همواره از قدرت تأثیرگذاری رسانه های بزرگ بر افکار عمومی به دلیل امکانات و بودجه کلانی که دارند، سخن به میان می‌آید. با این حال نباید فراموش کرد، رسانه‌هایی با سازمان های کوچک اما کارآمد و فعالی هم وجود دارند که با عملکرد حرفه‌ای خود توانسته‌اند قدم های نسبتاً بزرگی بردارند و نقش مهمی در گسترش معرفت، ارتقاء آگاهی، و پویایی جامعه ایفا کنند. به عبارتی این سازمان های کوچک رسانه‌ای سعی کرده‌اند با استقلال نسبی تحریری در راستای نیازهای رسانه‌ای و مطالبات جامعه و منافع کشور حرکت کنند و با تبیین و نقد سیاست‌ها و عمکردهای مسئولان و ارائه دیدگاه های نخبگان و کارشناسان مختلف، راه های جدیدی به سوی جامعه چند صدایی بگشایند. این رسانه‌ها کوشیده‌اند در حد ممکن با آسیب شناسی، راه حل محوری و آینده نگری و با ایجاد بستر مناسب برای تغییرات ولو کوچک در نگرش‌ها و عملکردهای صاحبان اندیشه، نهادهای قدرت و مراکز تصمیم سازی و تصمیم گیری و اجرایی به نفع مردم، زمینه تحولات بزرگتر در جامعه را فراهم آورند.
پایگاه خبری جماران را می‌توان نمونه‌ای موفق از رسانه‌ای کوچک دانست که علاوه بر توجه به اهداف اولیه اش توانسته در سایر حوزه‌ها هم جامعه مخاطبانی را به سمت خود سوق دهد. سعی کردیم با محمد علی نادعلی زاده، مدیرمسئول مؤسسه مطبوعاتی و سایت جماران درباره فلسفه تأسیس این رسانه، اهداف آن، توصیه های ایشان به مسئولان و اهالی رسانه و… گفت‌وگو کنیم.
محمد علی ناد علی زاده، پیش از جماران، مدیر کل سیاسی خبرگزاری دانشجویان در دوران نخست ایسنا (۱۳۷۸ – ۱۳۸۴) و سپس مدیر عامل ایسنا پس از سال ۱۳۸۴ بوده است و منشاء خدمات فراوانی در عرصه رسانه‌ای کشورمان بوده‌اند.
ابوالفضل فاتح درباره محمد علی نادعلی زاده می‌گوید: ایشان یک چهره واجد ارزش های والای انسانی و از شخصیت های به واقع موثر و شناخته شده رسانه‌ای کشورمان هستند. آقای نادعلی زاده، از ابتدای تأسیس ایسنا، نقش آفرینی ویژه‌ای در این خبرگزاری داشتند و با تقبل یکی از کلیدی ترین سرویس‌ها و سپس مدیریت کل اخبار سیاسی ایسنا، از استوانه های این خبرگزاری بودند. ایشان، با تاکید بر اصول حرفه‌ای و اخلاقی و همچنین استحکام شخصیتی در برابر مداخلات بیرونی، وجاهت خاصی به تحریریه بخشیده بودند. تعلق به دین و میهن، صداقت، دقت، نگاه تحلیلی، تعهد به آگاهی بخشی و گفت‌وگو، پوشش دیدگاه های طیف های متنوع نخبگان، حمایت از حقوق مردم و آنان که دسترسی کمتری به رسانه دارند، بیداری نسبت به جهل و جمود و وادادگی، از اصولی بود که بر آن اهتمام داشتند. وجود ایشان برای ایسنا ذی قیمت، برای همکاران پشتیبان و برای جوان ترها آموزنده بود. از الطاف الهی در ایسنای آن دوران، خبرنگاران، عکاسان، دبیران و سردبیران و همکارانی بودند که هریک بی ادعا و پرتلاش و در نهایت فداکاری، چون خورشیدی می‌درخشیدند و ایشان از محورهای آن جمع درخشان بود. از همین روی بود که با رأی قاطع دست اندرکاران آن روز ایسنا، به عنوان دومین مدیر عامل ایسنا برگزیده شدند. بعدها در وب گاه وزین جماران نیز شاهد بودیم که چگونه با کمترین امکانات، اما بهره مندی از دانش رسانه‌ای و تجربه چندین ساله، یکی از موثرترین پایگاه های خبری را به کشور معرفی نمودند. ان شاء الله در دوران جدید قدردان این چهره های ارزشمند رسانه‌ای کشورمان باشیم.
