ستاره صبح - علی فریدونی: این روزها حضور خودروهای نیروی انتظامی و ضابطینی که به زنان و دختران تذکر می‌دهند، پلیس برای عفاف و حجاب به میدان آمده است. فیلم‌ها و تصاویر منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی و روایت شهروندان نشان می‌دهد، افرادی به عنوان ضابط قضایی اقدام به ضبط فیلم و عکسبرداری از زنان بدون حجاب می‌کنند. این رفتار ضمن تردید در ماهیت قانونی‌اش، حساسیت‌زا است. ستاره صبح در گفت وگو با علی نجفی توانا، جرم شناس و حقوقدان به بررسی این وقایع پرداخته که در ادامه می‌خوانید:
تکالیف قانونی ضابطین در برخورد با زنان و دختران بدحجاب و بی حجاب چیست؟
طبق اصول کیفری، قانون برای مبارزه با جرم اصولی پیش بینی کرده است و ضابطین موظف به رعایت این اصول هستند. ریاست قوه قضاییه اخیراً به لحاظ برخی ملاحظات، طی بخشنامه و دستورالعملی به دادستان‌های سراسر کشور دستور دادند که نسبت به آموزش ضابطین در برخورد با مردم اقدام کنند. رعایت حقوق شهروندی، کرامت انسانی و منزلت فردی در چهارچوب قانون و ارزش‌های اخلاقی و دینی به شکل دستوری به ضابطین تکلیف شد. قانون در برخورد با جرائم به دو صورت عمل می‌کند؛ اما هنوز شیوه پوشش کاملاً در قانون پیش بینی نشده و مصداق حجاب کامل معلوم نیست. این مساله در رویکرد ضابطین قضایی مشهود است. از این رو شخصی که در موضوع حجاب قانون را رعایت نکرده است از دیدگاه و سلیقه یک ضابط به عنوان متخلف تشخیص داده می‌شود. با توجه به نتیجه سیاست‌هایی چون گشت ارشاد به نظر می‌رسد نیروی انتظامی از رویکرد قبلی خود فاصله گرفته است. زیرا واکنش نیروی انتظامی در خصوص حجاب بیشتر تذکر یا ایجاد حس تهدید نسبت به عواقب کیفری است.
آیا نوع برخورد ضابطین با بانوان بد حجاب و بی حجاب و فیلم برداری و عکاسی چه نسبتی با قوانین این حوزه دارد؟
تکلیف یا تدابیری مثل فیلمبرداری و عکاسی از عدم رعایت حجاب در قانون وجود ندارد. مگر دوربینی که روی لباس ضابط قضایی نصب شود تا بحث عدم رعایت حقوق شهروندی هنگام انجام پیش نیاید. فیلم برداری و عکسبرداری از زنان و دختران در سطح شهر می‌تواند واکنش در بر داشته باشد. اگر این اقدام را تخلف بدانیم قانون تدابیری پیش بینی کرده تا این اشخاص بتوانند طرح شکایت کنند. براساس مطالعات من در حوزه کیفری و جرم شناسی بعید است که با شیوه فیلم برداری از زنان و دختران بتوان ارتکاب جرم را به شکل مصداقی مورد توجه قرار داد چون فیلم کلیت جرم را ثابت نمی‌کند و فرد می‌تواند مدعی شود که عمل خلافی مرتکب نشده است و فعل فیلمبرداری و عکسبرداری بدون رضایت ایشان عمل خلاف بوده است.
آیا اجرای طرح‌های مشابه با گشت ارشاد با تردیدی که در خصوص قانونی یا غیر قانونی بودن این برنامه‌ها وجود دارد می‌تواند اهداف حجاب را محقق کند یا خیر؟
تجربه نشان داده چنین رویکردی به حجاب موفق نیست و تبعات دارد. برنامه حجاب قابل پیش بینی نیست زیرا هر مدیر و مسئول جدیدی با دیدگاه خود به مساله نگاه می‌کند و این موضوع، ظرفیت برخورد سلیقه‌ای دارد. لازم است درباره حجاب آسیب شناسی شود. برخورد سلیقه‌ای نتیجه نمی‌دهد از ظواهر امر پیدا است که قصد نظارت و برخورد با بی حجابی در جریان است. طرح‌هایی که اجرا می‌شود از نظر آن‌ها برای حجاب مفید است؛ اما تمامی این اقدامات و کنش‌ها و واکنش‌ها به بررسی نیاز دارد. برای اقدام علیه بی‌حجابی به عنوان جرم، ابتدا باید به بررسی دلایل اجتماعی و فرهنگی این مساله نیاز پرداخت.