا غیر استاندارد بود )و...
این مدیر بازنشسته معدن گفت: واقعیت این است که من بارها صحنه قبر انسانها را در عمق بیش از ۲۰۰ متری زمین دیدهام .به همین دلیل وامکان انفجار گاز موجود و... در محل کارگاه استخراج و...
استخراج معادن زغال سنگ جزو سخت ترین مشاغل در سطح دنیا محسوب میشود. زمانی که قصد خروج از تونلها را دارید ودوباره زمین وآسمان را مشاهده مینمایید، احساس بازگشتن به زندگی مجدد را داریدو البته این نگرانی از بروز حوادث ناگوار هرروز برای کارگران معدن و خانواده های آنها وجود دارد. قبل از خروج لباس های ایمنی وکلاه و...درآورده و باید دوش بگیرید و..خارج شوید.ولی هنوز ذرات ریز زغال در دهان، گلو، ...وجود داردو...