گفت‌وگوی شفقنارسانه با محمد علی نادعلی زاده، مدیرمسئول مؤسسه مطبوعاتی و سایت جماران را در ادامه بخوانید…
در مقایسه با تعداد نیروها و بودجه جماران، عملکرد آن را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
روایتی داریم از رسول گرامی اسلام (ص) که افراد باورمند و مومن را توصیف میکند و به نوعی در ادبیات مذهبی ما هم وارد شده است. مومنین به شکل فردی و گروهی، افرادی هستند که «قلیل المؤنه و کثیر المعونه» هستند یعنی کم خرج و زحمت و در عین حال پر خیر و منفعت هستند. شروع کار را از فرایند آغاز تا جایی که رمقی داشته باشند موکول به عناصر مادیِ صرف نمی‌کنند و افرادی هستند که با پول و امکانات کم، به تعبیر امروزی بهره وری بالایی دارند. به عبارتی می‌خواهم بگویم شاید یکی از مصادیق این روایت، رسانه های کوچکی(به لحاظ اعضای تحریریه، بودجه، امکانات و ساختمان و دفتر) باشند که کارهای بزرگی می‌کنند.
در انتخابات اخیر شاهد بودیم که رسانه های دولتی و به شکل انحصاری رادیو- تلویزیون دولتی ایران و… همه در تلاش برای ترویج و سوق دادن افکار عمومی به رأی دادن به یک تفکر بودند و حتی بعضی هم تلاش داشتند تا مردم رأی ندهند و مردم را در حق تعیین سرنوشت خود ناامید کنند. در برابر آن همه امکانات رسانه های بزرگ، چند رسانه کوچک در گوشه‌ای از فضای مجازی تولید محتوای دیگری در اختیار مردم گذاشتند و آنها را به شرکت در انتخابات و امیدواری برای تعیین حق سرنوشت خود دعوت کردند و گفتند حال که کاندیدایی وجود دارد و شما می‌توانید به او رأی دهید و بخشی از آرمان هایتان را در گفته‌ها و رفتار او جست‌وجو کنید تا ان شاء الله به منصه ظهور برسد، رأی دهید. این مجموعه های کوچک (اعم از آنلاین و مکتوب) وقتی به میدان آمدند، دیدیم که « کم من فئة قلیلة غلبت فئة کثیرة » معنا پیدا کرد به عبارتی عده کمی توانستند با به میدان آوردن مردم و با دموکراتیک ترین، صلح آمیزترین و کم هزینه ترین روش نگاه مردمی را حاکم کنند.
یکی از این رسانه‌ها جماران بود. ما با بودجه و تعداد کمی درحال انجام وظیفه هستیم. تعداد افراد تمام وقت ما در تحریریه ۱۵ نفر هستند که سردبیر، مدیر، خبرنگار، عکاس و… می‌شود. به عبارتی به اندازه تعداد یک سرویس خبری در خبرگزاری می‌شویم. بودجه ما هم در مقایسه با این رسانه‌ها کم است و می‌توان گفت بودجه یک سال رسانه جماران خیلی کمتر از بودجه یک ماه خبرگزاری های مطرح باشد.
