ستاره صبح، فائزه صدر: جنگ ویرانگر غزه به لبنان کشیده شده و امنیت و ثبات منطقه مورد تهدید قرار گرفته است. در شرایطی که اسرائیل ایران را به حمله تهدید میکند و منطقه در وضعیت هشدار به سر میبرد محور مقاومت با چالش های امنیتی روبهرو شده است. ارزیابیها نشان میدهد که در وضعیت موجود، ادامه جنگ نه تنها برای منطقه بلکه برای جهان خطرناک است. آتش بسی که یک سال پیش در غزه متصور بود، امروز برای لبنان پیگیری میشود. درحالیکه دولت لبنان به طور رسمی آتش بس را پذیرفته ولی خبری از توقف حملات اسرائیل یا پذیرش آتش بس توسط حزبالله منتشر نشده است. ستاره صبح در رابطه با وضعیت منطقه، احتمال وقوع آتش بس و سرنوشت جنگ با عطا تقوی اصل، استاد دانشگاه و کارشناس سیاسی به گفتوگو نشسته که در ادامه میخوانید:
ایران و اسرائیل در وضعیت هشدار جنگی قرار دارند، آیا این شرایط در ادامه جنگ روانی اسرائیل علیه ایران برنامه ریزی شده یا احتمال حمله وجود دارد؟
رفتار ایران طی یک سال گذشته نشان دهنده اقتدار، هوشمندی و تعقل بود. ایران در انتخاب اهداف حمله موشکی اخیر خود مراقب بود که تنها پایگاه های نظامی را هدف قرار دهد، اما اسرائیل در طول جنگ یک سال گذشته چنین احتیاطی را نشان نداده است پس باید همچنان وضعیت هشدار را جدی گرفت.
تیم دیپلماسی طی این مدت تلاشی بی وقفه انجام داده تا حملات اسرائیل به جنوب لبنان متوقف شود و همچنین پیامهایی از طریق واسطهها به آمریکا و اسرائیل ارسال و نسبت به هرگونه حرکت غلط اسرائیل هشدار داده شود.
با توجه به اقدامات اسرائیل باید گفت متأسفانه فعلا تلاشها ثمری نداشته است. یا باید گفت غرب انگیزهای برای خاموش کردن آتش جنگ ندارد یا باید بپذیریم که نتانیاهو اراده ندارد از اربابان غربی خود تمکین کند.
در مورد آینده جنگ در وضعیتی برزخ گونه قرار داریم. به دلیل ضربهای که فرماندهی حزب الله وارد شده گرفتن نظرات این گروه سخت شده است. به دلیل آسیبی که از جانب اسرائیل به این جبهه وارد میشود، هر حرکتی و تصمیمی محرمانه میماند و نمیتوان آینده جنگ از نظر دو طرف را پیش بینی و تحلیل کرد.
بهانه اسرائیل این است که میخواهد با سرکوب حزب الله شمال را برای بازگشت آوارگان اسرائیلی امن کند. در بهترین حالت، اسرائیل میتواند برای کاهش توان نظامی حزب الله برنامه ریزی کند و همچنین تا آنجا که ممکن است این گروه را به شمال براند تا توانایی حزب الله برای شلیک راکت و موشک به شمال اسرائیل محدود شود.
چه پیش بینی از جنگ منطقه وجود دارد، آیا آتش بس در لبنان به معنی پایان جنگ و عدم پیش روی ارتش اسرائیل در خاک لبنان خواهد بود یا خیر؟
حزب الله از زمانی که شکل گرفت تا امروز، هیچ گاه با چنین شوک امنیتی گستردهای روبهرو نشده بود. امروز وقتی میخواهیم در مورد حزب الله قضاوت کنیم باید وضعیت فعلی این گروه را از حزب الله جنگ 33 روزه متفاوت بدانیم.
در شرایط فعلی منطقه بهترین گزینه برای حزب الله، قبولی آتش بس است. زیرا آتش بس میتواند فرصت لازم برای بازسازی سازمانی را در اختیار این گروه قرار بدهد. این گروه و تمامی گروه های محور مقاومت به بازبینی اساسی در مؤلفه های امنیتی نیاز دارند و برای این مهم باید زمان خرید.
بافت اجتماعی و جمعیتی جنوب لبنان که شیعیان آنجا ساکن بودند، پراکندگی و نحوه استقرار این جمعیت که در لبنان مؤلفهای ژئوپولتیکی بوده و هست؛ امروز در معرض آسیبی جدی است. در صورت تداوم حملات اسرائیل، ویران شدن جنوب لبنان و تبدیل این منطقه به غزهای دیگراست. این عرصه به عنوان منطقهای مهم و حیاتی، از دست حزب الله و محور مقاومت خارج خواهد شد.
اسرائیل میداند چه میکند، ابتدا حزب الله لبنان را از سر زد و فرماندهان ارشد این گروه را ترور کرد و حال مؤلفه مهم جنوب لبنان را از محور مقاومت میگیرد. موفقیت اسرائیل، بازگرداندن جنوب لبنان به شیعیان دشوار خواهد کرد. هزینه بازسازی این مناطق برای دولت لبنان سنگین است و از سویی پس از تجربه ویرانی بازگشت ساکنین به آن مناطق بعید به نظر میرسد. بعید به نظر میرسد اسرائیل طی یک دهه آینده به قدرت پیش از عملیات اکتبر 2024 برگردد. حزب الله در آینده شبیه به آنچه از این گروه میشناختیم نخواهد بود. در این مقطع باید تمام ضرورتها در نظر گرفته شود و لبنان به سرعت به سمت آتش بس برود. تمام گروه های داخلی لبنان باید در تلاش دولت ملی که پیگیر آتش بس است، سهیم باشند. آتش بس برای لبنان تنها گزینه روی میز است. نباید اجازه بدهند وضعیت از این که هست بدتر شود.
آیا میتوان در شرایط فعلی پذیرش قطعنامه 1701 را توسط دو طرف جنگ پیش بینی کرد؟ آیا حزب الله لبنان از ماهیت نظامی اش به گروهی سیاسی تغییر خواهد کرد؟ اجرای آتش بس با چنین شرطی چه تأثیری بر دولت لبنان خواهد داشت؟
اگر اسرائیل به طور کامل به تعهداتش عمل کند و مناطق اشغالی لبنان تخلیه شود. حزب الله هم به شکل حزبی سیاسی به دولت بپیوندد، یقینا برآیند ژئوپولتیکی قدرت لبنان افزایش پیدا میکند و تفرقه و چندگانگی میان میدان و دیپلماسی در لبنان از بین میرود و انرژی حزب الله پشت دولت لبنان قرار میگیرد. ولی دور از ذهن به نظر میرسد که گروهی چون حزب الله به قیمت آتش بس سلاح اش را زمین بگذارد. من این احتمال را صفر نمیدانم ولی نزدیک به صفر است. شاید به طور مشروط قدمهایی برداشته شود ولی عمده قدرت حزب الله، قدرت نظامی است. یقینا قرار گرفتن حزب الله در ترکیب دولت، لبنان را قوی خواهد کرد. هماهنگی بین میدان و دیپلماسی نیز بالا میرود و لبنان جدیدی متولد خواهد شد که با گذشته اخیر اش قابل مقایسه نخواهد بود. به خصوص که لبنان از نظر اجتماعی استعداد برقراری دموکراسی را داراست.