به گزارش ستاره صبح آنلاین معترضان موفق شدند کاخ ریاست‌جمهوری را به تصرف خود درآوردند و دفتر نخست‌وزیری را به آتش بکشند."گوتابایا راجاپاسکا"، رئیس‌جمهور و همچنین "رانیل ویکرماسینگه"، نخست‌وزیر سریلانکا اعلام کردند روز ۱۳ ژوئیه (۲۲ تیر) از سمت‌های خود کناره‌گیری می‌کنند. نکته قابل‌تأمل اینکه رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر فرار را برقرار ترجیح دادند و گفته می‌شود در یک کشتی در میان دریا مخفی‌شده‌اند البته معترضان خانه به خانه به دنبال یافتن رئیس‌جمهور و بستگان او هستند. نکته دیگر اینکه معترضان پس از تصرف کاخ ریاست جمهوری در استخر رئیس‌جمهور شنا کرده‌اند. به نظر می‌رسد رژیم سریلانکا فرومی‌پاشد و رژیم دیگری جایگزین آن خواهد شد. اکنون سکان‌دار اداره کشور پارلمان است. وضعیت دشوار معیشتی در پی بحران اقتصادی در سریلانکا ده‌ها هزار معترض خشمگین را به خیابان‌های کلمبو، بزرگ‌ترین شهر سریلانکا، کشاند. معترضان روز شنبه ۱۹ تیر (۹ ژوئیه) به مقر و همچنین دفتر ریاست‌جمهوری هجوم برده و خواستار استعفای رئیس‌جمهور شدند. ویدیوهای منتشره در شبکه‌های اجتماعی و کانال‌های خبری نشان می‌دهند شماری از معترضان حتی در استخر واقع در اقامتگاه ریاست‌جمهوری آب‌تنی کردند. گروهی دیگر نیز به اقامتگاه خصوصی نخست‌وزیر رفته و آنجا را به آتش کشیدند. بنا بر گزارش‌ها سربازان محافظ برای ممانعت از هجوم معترضان تیر هوایی شلیک کردند.
فرار رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر
گوتابایا راجاپاسکا، رئیس‌جمهور و رانیل ویکرماسینگه، نخست‌وزیر سریلانکا به هنگام حمله مردم خشمگین در این مکان‌ها نبودند. آن‌ها هر دو اعلام کردند روز چهارشنبه ۲۲ تیر (۱۳ ژوئیه) از سمت‌های خود کناره‌گیری خواهند کرد. یک سخنگوی پارلمان به رسانه‌ها گفت رئیس‌جمهور برای اطمینان از انتقال منظم قدرت به زمان نیاز دارد. به گزارش خبرگزاری فرانسه نیروهای امنیتی اندکی پیش از حمله مردم به اقامتگاه ریاست‌جمهوری، گوتابایا راجاپاسکا را به مکانی امن منتقل کردند. گفته‌شده است او پس از فرار از محل اقامت خود به یک کشتی نیروی دریایی که به سمت آب‌های سرزمینی در جنوب سریلانکا درحرکت بوده، پناه برده است. سریلانکا از چندین ماه پیش شاهد تظاهرات و تجمع‌های اعتراضی بوده که بعضی از آن‌ها نیز با خشونت همراه بوده‌اند. کاهش شدید ارزش پول ملی و گران شدن مایحتاج روزمره موجب شده تا این کشور در حال حاضر در بحبوحه سخت‌ترین بحران اقتصادی خود بسر برد که در چند دهه اخیر بی‌سابقه بوده است. مردم همچنین رئیس‌جمهور را به سوء مدیریت متهم می‌کنند. رکود گردشگری ناشی از همه‌گیری کرونا نیز ضربات اقتصادی سنگینی را به کشور وارد کرده است. هرچند دولت سریلانکا به مردم وعده اصلاحات داده بود، اما بااین‌حال این وعده‌ها نیز نتوانست موجب فروکش کردن شعله‌های خشم معترضان شود. دولت سریلانکا به دلیل بحران اقتصادی قادر به تأمین و واردات کالاهای اساسی نظیر مواد غذایی، سوخت و دارو نبوده است. مقامات این کشور اخیراً از صندوق بین‌المللی پول و چند کشور نظیر روسیه، هند و چین درخواست کمک کردند. یک‌نهاد وابسته به سازمان ملل در ماه ژوئن هشدار داده بود وضعیت وخیم اقتصادی می‌تواند بحران گرسنگی حاکم بر سریلانکا را تشدید کند. در همین حال آمریکا نیز در پی وقایع پیش‌آمده، خواستار کاهش تنش‌ها در سریلانکا شده است. یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز یکشنبه (۱۰ ژوئیه) گفت: «ما از این دولت یا هر دولت جدید منتخب قانون، می‌خواهیم هر چه سریع‌تر راه‌حل‌هایی را برای دستیابی ثبات بلندمدت اقتصادی یافته و اجرایی کند.» واشنگتن از پارلمان سریلانکا خواست تا خود را "نه وقف یک حزب سیاسی خاص، بلکه وقف رفاه ملت کند."