برایمان از فلسفه تأسیس پایگاه خبری جماران بگویید؟ چه اهداف و چشم‌اندازهایی در ابتدای راه‌اندازی آن داشتید؟
اجازه بدهید کمی عقبتر بروم. در کشور ما به لحاظ قانونی برای دستگاه های مختلف، اهداف و وظایفی درنظر گرفته شده است. هرکدام از دستگاه های فرهنگی و در ذیل بخش فرهنگ رسانه‌ها هم اهداف و وظایفی دارند، گرچه در ادوار مختلف دولت ها، ادبیات آن تغییر میکند ولی در کل نمی‌توانند خیلی از زیر این وظایف شانه خالی کنند. به عنوان مثال اگر به سایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مراجعه کنید، در بند اول معرفی وظایف آن آمده است؛ «تعمیق و نشر ارزش های اسلامی بر پایه مکتب فکری و سیاسی امام راحل و رهبر معظم انقلاب اسلامی»، در بندهای بعدی وظایف اساسی این وزارتخانه ذکر شده؛ «برنامه ریزی در راستای زنده نگاهداشتن و تبیین اندیشه دینی و سیاسی حضرت امام خمینی (ره)». اگر به دستگاه های فرهنگی دیگری هم مراجعه کنیم، می‌بینیم که تاکید شده تا از بودجه فرهنگی خود نسبت به شناساندن افکار و دیدگاه های امام خمینی (ره) هزینه کنند. البته منظور از هزینه کردن تنها چاپ و نصب پوستر، برگزاری مراسم و… نیست بلکه منظور این بوده است که سیره، مرام و اندیشه حضرت امام خمینی (ره) تبیین شود. به اعتقاد من حضرت امام شخصیتی نیست که لازم و نیاز باشد که درباره ایشان غلو کرد، بلکه باید هنر توصیف، گفتن و نوشتن درباره آنچه هست و البته عزم و ارداه آن وجود داشته باشد. با این حال گویی دستگاه های مختلف فرهنگی این وظایف خود را کنار گذاشته‌اند.
همه مسئولان سر سفره‌ای که امام با خون دل پهن شده و جوان های زیادی خون دادند تا این نظام ایجاد و تثبیت شود، نشسته‌اند اما نه رسانه‌ها از دستگاه‌ها و مسئولانشان سؤال می‌کنند که شما در قبال اندیشه حضرت امام چکار کردید؟ چرا کم کاری می‌کنید؟ چرا ترک فعل دارید؟ و… و نه خود مسئولان خود را موظف به کار در این زمینه – آنگونه که باید و شاید – می‌دانند.
شاید در صداوسیما آمار بدهند صدها دقیقه درباره اندیشه امام خمینی تولید محتوا داشتیم، ولی باید اولا این محصولات کجاست؟ دوم آنکه با چه کیفیت و چه میزان اثرگذاری ساخته می‌شوند؟ من منحصراً درباره اندیشه حضرت امام خمینی (ره) صحبت می‌کنم وگرنه می‌توان این قبیل پرسشها را به ساید محصولات و خروجی بسیاری از دستگاه های فرهنگی تعمیم داد.
در این فضا که منظومه رسانه‌ای کشور متأسفانه به دلایل مختلف از تبیین اندیشه امام خمینی (ره) غفلت کرده، نباید بگذاریم نام و یاد حضرت امام که پرچم و نماد جمهوری اسلامی است، تنها در موزه‌ها و آرشیوها دنبال شود. مخاطبان و خصوصا جوان های ما در حال حاضر دو نوع به اندیشه امام خمینی (ره) دسترسی دارند؛ یا از طریق مطالب شبکه های اجتماعی که اکثراً سطحی، بی پایه و بعضاً موهن است و یا از طریق مراجعه به آرشیو و کتابخانه‌ها و خواندن برخی از آثار ایشان. بنابراین آنچه باعث شد تا سایت جماران راه اندازی شود، وجود این خلاء بود که باید رسانه‌ای دیدگاه های حضرت امام خمینی (ره) را تبیین کند و بعد اگر توانست با بهره گیری از نگاه کارشناسان از طریق گفت‌وگو، میزگرد، نشست و… در اندیشه امام، اجتهاد و کارکرد آن را به روز کند. به عبارتی بر اساس تبیین اندیشه های امام آیا راه حلی برای مسائل و مشکلات جدید در حوزه داخلی، خارجی وجود دارد و اگر هست، آن راه حل چیست؟
در دوران حیات حضرت امام، بخشی وجود داشت که صرفاً به ثبت و ضبط سخنرانی و دیدارهای ایشان و ارسال آن به صداوسیما جهت پخش و آرشیو مشغول بود و هنوز هم روبه‌روی صندلی خالی حضرت امام در بالکن حسینیه جماران یک دوربین رادیو- تلویزیون قدیمی نگهداری و دیده می‌شود که از همان زمان مانده است. بعد از رحلت امام خمینی (ره) در دوران مرحوم حجت الاسلام والمسلمین سید احمد خمینی که مسئولیت ایجاد و تولیت مؤسسه تنظیم و نشر و حرم حضرت امام را بر عهده داشتند، این کار کمرنگ می‌شود. بعد از رحلت یادگار امام تقریباً این کار به صفر می‌رسد، دوستان صداوسیما می‌روند و تنها همان دوربین در حسینیه باقی می‌ماند و پوشش اخبار و دیدارها به یکی دو نفر و روابط عمومی این مؤسسه محدود می‌شد. با این حال هیچکدام نمی‌توانستند هدف اصلی که تبیین اندیشه امام خمینی (ره) بود را انجام دهند.
