24 مارس 2023
جیمز فیلیپس
چین با اعلام 10 مارس روز توافق بین رقبای اصلی ایران و عربستان سعودی برای بازگرداندن روابط دیپلماتیک که به مدت 7 سال قطع شده بود، یک کودتای دیپلماتیک غیرمنتظره انجام داد.
کودتا چگونه اتفاق افتاد؟ پکن از خلاء قدرت ایجاد شده توسط چندین اشتباه دولت بایدن استفاده کرد. خروج فاجعه بار بایدن در سال 1400 ( 2021) از افغانستان به طور قابل توجهی نفوذ آمریکا در منطقه را کاهش داد. دولت بایدن با تلاشهای بیهوده برای راضی کردن ایران با یک توافق هستهای توهمی دیگر و تلاش نادرست برای سرزنش عربستان سعودی، علیرغم اهمیت آن به عنوان شریک دیرینه ایالات متحده در مسائل امنیت منطقه، وضعیت بد را بدتر کرد.
توافق با میانجیگری چین، واشنگتن را حتی بیشتر به حاشیه دیپلماتیک نفوذ در خاورمیانه سوق داد. این کشور با تضعیف تلاشهای آمریکا برای منزوی کردن نظام حاکم بر ایران، ایجاد چارچوبی عربی-اسرائیلی برای مهار تهدیدهای ایران، و گسترش توافقنامههای صلح ابراهیم بین اسرائیل و کشورهای عربی با شامل کردن عربستان سعودی، منافع ملی آمریکا را از اولویت نخست خارج نمود.
- ایالات متحده در حال از دست دادن جهان در حال توسعه به نفع چین است
پیش از توافق 19 اسفند ( 10 مارس) چین نقش مهمی در دیپلماسی خاورمیانه ایفا نکرده بود. در زمانی که بسیاری از متحدان منطقه ای، ایالات متحده را در حال خروج از خاورمیانه می دانند، این توافق نقش چین را به عنوان یک بازیگر قدرت جدید در منطقه و یک نیروی جهانی رو به رشد تایید کرد.
شرایط دشوار برای امنیت عربستان
ایران و عربستان سعودی از زمان انقلاب ایران در سال 1357 ( 1979 ) روابط تنش آلودی را تحمل کرده اند، که تنش های عمیق ایدئولوژیک بین حکومت اسلامی ایران و پادشاهی سعودی را به تنش های از پیش موجود بر سر اختلافات مذهبی اضافه کرد.
روابط دیپلماتیک بین دو قدرت اسلامی در سال 1395 ( 2016) پس از حمله به سفارت عربستان در تهران در پی اعدام یک روحانی شیعه توسط عربستان سعودی قطع شد. علاوه بر نگرش های مذهبی متفاوت، دو کشور اختلافاتی فراوانی در ارتباط با برخی کشورها مانند سوریه،یمن و لبنان داشتند.
تنش زدایی آزمایشی عربستان سعودی با ایران، با میانجیگری چین، تغییر در برداشت ها در مورد توازن قدرت در خاورمیانه را آشکار می کند. تعجب آور نیست که ایران پس از توافقنامه مشارکت راهبردی جامع 1400 ( 2021.) به دنبال میانجیگری دیپلماتیک با چین باشد. اما این نگران کننده است که عربستان سعودی، با روابط طولانی مدت خود با ایالات متحده نیز به دنبال حمایت دیپلماتیک چین باشد.
تنش های عربستان و آمریکا
یکی از عوامل مهم در وخامت روابط عربستان و آمریکا، سیاستهای بیپرده دولت بایدن بوده است که مسائل مهم امنیتی را نادیده گرفته و بر سیگنالهای فضیلتی درباره نقض حقوق بشر عربستان تمرکز کرده است.
زمانی که پرزیدنت بایدن روی کار آمد، متعهد شد که عربستان سعودی را برای ترور جمال خاشقچی ، روزنامهنگار مخالف سعودی در سال 1397 (2018 ) "منفور" بنامد. دولت بایدن تمام تلاش خود را برای تنبیه علنی محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، رهبر بالفعل پادشاهی، به خاطر آن قتل به انجام رساند.سعودی ها از این برخورد عصبانی شدند. علاوه بر این، آنها نگران بودند که ایالات متحده نتواند به اندازه کافی به تهدیدات فزاینده علیه امنیت آنها پاسخ دهد.
تارنمای بنیاد هریتیج : اندیشکده محافظه کار آمریکایی در واشنگتن دی سی
برگردان و کوتاه سازی علی اصغر شهدی
[email protected]