ایران تا قبل از بهرهبرداری از پالایشگاه ستاره خلیجفارس واردکننده بنزین بود. اما تحریم فروش بنزین در اوایل دهه 90 منجر به خودکفایی تولید بنزین در کشور شد.
در سختترین دوره تحریم کشور که مصادف با دولت حسن روحانی بود، صنعت پالایش کشور در مسیر درستی حرکت کرد و همچنان به تولید بنزین تداوم داد.
اما با توجه به نوع مصرف بنزین در کشور و با توجه به شناور نبودن نرخ بنزین امروز در تأمین بنزین دچار مشکل هستیم.
بنزین نسبتی با نرخ نفت دارد و با توجه به مسئله ارز در کشورمان و اصل شناور بودن قیمت بنزین در دنیا، باید قیمت بنزین در کشور افزایشی باشد.
متأسفانه در کشورمان باور به نرخ شناور بنزین وجود ندارد و همواره تلاش میشود قیمت بنزین ثابت بماند. ازاینرو با مشکلاتی نظیر بالا بودن میزان مصرف و قاچاق روبرو هستیم. تا اینجا هم قاچاق منابع کشور را کم هدر نداده است.
بنزین 40 سنتی در دنیا در ایران به قیمت 3 یا 4 سنت، باک خودروهای فرسوده و پرمصرف را پر میکند. این فاصله قیمت وسوسهبرانگیز است و منجر به قاچاق میشود.
با نرخ ثابت، وضعیت بنزین در ایران آنچنان مسئلهساز خواهد شد که اگر امروز قیمتها افزایش پیدا نکند مدتی بعد مجبور به این کار خواهند بود. چون دولت نمیتواند مدتی طولانی در برابر تبعات نرخ فعلی مقاومت کند.
باید بپذیریم که دولت چارهای جز افزایش قیمت ندارد و بهزودی شاهد افزایش قیمت در حوزه بنزین خواهیم بود. ولی چگونگی این افزایش محل سؤال است؟!
تجربه نشان داده هر دولتی برای افزایش قیمت بنزین یک روشی را انتخاب می کند.یک دولت ابتدا اغناسازی می کند و یک دولت به صورت غافلگیرانه این کار را انجام میدهد.
وقتی شکل تصمیمات جنس سیاسی دارد مشخص نیست قیمت بنزین در آینده چه رقمی باشد؟! ولی بهصورت علمی و تجاری نرخ بنزین با نفت 70 تا 80 دلاری در حدود 40 سنت است. 40 سنت قیمتی است که بابت تولید بنزین صرف میشود. نرخ فوب در کشورهای مختلف با محاسبات مالیاتی تغییر پیدا میکند. بهطور مثال قیمت بنزین در کشور ترکیه حدوداً هشتدهم دلار و در امارات یک و سهدهم دلار است.
قیمت بنزین در ایران با توجه به فاصلهای که با نرخهای جهانی وجود دارد تا این حد افزایش پیدا نمیکند، ولی باید بتوانیم 40 سنت هزینه تولید را تأمین کنیم. این رقم در برابری با ریال حدوداً 25 هزار تومان است.
متأسفانه سیاست دولت در این حوزه شفاف نیست و همانطور که پیشتر اشاره شد به دلیل دخالت مسائل سیاسی در چنین تصمیمات اقتصادی نمیتوان عملکرد دولت در حوزه بنزین را پیشبینی کرد ولی تا زمانی که افزایش قیمت بنزین رسانهای شود، شاهد انتشار انواع خبرها در حوزه بنزین، از ناترازی تولید و مصرف بنزین گرفته تا خبر واردات بنزین و... خواهیم بود.