بنابراین طرحی در مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی برای پاسخ دادن به این نیازتدوین و ارائه و تصویب می‌شود که پرتال حضرت امام راه اندازی شود که در آن همه آثار چاپ شده از سوی حضرت امام از جمله نسخه صوتی، تصویری و… و نیز همه آنچه درباره امام چاپ شده است، گردآوری شود و برای مخاطبان فضای مجازی در دسترس قرار بگیرد. از نیمه دوم سال ۱۳۸۶ که بنده توفیق حضور و خادمی در مؤسسه تنظیم و نشر را پیدا کردم بنا شد به اجرای این طرح سرعت داده شود و خیلی زود به این نقطه رسیده شد که این چشم انداز باید در فضای خبری و رسانه‌ای هم دنبال شود. از نیمه سال ۱۳۸۷ به شکل آزمایشی، تحریریه جمع و جور این رسانه که جماران نام گرفت، شروع به پیش تولید کرد و بعد هم سایت جماران به شکل آزمایشی راه اندازی شد و بعداً حالت رسمی تر به خود گرفت.
ابتدا شاید درخواست این بود که به شکل تخصصی و فقط در حوزه اندیشه امام خمینی (ره) کار شود ولی بعداً این دیدگاه پذیرفته شد، اگر بخواهیم در منظومه رسانه‌ای کشور حضور موثر و مفیدی داشته باشیم باید یک رسانه با استانداردهای رسانه‌ای داشته باشیم. بنابراین سایت جماران به این سمت رفت که مجوز فعالیت در همه زمینه‌ها را اخذ کند و به شکل سایت خبری فعالیت خود را توسعه و ادامه دهد.
با این اوصاف چه موانعی بر سر راه رسیدن به اهدافتان وجود داشت و چگونه این موانع را مدیریت کردید؟
شاید نتوان اسم آن را مانع گذاشت. در اصل ما با ترک فعل، کم کاری و کم لطفی مواجه هستیم. چه در رسانه و چه در سایر دستگاه ها، همه در برابر اندیشه امام خمینی مسئول هستیم. این مسئولیت را یا فراموش کردیم، یا به شکل موزه‌ای و آرشیوی انجام می‌دهیم یعنی اندیشه امام به صورت زنده و پویا به آحاد مردم ارائه نمی‌شود. دستگاه های فرهنگی وظیفه داشته و دارند که اندیشه امام را زنده نگاه دارند. اندیشه امام خود به خود بیشتر عناصرِ یک اندیشه پویا را دارد و تنها کافیست که آن را تبیین کنیم.
