ستاره صبح-عمران خان در اوت 2018 به‌عنوان دوازدهمین نخست‌وزیر پاکستان برگزیده شد. از آن زمان وزش بادها تغییر کرده است. درحالی‌که پیشینیان وی، عموماً با تظاهر به داشتن علائق شرقی روی کار می‌آمدند، ولی اغلب بین ایالات‌متحده و چین در چرخش بودند، اما خان در تلاش است تا به‌طور واضح اتحادهای خود با شرق، به‌ویژه چین را تعریف کند. چند روز پیش، تلویزیون آر-تی گزارش داد كه چین علاوه بر گسترش بندر جدید در «گوادر بلوچستان» و ساختن پایگاه نظامی/هوایی در پاكستان، اقدام به احداث یك شهر جدید چینی برای حدود نیم میلیون نفر نموده، قراردادهایی را هم با پاكستان به امضا رسانده است، چین همچنین چندین پروژه بهسازی راه و راه‌آهن ازجمله بزرگراه متصل به شهرهای کراچی و لاهور، بازسازی بزرگراه کاراکورام، پیوند حسن عبدال با مرز چین و همچنین به‌روز نمودن راه‌آهن اصلی کراچی - پیشاور مناسب برای قطارهایی با سرعت 160 کیلومتر در ساعت که قرار است تا پایان سال 2019 به انجام برسد را در دست اقدام دارد.انتظار می‌رود بازسازی زیرساخت‌های مخروبه حمل‌ونقل در پاکستان 2 تا 3 درصد تولید ناخالص داخلی پاکستان را به خود اختصاص دهد، موضوعی که درعین‌حال می‌تواند یک منبع خروجی دیگر به‌غیراز تنگه هرمز برای ایران جهت صادرات نفت و گازش از طریق راه‌آهن به بندر جدید گوادر که به‌هرحال یک پایگاه دریایی جدید چین نیز محسوب می‌شود، به‌حساب آید. از گوادر می‌توان محموله‌های نفتی ایران را به همه‌جا، ازجمله به چین، آفریقا و هند صادر کرد. باوجود زیرساخت‌های جدید چینی، گاز ایران ازجمله می‌تواند به داخل خاک چین نیز صادر شود.در حقیقت، این تحولات زیرساختی، به‌علاوه چندین پروژه تولید برق که هنوز اکثر آن‌ها از سوخت فسیلی تغذیه می‌شوند تا کمبود انرژی مزمن پاکستان را برطرف کنند، بخشی از ابتکار عمل چینی کمربند و جاده (BRI) یا جاده جدید ابریشم به شمار می‌رود. آن‌ها بخش مرکزی از کریدور جدید اقتصادی چین و پاکستان (CPEC) هستند که برای اولین بار در سال 2015 در سفر رئیس‌جمهور چین شی جینپینگ هنگامی‌که حدود 51 تفاهم‌نامه (MoU) به ارزش 46 میلیارد دلار را امضا نمود، طراحی شد. از هم‌اکنون می‌توان پاکستان را خارج‌شده از مدار ایالات‌متحده به‌حساب آورد.امروزه، در مرحله اجرایی کریدور سی پک CPEC، پروژه‌های برنامه‌ریزی‌شده یا در دست‌ساخت بیش از 60 میلیارد دلار است که 80 درصد از سرمایه‌گذاری آن به‌طور مستقیم با مشارکت قابل‌توجه پاکستان و 20 درصد توسط وام اعطایی چین تأمین خواهد شد. بدیهی است، پاکستان به یک متحد ثابت چین تبدیل‌شده است و این به ضرر نقش ایالات‌متحده در خاورمیانه است.هژمونی آرزویی واشنگتن در خاورمیانه به‌تدریج محو می‌شود. همچنین مراجعه شود به تحلیل مفصل «میشل چوسودوفسکی» با عنوان سیاست خارجی ایالات‌متحده در بن‌بست: آمریکا بدون متحد چگونه به جنگ خاورمیانه خواهد رفت؟ چند روز پیش، آلمان از درخواست واشنگتن برای شرکت در مأموریت دریایی به رهبری ایالات‌متحده در تنگه هرمز خودداری کرد.وزیر خارجه آلمان هایكو ماس چهارشنبه گذشته در ورشو پایتخت لهستان، اعلام كرد كه برای حل بحران فعلی خلیج‌فارس راه‌حل نظامی نمی‌تواند وجود داشته باشد و برلین درخواست واشنگتن برای پیوستن به عملیات ایالات‌متحده، انگلیس و فرانسه باهدف حمایت از امنیت ترافیک دریایی در تنگه هرمز و مبارزه با «ایران» را رد خواهد کردهمه نشانه‌ها حاکی از آن است که آینده امنیت و اقتصاد در شرق قرار خواهد داشت. حتی اروپا ممکن است درنهایت «جرات کند» به سمت ایجاد روابط بهتر با روسیه و آسیای میانه و نهایتاً چین گام بردارد.برافروختن یک جنگ غربی تحت رهبری ایالات‌متحده علیه ایران بعید به نظر می‌رسد. در شرایط کنونی منافع به یکدیگر وابسته شده اند؛ به‌ویژه آنکه دیگر متحد قابل‌اعتمادی در منطقه وجود ندارد.
2اوت 2019
تارنمای اینفورماشین کلییرینگ هاوس
برگردان شهدی
[email protected]