آغاز اعتراضات در سریلانکا
پیش‌ازاین گوتابایا راجاپاکسا، رئیس‌جمهور سریلانکا روز جمعه ۱۲ فروردین (۱ آوریل) با صدور بیانیه‌ای، ضمن اعلام ''وضعیت فوق‌العاده'' در این کشور تاکید کرد که این تصمیم برای ''حفاظت از نظم عمومی و حفظ لوازم و خدمات ضروری برای زندگی اجتماعی'' اتخاذ شده است. این تصمیم یک روز بعد از آن گرفته شد که در شهرهای مختلف سریلانکا تظاهرات گسترده‌ای علیه شرایط اقتصادی این کشور برپا شد و بسیاری از معترضان، خواستار استعفای راجاپاکسا و سایر اعضای خانواده او از سمت‌های کلیدی در دولت سریلانکا شدند. دو برادر گوتابایا راجاپاکسا، نخست‌وزیر و وزیر دارایی سریلانکا هستند و شمار دیگری از اعضای خانواده راجاپاکسا از جمله برادرزاده او، در سمت‌های کلیدی دولت سریلانکا حضور دارند.
بحران اقتصادی در سریلانکا
سریلانکا با بحران شدید اقتصادی و کمبود مواد غذایی اساسی روبرو است و ارزش پول ملی این کشور نیز به شدت کاهش یافته است. گرانی فزاینده و قطعی مکرر برق نیز از دیگر مشکلات اساسی مردم این کشور است. طبق برخی از گزارش‌ها و در پی قطع طولانی‌مدت برق در سریلانکا، خدمات ضروری پزشکی در شماری از بیمارستان‌های این کشور به شدت کاهش یافته است. به گفته شماری از کارشناسان، این بدترین بحران اقتصادی سریلانکا از زمان استقلال این کشور در سال ۱۹۴۸ تاکنون است. این بحران اقتصادی باعث شده تا دولت برای تأمین سوخت مصرفی نیز با مشکلات فراوانی مواجه شود.از سوی دیگر، شیوع ویروس کرونا در سال‌های اخیر نیز باعث شده تا درآمدهای سریلانکا از صنعت گردشگری، تأمین نشود.شماری از کارشناسان بر این باور هستند که بحران اقتصادی کنونی در سریلانکا به دلیل سوء مدیریت دولت و سال‌ها استقراض انباشته، تشدید شده است. در سوی مقابل، دولت سریلانکا امیدوار به دریافت کمک مالی از صندوق بین‌المللی پول و دریافت وام از دیگر کشورها بویژه از هند و چین است.
در ادامه گفتگوی ستاره صبح با عبدالرضا فرجی راد سفیر پیشین جمهوری اسلامی در سریلانکا را می‌خوانید:
شما علل بحران اقتصادی در سریلانکا را چه می‌دانید؟
اقتصاد سریلانکا بر دوپایه استوار است. اول جذب توریست است و دوم صادرات چای. این دو صنعت توانسته میلیون‌ها نفر را در این کشور مشغول کند و سالانه 5 میلیارد دلار برای این کشور ارزآوری داشته باشد. البته یک مسیر دیگری برای ارزآوری در سریلانکا وجود دارد و آن اشتغال اتباع این کشور در کشورهای حاشیه خلیج‌فارس است که باعث انتقال 5 تا 6 میلیارد دیگر به سریلانکا می‌شود. در چند سال گذشته به دلایل مختلف هسته این سه منبع ارزآور صدمه‌دیده است.
چرا دولت با توجه به اینکه مانند ایران تحریم هم نبوده نتوانسته شرایط سخت اقتصادی را مدیریت کند؟
توریست سریلانکا از درگیری‌های مذهبی و قومیتی قبل از آغاز شیوع کرونا صدمه‌دیده است. این درگیری‌ها از سوی مسلمانان تندرو که وابستگی به گروه‌های بنیادگرا داشتند جنگ‌هایی را با سیمالی ها که 75 درصد از جمعیت کشور که بودایی هستند ایجاد کردند و این باعث شد اولین ضربه به صنعت توریست این کشور بخورد. دولت بلافاصله پس‌ازاین درگیری‌های داخلی با کرونا مواجه شد. کرونا ضربات زیادی به اقتصاد سریلانکا در سه سال اخیر زده است. همین موضوع باعث شد به صادرات چای این کشور هم لطمه وارد شود.
آیا انتصاب‌های فامیلی در ناکارآمدی دولت سریلانکا نقش داشته است؟
انتصاب‌های فامیلی و پست‌های ارثی در سریلانکا از گذشته بوده و هست. نخست‌وزیر فعلی که درگذشته رئیس‌جمهور بود جنگ‌های داخلی را تمام کرد و ارتش را سامان بخشید. این روند باعث شد غرب نسبت به مسائل حقوق بشری در سریلانکا حساس شود و ورود سرمایه به این کشور کند شود. علاوه بر نکاتی که ذکر شد افزایش قیمت نفت نیز به بحران اقتصادی سریلانکا دامن زد. اگر یک بررسی صورت بگیرد از ابتدای بحران‌های داخلی سریلانکا دولت‌ها نقش زیادی در این اتفاقات نداشتند. سو مدیریت دولت در این حوادث نقش داشته اما بیشتر بحران‌ها در این کشور غیرمترقبه بوده است. سریلانکا همیشه دچار مشکلات عدم ذخیره ارزی بوده است. این کشور هرسال 1 تا 2 میلیارد دلار به صندوق بین‌المللی پول بابت دریافت وام بدهی داشته است.