بنابر دلایلی این مسئولیت فراموش شده و الان با بیانات، ویدئوها، پادکست های تقطیع شده از حضرت امام و یا روشهایی مواجه هستیم که منجر به ارائه تحریف شده امام خمینی (ره) شده است، هنوز هم این دغدغه کمتر وجود دارد. رهبر معظم انقلاب یکی از معدود شخصیتهایی هستند که تقریبا در تمام فرمایشات خود به امام راحل اشاره دارند. همه مسئولین باید این کار را انجام دهند چون همه مدیونیم به این اندیشه. البته به نظر بنده اگر افرادی مخالف این اندیشه هستند، بر اساس اندیشه امام باید بتوانند مخالفت خود را بیان کنند و مخاطب من افرادی هستند که ظاهراً با اندیشه های امام راحل موافقند ولی به آن میزان که باید مسئولیت پذیر نیستند و روح اندیشه های امام را در عملکردشان نمی‌بینیم.
مردم در سال ۱۳۵۸ به قانون اساسی رأی دادند و به قانون به تأیید حضرت امام هم رسیده بود، اگر در فصل حقوق ملت در قانون اساسی عملی شود، یعنی به سمت اندیشه امام حرکت کرده ایم. این درحالیست که از این مسئله در دستگاه‌ها و حتی منظومه رسانه‌ای کشور غفلت شده و کمتر به جمهوری اسلامی به معنای نه یک کلمه کم و نه کلمه بیش، پرداخته شده است.
کافیست که در منظومه رسانه‌ای کشور، مجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دولت و… بخشی ایجاد و سیاست های موجود با اندیشه های بنیان‌گذار تطبیق داده شود و بعد تصویب شوند. بعد از اجرا همین بخش نظارت داشته باشد که چقدر توانسته‌اند مصوبات را در عمل و اجرا اهداف را رعایت کنند.
امام خمینی در بخشی از سخنان خود به تاریخ ۱۸ شهریور ۱۳۴۳ در مسجد اعظم قم – صحیفه امام جلد اول صفحه ۳۹۰ – می‌گویند: «…بدهید این فرهنگ را دست ما؛ ما خودمان اداره [می کنیم ]. ما یک کسی را وزیر فرهنگ می‌کنیم و اداره می‌کنیم…» و ادامه می‌دهند که: «… یک نفر هم وزیر اوقافش بکنیم؛ اوقاف را… آن وقت ببینید که ما با همین اوقاف این فقرا را غنی شان می‌کنیم؛ با همین اوقاف، با همین اوقاف، ما فقرا را غنی می‌کنیم…» مخاطب امروز می‌پرسد شما که ۴۵ سال است که رادیو -تلویزیون و اوقاف و فرهنگ و ارشاد را در دست گرفته‌اید، چرا کاری نکردید؟ آیا ایراد به حضرت امام به عنوان صاحب نظریه برمی گردد یا به کسانی که در این سال‌ها مسئولان این دستگاه‌ها بوده اند؟ به عبارتی مسئولین نتوانستند آنگونه که باید مصوبات، قوانین و اجرای آن را با اندیشه های بنیان‌گذار مطابقت دهند.
بنده هرگاه خدمت مدیران دستگاه های مختلف رسیده‌ام، گفته‌ام که‌ای کاش اتاقی یا مرکز کوچکی برای تطبیق قوانین با اندیشه های امام داشته باشید. منظورم دامن زدن به تورم نظام بروکراسی و دیوان سالاری کشور نیست. ما جاهایی را در معاونت حقوقی دولت، مجلس و … داریم که وظیفه تطبیق قوانین با قانون اساسی را دارند، در دل همین‌ها هم می‌شود این قوانین را با نگاه بنیان‌گذار تطبیق داد. وقتی مردم و امام قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، شعار «استقلال آزادی جمهوری اسلامی» را سر می‌دادند اگر ما به موضوع آزادی به درستی می‌پرداختیم، آزادی را در مقابل دین و مذهب قرار نمی‌دادند. چون قطعاً منظور امام خمینی (ره) از آزادی ولنگاری نبود.
