ستاره صبح-بهروز کمالوندی روز شنبه در نشست خبری درباره جزییات گام سوم کاهش تعهدات برجامی گفت: بعد از برجام عملاً ما با بدعهدی‌هایی مواجه شدیم و طرف مقابل تعهدات خود را انجام نداد و با مشکلاتی مواجه شدیم که اوج آن خروج آمریکا از اردیبهشت‌ماه سال گذشته است که فشار زیادی نه‌تنها بر جمهوری اسلامی بلکه بر کشورهای دیگر که با ایران ارتباط داشتند، شروع کرد. بر این اساس نظام تصمیم گرفت در وضعیت عدم تعادل بین تعهدات و حقوق ما توازنی ایجاد کند که یا طرف مقابل به سمت تعهدات خود برگردد و حقوق ایران را محترم بشمارد یا اگر انجام نشد، جمهوری اسلامی با کاهش تعهدات خود موازنه‌ای در دادوستدهای برجام ایجاد کند.
شفاف‌سازی همانند سابق
انجام می‌شود
سخنگوی سازمان انرژی اتمی تأکید کرد: به‌جز مسائل طرح‌شده در گام‌های قبل، موضوعات دیگر در پرونده فردو، میزان ذخایر و نظارت و دسترسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی یا شفاف‌سازی است. در مورد شفاف‌سازی بنا نداریم که تغییری ایجاد کنیم. بنابراین تا امروز از ۷ موضوع باقی‌مانده دیگر ما، ۴ و نیم موضوع را انجام گذاشتیم. آن نیم مورد هم برای این است که سطح غنی‌سازی را کنار گذاشته‌ایم اما ظرفیتش به تعداد سانتریفیوژها برمی‌گردد و موضوعات باقی‌مانده بسیار مختصر هستند. اتفاقی که امروز رخ‌داده، این است که با تغییرات در تحقیقات و توسعه، تحقق آن برنامه را به سمت یک‌میلیون سو تسهیل خواهد کرد. قرار بود از ابتدای سال یازدهم برجام، گازدهی ماشین «آی‌آر۶» انجام شود که ما آن را در گام سوم شروع کردیم. نیاز ما الان ۲۰ درصد نیست و اگر بخواهیم زمانی ۲۰ درصد تولید کنیم؛ ترجیح ما این است که ابتدا یک پله پیش رویم و ذخایر ۴.۵ درصد به‌اندازه کافی داشته باشیم و بعد شروع به تولید ۲۰ درصد کنیم. جمهوری اسلامی با کاهش تعهدات خود دارد از برجام فاصله می‌گیرد و این حرکت محسوس است. البته شاید بعضی‌ها بگویند دارید اقدام تند انجام می‌دهید که این بحث‌ها مطرح است اما تصمیم‌گیری‌ها در فرایند فنی، سیاسی و امنیتی است و منصفانه است.
هشدار اتحادیه اروپا
سخنگوی کمیسیون اتحادیه اروپا روز جمعه ۱۵ شهریور به ایران هشدار داد که از برداشتن گام جدید در کاهش تعهدات هسته‌ای خود منصرف شود. به توافقات برجام بازگردد و به تعهدات خود عمل کند. دویچه وله نوشت: ماجا کوچیجانچیچ، سخنگوی کمیسیون اتحادیه اروپا ضمن اظهار نگرانی از اقدام جدید ایران تأکید کرد که اتحادیه اروپا زمانی به توافقات اتمی وفادار خواهد ماند که ایران هم به تعهدات برجامی خود کاملاً متعهد باشد. وی خاطرنشان کرد که این اتحادیه برخی اقدامات را برای حفاظت از برجام انجام داده و در این زمینه «اینستکس» یا سازوکار حمایت از مبادلات تجاری با ایران را در مقابل تحریم‌های سخت علیه تهران راه‌اندازی کرده است.
انتقاد آلمان، انگلیس، آمریکا و فرانسه
کشورهای اروپایی از تصمیم ایران به کاهش تعهداتش در توافق هسته‌ای انتقاد کردند. سخنگوی وزارت خارجه آلمان گفت: «ما از ایران می‌خواهیم كه اوضاع را بیش‌ازپیش تشدید نكند. با توجه به تداوم تلاش‌ها برای کاهش تنش‌ها، برداشتن چنین گامی نشانه خوبی نیست.» وزارت امور خارجه انگلیس نیز در بیانیه‌ای نوشت: «گام سوم ایران برای فاصله گرفتن از تعهداتش در توافق هسته‌ای به‌ویژه در شرایطی که ما و شرکای اروپایی و بین‌المللی‌مان برای کاهش تنش‌ها با ایران به‌سختی تلاش می‌کنیم، ناامیدکننده است.» همچنین مارک اسپر، وزیر دفاع آمریکا گفت: «من از این‌که ایران اعلام کرده است که می‌خواهد برجام را نقض کند، شگفت‌زده نیستم. چیز عجیبی نیست که ایرانی‌ها به دنبال چیزی باشند که همیشه قصد آن را داشته‌اند.» فلورانس پارلی، وزیر دفاع فرانسه نیز گفت: «باید هر کاری می‌توانیم برای کمک به کاهش تنش با ایران انجام دهیم.»
هدف از سفر مدیر کل موقت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران چیست؟
پس از آنکه ایران گام‌های اول،دوم و سوم را برداشت آژانس بین المللی انرژی اتمی از این اقدامات نگران شده ، به طوری که سزپرست این نهاد بین المللی تنها 2 روز پس از آنکه ایران گام سوم در زمینه کاهش تعهدات خود را برداشت، عازم تهران شد تا از یک سو با مقامات کشورمان به گفتگو و رایزنی بپردازد و از سوی دیگر از مراکز هسته‌ای کشور نیز بازدید کند.گزارش مدیر کل موقت
آژانس بین المللی انرژی اتمی پس از بازگشت از تهران به وین می تواند تبعات بعدی در پی داشته باشد و چه بسا رسانه‌های غربی روی گزارش وی بزرگنمایی کرده و تلاش کنند تا اروپا را از ایران دور و به آمریکا نزدیک کنند. این دو باید مد نظر مذاکره کنندگان ایرانی با مدیر کل موقت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار گیرد.حال باید منتظر ماند و دید که نتیجه سفر این مقام اتمی به ایران چه خواهد بود.