ستاره صبح-
مقامهای ایران خواسته وزیر خارجه جدید آمریکا درباره لزوم بازگشت کامل ایران به تعهداتش در برجام، قبل از بازگشت آمریکا به این توافق را رد کرده و گفتهاند که ابتدا ایالاتمتحده که از برجام خارجشده باید به آن برگردد و تحریمهای ایران را بهطور کامل لغو کند. محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در توییتی از کابینه تازه آمریکا خواست که «شکست حداکثری ترامپ» را فراموش نکند و مجید تخت روانچی، نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد هم هشدار داد که «پنجره زمانی بازگشت آمریکا به توافق هستهای در حال بسته شدن است.» همزمان کاظم غریبآبادی، نماینده ایران در سازمانهای بینالمللی در وین هم درباره «تغییر سطح همکاری» جمهوری اسلامی با آژانس بینالمللی انرژی اتمی هشدار داده است.
بازگشت به تعهدات
آنتونی بلینکن، وزیر خارجه کابینه جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا، روز سهشنبه ۲۷ ژانویه (هشت بهمن) در اولین نشست خبری خود تصریح کرد که موضع بایدن این است که اگر ایران به تعهداتش در برجام برگردد، ایالاتمتحده هم همین کار را خواهد کرد و بعدازآن به دنبال «توافقی بلندمدتتر و مستحکمتر» با جمهوری اسلامی خواهد بود. ظریف با رد این خواسته در توییتر خود نوشت: «ایالاتمتحده برجام را نقض کرد، انتقال مواد غذایی و دارو را برای ایرانیها مسدود کرد و پایبندان به قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت را تنبیه کرد اما ایران در طول مدت این افتضاح کاری زشت به برجام پایبند ماند و تنها تدابیر جبرانی از قبل پیشبینیشده را اتخاذ کرد.» تخت روانچی هم به روزنامه یواسای تودی گفت که دولت بایدن «باید بهسرعت اقدام کند» و به توافقی بازگردد که دونالد ترامپ، رئیسجمهور پیشین آمریکا از آن خارجشده است. نماینده ایران در سازمان ملل با اشاره به قانون تازه «اقدام راهبردی برای لغو تحریمها» هشدار داد که ایران در صورت اجرا نشدن کامل تعهدات کشورهای عضو برجام باید «یک ماه پس از تصویب این قانون، اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف کند.» این تحولات در حالی رخداده که محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس از تولید ۱۷ کیلوگرم اورانیوم با غنای ۲۰ درصد در یک ماه گذشته خبر داد که تولید آن بر اساس برجام برای ایران ممنوع است. علاوه بر این ایران همواره مذاکره بر سر مسائل دیگر ازجمله توان موشکی و نقش منطقهای خود را که آمریکا بهعنوان بخشی از توافق گستردهتر موردنظر خود با ایران مطرح میکند، رد کرده است.
اظهارات هایکو ماس
از طرف دیگر هایکو ماس وزیر خارجه آلمان در مصاحبهای با خبرگزاری رویترز گفته ازآنجاکه دولت جدید آمریکا به بازگشت به برجام روی باز نشان میدهد، قدرتهای اروپایی احتمالاً بهزودی گفتوگو با واشنگتن درباره این موضوع را آغاز خواهند کرد. ماس گفت انتظار دارد که آلمان، فرانسه و بریتانیا «خیلی سریع وارد گفتوگوهایی» با ایالاتمتحده شوند و اضافه کرد: «بااینحال روشن است که ایران باید به تعهداتش احترام بگذارد و به موارد کنونی نقض توافق پایان دهد.» او اضافه کرد: «اگر آمریکا واقعاً موفق به بازگشت به برجام شود، با رفع تحریمها و عدم اعمال تحریمهای تازه مرتبط خواهد بود.»
واکنش آنتونیو گوترش
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، با اذعان به وجود پیچیدگیهایی در مسیر احیای توافق هستهای ایران و قدرتهای جهانی، خواهان آن شد که ایران و آمریکا برای خروج از بنبست کنونی با یکدیگر تعامل کنند. گوترش برجام را یک «پیروزی دیپلماتیک» خواند و از زیر سؤال رفتن آن اظهار تأسف کرد. دبیرکل سازمان ملل گفت هرچند که «انتظار راهحل فوری ندارد» اما وضعیت «بهتدریج به سمتی میرود که بتوان توافقی حیاتی برای صلح و ثبات در منطقه و جهان داشت». گوترش به پرسشی درباره احتمال میانجیگری سازمان ملل پاسخ نداد. او گفت «کارهای زیادی باید بشود» و از همه کشورهایی که وارد برجام شدند یا در آن ذینفع هستند خواست تا با دشواریها و موانع روبرو شوند و با یکدیگر همکاری کنند. دبیرکل سازمان ملل گفت: «روشن است که دشواریها و موانعی وجود دارد و با پیچیدگی فزایندهای روبرو هستیم، چراکه آمریکا (از برجام) خارج شد و به اقداماتی تازه متوسل شد. همزمان ایران هم قدمهایی در افزایش ظرفیتهای هستهای خود برداشته است.»