آنچه به عنوان آزادی های مشروع مطرح شده، در قانون اساسی هم آماده است. اینکه مردم باید بتوانند آزادانه تصمیم بگیرند که کجا زندگی کنند، از حق تحصیل رایگان و سلامتی و بهداشت رایگان برخوردار باشند و… . ما فصل سوم قانون اساسی که فصل حقوق ملت است را همواره به طرق مختلف محدود کردیم و متأسفانه به این نقطه رسیدیم. من از همکاران رسانه‌ای خود بخصوص رسانه‌هایی که با پول بیت المال کار می‌کنند، این گله را دارم که از اندیشه های امام خمینی (ره) غفلت شده است.
از سال ۱۳۹۳ سایت جماران حیطه فعالیت خود را بسط می‌دهد و به حوزه های عمومی هم ورود پیدا میکند. چگونه سعی کردید نگاه نخبگانی و تولید محتوای سایت جماران را با اندیشه های امام خمینی (ره) تطبیق دهید؟
پرداختن به اندیشه حضرت امام (ره)هم به شکل مستقیم هست که سایت جماران در مناسبت‌ها سعی میکند به بیانات و فرمایشات ایشان بپردازد و هم به شکل غیر مستقیم. مبانی تفکر و اندیشه حضرت امام خمینی (ره) در حوزه عرضه دین به جامعه – آن چیزی که ایشان از آن به عنوان اسلام ناب محمدی تعبیر کرد – پیچیده نیست. خیلی ساده می‌توان اسلام را به مردم عرضه کرد و آنها را در پذیرش آزاد گذاشت. به تعبیر شاعر « اسلام به ذات خود ندارد عیبی. هر عیب که هست از مسلمانی ماست». به عبارتی ما در بخش مسلمانی خود دچار اشتباهات، افراط‌ها و تفریطهایی شدیم که به پای اسلام نوشته شد. در بخش تبیین اندیشه امام خمینی (ره) هم دچارهمین غفلت‌ها شدیم.
اگر حضرت امام این تعبیر را دارند که باید به سمت هسته های مقاومت در جهان اسلام برویم، چند برابر هم تعابیری در خصوص رسیدگی به فقرا، محرومین و عدالت اجتماعی دارند. بعضاً بحث مقاومت پررنگ می‌شود که من هم کاملا به آن معتقدم ولی گاهی بخش های دیگر در خصوص رسیدگی به محرومین و مستضعفین و عدالت اجتماعی به فراموشی سپرده و خروجی آن وضعیت امروز می‌شود.
پرداختن به مناسبات اقتصادی مورد نظر حضرت امام و جلوگیری از شکل گیری قله های ثروت که موجب فسادها و مافیاها شدند، مطالبه ایجاد فرصت های برابر برای رسیدن به موقعیتهای سیاسی و اقتصادی و… به شکل غیر مستقیم تبیین و ترویج اندیشه امام خمینی (ره) محسوب می‌شود. ما تلاش کردیم در سرویس اقتصادی به این بپردازیم که چکار کنیم تا در راستای رسیدگی به محرومین و مستضعفان وضعیت از این بدتر نشود، چکار باید کرد تا مردم دسترسی برابری به نظام آموزشی رایگان، نظام بهداشت و درمانی مناسب داشته باشند؟ این‌ها مواردیست که مد نظر امام خمینی(ره) و رهبری بوده است و متأسفانه در عالم تقنین، اجرا و حتی حوزه نظارت از سوی دستگاه‌های نظارتی آنگونه که باید به این موارد توجه و پرداخته نشده است.
یکی از مواردی که از نخستین روزهای آغاز به کار سایت جماران بر آن تاکید داشتیم فرمان هشت ماده حضرت امام خمینی است. پرداختن به این فرمان و تبیین و تفسیر آن را از کارشناسان خواستن جواب سؤال شماست. حضرت امام خمینی (ره) در حوزه ورزش مثل شطرنج، بوکس و… در پاسخ به استفتائاتی که از ایشان می‌شود، فتاوای راهگشا می‌دهد و با اجازه ایشان این فدراسیون‌ها در چارچوب قوانین جمهوری اسلامی شروع به فعالیت می‌کنند. در کل آنچه خروجی اندیشه امام خمینی می‌توانست باشد و الان نیست، در گفت‌وگو با کارشناسان مورد تاکید قرار می‌گیرد.
