نقدینگی کشور در بازار دارایی ها و در بخش های غیر مولد اقتصاد سرگردان است. این بخش ریسک کم و سود آوری بالایی دارند، ولی تولید پر ریسک و سودآوری اش کم است.
از این رو برای هدایت نقدینگی به سمت تولید، این بخش اقتصاد کشور باید کم ریسک و سودآور شود، عملی کردن همین یک جمله انقلابی اقتصادی میخواهد و باید اصلاحاتی صورت بگیرد و سیاست های ایجابی و سلبی اجرا شوند.
سیاست های ایجابی معطوف به فعالیت های مولد است که شامل مواردی چون امنیت اقتصادی، بهبود محیط کسب و کار، تقویت رقابت پذیری در اقتصاد، بهبود محیط اقتصاد کلان کشور، انحصار زدایی و فساد زدایی است.
سیاست های سلبی بر روی فعالیت های غیر مولد اعمال می شود که در این زمینه باید از فعالیت های مخل تولید، مالیات بر عایدی سرمایه یا مالیات ثروت اخذ شود تا موجب تقویت شفافیت، رصد جریان گردش های مالی و پولی کشور و کاهش جذابیت فعالیت های غیر مولد و سوداگری افراطی شود.
در خصوص ارز نیز باید اذعان داشت که دولت بزرگ ترین عرضه کننده ارز در بازار است و بیشترین ارز را در اختیار دارد، بنابر این دولت قیمت گذار ارز است. به تعریفی با افزایش قیمت دلار و سکه، نقدینگی از جامعه جمع میشود.
جمع کردن نقدینگی از جامعه با ابزارهای مختلفی صورت میپذیرد. بالا بردن بهره بانکی یکی از این ابزارها است. سرمایهها به عنوان سپرده در اختیار بانک ها قرار میگیرد. روش بعدی فروش اوراق قرضه دولتی به مردم است که نرخ بهره باید از نرخ سود بانکی بیشتر باشد تا برای مردم جذابیت داشته باشد و انگیزه لازم برای اقدام به خرید را فراهم کنند.
ابزار دیگر جمع کردن نقدینگی از جامعه، عرضه کالاهایی است که مردم متقاضی آنها هستند. پیش فروش سکه و خودرو در این دسته از اقدامات دولتی به منظور جمع آوری نقدینگی سرگردان تعریف میشوند. راه دیگر افزایش قیمت ارز است که به آن اشاره شد.
با استفاده از این ابزارها دولت بخش عمده ریال را از دست مردم جمع میکند. البته این اقدامات آثار تورمی نیز دارد. زیرا وقتی قیمتها افزایش مییابد، مثلا قیمت ارز بالا میرود آثار تورمی نمایان میشود و قدرت خرید مردم کاهش مییابد و این مسئله در دراز مدت هم آثار منفی به دنبال دارد.
در این که با بالا رفتن قیمت ارز و سکه در بازار دولت درآمد بیشتری کسب میکند شکی نیست، اما این درآمد اما و اگرهایی دارد و در دراز مدت تأثیرات منفی بر اقتصاد و تورم به جا میگذارد.
وقتی نقدینگی افسار گسیخته در بازار وجود دارد دولت مجبور است برای کنترل این نقدینگی اقداماتی فوری انجام دهد. امروز دولت اقدام به فروش سکه میکند ولی این نسخه کوتاه مدت است شاید بشود یک بار با یک دارو حال بیمار را بهبود داد اما ممکن است در صورت وخامت بیماری دیگر آن دارو موثر واقع نشود.
نقدینگی برای خرید ارز، سکه و طلا هجوم میبرد. این وضعیت در ادامه میتواند سایر بازار های سرمایهای از جمله مسکن و خودرو را نیز ملتهب کند. نقل و انتقال سرمایه سرگردان در بازارها همچون خودرو، سکه، ارز، مسکن و… نظام برنامه ریزی اقتصادی دولت را تحت تأثیر قرار خواهد داد و از اعتبار نسخه های کارامد پیشین میکاهد.