ستاره صبح انلاین- به نظر شما آزادسازی 20 میلیون تن غلات بر کدام بازارهای جهانی تأثیرگذار است؟
از ابتدای جنگ روسیه با اوکراین این تصور وجود داشت که با طولانی شدن مدت زمان جنگ اوکراین تبعات اقتصادی آن بر سایر کشورها تأثیر منفی بگذارد. آثار منفی جنگ اوکراین بر ایران نیز تأثیر گذاشت و اشتغال و تأمین کالاهای اساسی را با چالش روبه‌رو کرد.
ورود سازمان ملل به همراه ترکیه به مسئله صادرات غلات و دانه‌های روغنی از روسیه و اوکراین نشان می‌دهد این مسئله تا چه میزان برای سایر کشورهای جهان مهم است.
تأمین کالاهای استراتژیک مهم‌ترین مسئله روابط بین کشورهاست. امضای توافقنامه صدور غلات یک اقدام مثبت است. نقش سازمان ملل در امضای آن نشان می‌دهد برخلاف بسیاری از مسائلی که متأسفانه که سازمان ملل منفعل بوده، در موضوع توافقنامه استانبول سازمان ملل نقش خود را به دلیل اثرات کمبود غلات بر افزایش فقر و گرسنگی و تأثیرات آن بر صلح جهانی، به درستی ایفا کرده است. این توافقنامه موجب کاهش التهاب در جنگ این دو کشور و کم شدن نگرانی عمومی مردم جهان به منظور تأمین غذا برای مردم کشورها، علی‌الخصوص کشورهای فقیر آفریقایی می‌شود. جنگ این دو کشور و منافع متضاد ذینفعان باعث شده ابعاد عملیاتی شدن این توافق کمی پیچیده است و این امکان را فراهم می‌کند که تحت تأثیر عوامل مختلف موفقیت‌آمیز نباشد. اما اگر به درستی صورت گیرد می‌تواند تأثیر خود را بر زندگی مردم دنیا بگذارد.
آیا می‌توان امیدوار بود که این توافقنامه آغازی بر پایان جنگ هم باشد؟
یکی از اهداف مهم روسیه در جنگ علیه اوکراین جلوگیری از گسترش ناتو در منطقه بود. روسیه تصور نمی‌کرد زمان جنگ و تحولات بین‌المللی در پی تهاجم به اوکراین تا به این حد گسترده شود. روسیه با اینکه اشتباه محاسبه داشته است اما خود را با دست برتر می‌داند ولی با تأثیرات منفی این جنگ بر چهره روسیه در صحنه بین‌المللی و ایجاد مشکلاتی برای این کشور می‌توان امید داشت که توافقنامه استانبول گام مثبتی برای کاهش سطح درگیری باشد. روسیه نگران است که صادرات غلات، پوششی برای انتقال سلاح به اوکراین شود. ارسال سلاح به اوکراین هم منطقه را بیشتر آلوده کرد و هم باعث طولانی‌تر شدن جنگ، خسارات انسانی بیشتر و پیچیده‌تر شدن وصول به آتش‌بس شده است.
به نظر شما ترکیه چرا و چگونه نقش محوری را در امضای توافقنامه صدور غلات بازی کرد؟
ترکیه با هر دو کشور یعنی روسیه و اوکراین رابطه سیاسی خوبی دارد و از ظرفیت اقتصادی آن‌ها به نحو مطلوبی در حال استفاده است و سالانه هزاران گردشگر را از روسیه و اوکراین می‌پذیرد و برای این کشور درآمدزایی می‌کند. جذب گردشگران روسی نیز برای اردوغان اهمیت دارد زیرا زمانی که یک هواپیمای روسی در خاک سوریه را هدف قرارداد برای عدم قطع روابط گردشگری با مسکو به روسیه سفر کرد تا مشکل را حل‌وفصل کند. ترکیه دریای سیاه را حیاط‌خلوت خود دانسته و علاقه‌مند است این دریا دارای امنیت پایدار باشد. امنیت دریای سیاه برای آنکارا منافع تجاری دارد. ترکیه همچنین از دریای سیاه منافع سیاسی، اقتصادی و امنیتی کسب می‌کند. اردوغان تلاش فراوانی کرد که از ابتدای جنگ هر دو کشور را به آتش‌بس راضی کند اما پتانسیل جنگ آن‌قدر بالا بود که تمام تلاش‌هایش با شکست روبه‌رو شد. با توجه به مشکلات اقتصادی پیش‌آمده در اقتصاد ترکیه دولت تلاش می‌کند تا با گسترش ارتباطات خود در منطقه تورم را مهار کرده و ارزش لیر را حفظ کند تا حزب عدالت و توسعه در انتخابات سال آینده این کشور پیروز شود. مجموعه این عوامل باعث می‌شود ترکیه ترغیب به میانجیگری در مورد جنگ اوکراین شود و در این توافق نیز فعال ظاهر شد. البته کنشگری ترک‌ها در جنگ اوکراین می‌تواند یک الگوی برای دستگاه دیپلماسی کشور ما هم باشد.