در خبرها، گزارش‌ها، یادداشت‌ها و سایر محتوای سایت جماران، تا چه اندازه افکار عمومی و نخبگان محوریت داشته‌اند و تا چه اندازه تحت تأثیر قدرت های سیاسی بوده اید؟
این را باید مخاطبانمان پاسخ دهند ولی قطعاً تلاش هر رسانه‌ای این است که بتواند تأثیرگذاری بیشتری در حوزه مطالبات افکار عمومی و نخبگان داشته باشد و ما هم تلاش خود را در این زمینه داشته ایم. قطعاً در جاهایی نتوانستیم به مطالبه مردم آنگونه که باید بپردازیم. با این حال به این معنی نبوده است که نخواسته باشیم بلکه همواره تلاشمان این بوده است به مطالبه مردم بپردازیم و بر اساس نگاه حضرت امام خمینی اصلا ملزم به این مهم هستیم.
کتابی با عنوان امام خمینی و رسانه های گروهی تألیف محقق ارجمند جناب آقای فخار طوسی هست که من همواره به دوستان رسانه‌ای توصیه می‌کنم آن را مطالعه کنند. در آن کتاب مؤلف به دیدگاه امام درارتباط با رسانه‌ها خصوصاً آنها که از بودجه بیت المال ارتزاق می‌کنند، می‌پردازد و معتقد است که بر این اساس نقد نه تنها باید بشود است بلکه در رسانه های دولتی باید به مخالفان تریبون داده شود.
با این اوصاف فکر می‌کنید، عملکرد رسانه های ما چقدر در راستای این اندیشه امام خمینی (ره) است؟ آیا رسانه‌هایی چون صداوسیما تریبونی برای مخالفان هم شده اند؟
به موافقان امام خمینی (ره) هم تریبون نمی‌دهند چه برسد به منتقدین. این ضعف بزرگ ماست چراکه یکی از دلایل خارج شدن مرجعیت رسانه‌ای از کشور می‌تواند چنین عملکردی باشد. اگر ما اجازه می‌دادیم که منتقدین حرفشان را آزادانه بزنند و افراد موافق هم از این اندیشه دفاع کنند، رسانه های ما تا این حد مرجعیت خود را از دست نمی‌دادند.
به نظر شما پایگاه خبری جماران در این زمینه چگونه عمل کرده است؟
ما به اندازه وسع خود تلاش کردیم به موضوع بپردازیم ولی با این حال این فقط کار یک رسانه نیست. به عقیده من همه رسانه‌ها باید بخشی از صفحات و وقت خود را به این مسئله اختصاص دهند که هم به منتقدین و هم مدافعان تریبون دهند. چون اندیشه‌ای زنده می‌ماند که بتواند نقد شود.
چه بازخوردهایی در این رابطه از مخاطبان خود داشته اید؟
اگرچه بازخوردهای خوبی داشته‌ایم ولی قطعاً عملکردمان با اهدافمان فاصله دارد. به عبارتی اگرچه از هدف خود دور نشدیم و به سمت آن در حرکت هستیم ولی با آن فاصله داریم. دلیل به این برمی گردد، انبوهی از مشکلات وجود دارد که بر روی مسائل اصلی آوار می‌شوند و ما را از پرداختن به آنها دور میکند.
مثلا در وزارت علوم و بهداشت این الزام وجود دارد که معاونت فرهنگی بخشی از امکانات خود را به تبیین اندیشه امام خمینی اختصاص دهند. اگر در دانشگاه‌ها این کار صورت می‌گرفت و میزگردهایی با تشکل های دانشجویی، اساتید، دانشجوها و… برگزار می‌شد، کار خیلی بهتر جلو می‌رفت.
