بازار ازدواج
احمد دراهکی عضو هیئتعلمی و مدیر گروه جمعیتشناسی دانشگاه علامه طباطبایی در این نشست گفت: الگوی همسرگزینی در ایران دستخوش تغییر شده است. چه مسائلی باعث شده ازدواج از عمومیت بیفتد.
وی با بیان اینکه وقتی از واژه ازدواج استفاده میشود، واژه دیگری به نام بازار ازدواج به ذهن میرسد، گفت: بازار ازدواج مشخصه معلول است و اینکه بازار جایی است که عرضه و تقاضا شکل میگیرد. ازدواج هم بازاری است که در آن عرضه و تقاضا است. عرضه در جامعه اینطور است که زن عرضه میکند و مرد تقاضا میکند؛ یعنی تا تقاضای مرد وجود نداشته باشد، زن نمیتواند اقدامی کند. علم جمعیتشناسی در دنیا ۳۰ سالگی به عنوان یک برش شناختهشده است؛ سیسالگی برشی به لحاظ جمعیتی است که به محض عبور از سیسالگی، به خصوص دختران، شانس ازدواج آنها یا احتمال ازدواج آنها کاهش پیدا میکند. احتمال اینکه یک دختر در سن ۳۰ تا ۳۴ سالگی ازدواج کند، نصف احتمال ازدواج دختر در سن ۲۵ تا ۳۰ سالگی است یا احتمال اینکه دختری در سن ۳۵ تا ۴۰ سالگی ازدواج کند، یکپنجم دختری است که در سن ۲۵ تا ۳۰ سالگی است. ما باید دنبال علل باشیم؛ دادههای آماری نشان میدهند در دهه ۵۰ خورشیدی ۸۰ درصد دختران ایرانی تا سن ۲۵ سالگی ازدواجکرده بودند درحالیکه در سال ۱۳۹۵ یعنی آخرین سرشماری رسمی یکمیلیون و ۴۳۰ هزار نفر از دختران ایرانی تا سن ۲۵ سالگی ازدواجنکرده بودند.
کاهش تمایل مردان به ازدواج
دراهکی با بیان اینکه مردان تمایلی به ازدواج با همسن خود ندارند، افزود: مردان، نه در ایران که در دنیا، با دخترانی ازدواج میکنند که از آنها جوانتر هستند؛ با دخترانی ازدواج میکنند که چهارتا پنج سال از مردان کوچکتر هستند. مردی که سن او افزایشیافته با دختری ازدواج نمیکند که در گروه سنی ۳۰ سالگی به بالاست و به همین دلیل عبور از مرز ۳۰ سالگی شانس ازدواج را برای دختران کاهش میدهد.
وی با یادآوری اینکه همانقدر که طلاق افزایش پیداکرده ازدواج مجدد هم افزایش پیداکرده است، افزود: البته باید گفت یک مسئله فرهنگی نیز در جامعه رخداده و آن ازدواج با زنانی است که طلاق گرفتند؛ یعنی ازدواج مجدد هم افزایشیافته است که موجب میشود عمومیت ازدواج کاهش یابد.
تقدس زدایی از امر ازدواج
مدیر گروه جمعیتشناسی دانشگاه علامه طباطبایی به تحولات فرهنگی در جامعه طی دهه اخیر اشاره کرد و گفت: مطالعات نشان میدهد روابط دختر و پسر قبل از ازدواج به خصوص روابط پیشرفته دو سال میانگین سن ازدواج را افزایش داده است. روابطی که در بین دختر و پسر در حال شکلگیری است، سبب تقدس زدایی از ازدواج در جامعه میشود درحالیکه معتقدم برخی مفاهیم باید مقدس باشد همانطور که ازدواج یا مادر بودن مقدس بوده است. نسل جوان میگویند چرا باید ازدواج مقدس باشد؟ چه کسی گفته مادری مقدس است؟ این باعث میشود این روابط خارج از ازدواج تمایل مردان را به ازدواج کاهش میدهد. این استاد جمعیتشناسی تأکید کرد: ما نباید مردان وزنان را در بازار ازدواج از هم جدا ببینیم. اینها دو چیز بههمپیوسته هستند. ازدواج مثل بازار است و باید مشخصههای آن را بدانیم تا بتوانیم سیاستگذاری درستی داشته باشیم.