آیا تغییراتی در قوانین و مقررات پیشنهاد می‌دهید که به بهبود شرایط رسانه‌ها و آینده رسانه در کشورمان کمک کند؟
ما در حال حاضر قانون اساسی به عنوان میثاق ملی را داریم ولی به همان قوانین موجود هم به صورت کامل پرداخته نمی‌شود. باید وهله اول به اجرای درست و بدون تنازل قوانین برگردیم و آنچه قانون برایمان تعیین کرده احصاء کنیم و همان را اجرا کنیم تا بعداً درباره خلاء های قانونی صحبت کنیم.
اگرچه همواره در جلسات با فعالان رسانه‌ای و مسئولان مطالبه بنده همانند خیلی از اهالی رسانه این بوده که تا جای ممکن تصمیم گیری در خصوص رسانه‌ها را حتما با حضور اهالی رسانه و مشارکت آنها داشته باشیم، علاوه بر آن رسیدگی به دعاوی علیه رسانه‌ها را حتماً با هیئت منصفه‌ای متشکل از اقشار مختلف و کاملا مردمی داشته باشیم و صنف های رسانه‌ای فراگیر داشته باشیم که بتوانند مطالبات اهالی رسانه را دنبال کنند ولی متأسفانه این مطالبه‌ها همچنان محقق نشده و امیدوارم روزی اتفاق بیفتند.
چه اقداماتی می‌توان انجام داد تا رسانه‌های ایرانی بتوانند در منطقه مرجعیت داشته باشند و با رسانه‌های بین‌المللی رقابت کنند؟
همیشه در جلسات با مسئولان می‌گوییم و می‌گویند وقتی در گوشه‌ای از کشور مشکلی وجود داشت چرا به رسانه های داخلی فضایی برای بیان آن داده نشد. به عنوان نمونه گاهی می‌بینیم در منطقه‌ای آب قطع و یا گل آلود می‌شود، شهروندی فیلم آن را می‌گیرد که رسانه‌ها یا به دلیل عدم اجازه و یا ترس، آن را کار نمی‌کنند و این فیلم سر از رسانه های بیگانه در می‌آورد. انتشار این فیلم چه اشکال داشت؟ مگر واقعیت نداشت؟ اگر ما جلوی انتشار هر مشکلی را با برچسب سیاه نمایی نمی‌گرفتیم و رسانه های داخلی به آن می‌پرداختند، اگر اجازه می‌دادیم در رسانه های داخلی به تبعات اجرای برخی از سیاست‌ها پرداخته می‌شد، مرجعیت رسانه‌ای به خارج از کشور منتقل نمی‌شد.
شما برخی نظرسنجی های انتخابات اخیر را ببینید که چقدر بین نتایج آنها با واقعیت فاصله وجود داشت. بخشی از دلیل به این برمی گردد که مراکز نظرسنجی را محدود کردند، خواهان دستکاری آمار شدند، فکر کردیم که افکار عمومی با روش های پادگانی قابل کنترل است و… همه این‌ها اشتباهاتی بود که انجام شد. ما در گذشته در ایرنا بخش های موثری برای افکار سنجی و پژوهش های خبری داشتیم ولی الان فقط اسمشان باقی مانده است.
وقتی بعضا اجازه داده نشد که اندیشمندان در رسانه‌ها حضور داشته باشند، وقتی برخی از رسانه‌ها توسط افراد و جریانات با دیدگاه نظامی راه اندازی و تلاش شد تا سایر رسانه‌ها از این رویکرد تبعیت کنند، نتیجه این می‌شود که مرجعیت خبریمان را از دست می‌دهیم و ضریب نفوذ رسانه‌ها در بین مردم از بین می‌رود.
به عنوان سخن آخر، باید به توسعه‌ای که در اثر ممارست و پیگیری برخی بزرگان و نیز اهالی رسانه در نگاه مسئولان مرتبط ایجاد شده است هم اشاره کنیم. البته این حاصل زحمات خیلی از همکاران و اساتید در همه رسانه‌ها هم بوده است. نتیجه این شده که مسئولان امروز سعه صدر بیشتری دارند، دستگاه های ناظر مقداری فضا را برای فعالیت رسانه‌ها فراخ ترکردند و تلاش شده تا بخش‌نامه های آزار دهنده کمتر شود. این جای تقدیر دارد.