ارزیابی شما از روند تحولات خاورمیانه چیست؟
توافقی که بین ایران و عربستان شکل گرفت یک نیاز دو جانبه بود.به طور کلی ایران 3 هدف از توافق با عربستان داشت.تهران به گسترش ارتباطات با کشورهای منطقه نیازمند بود تا بتواند روابط خود را با این کشورها عادی کند.
گسترش ارتباطات ایران با کشورهای حوزه خلیج فارس پروژه صلح ابراهیم که با هدف ایران هراسی در منطقه دنبال می شد را متوقف کرد.نکته دوم این بود که طی چند سال گذشته کشورهای غربی و آمریکایی میلیاردها دلار سلاح به عربستان و امارات فروخته بودند که این مسئله توازن امنیتی در منطقه را علیه ایران بهم زده بود.نکته سوم،با این توافق آمریکا هم دیگر نمی تواند با ایران هراسی کشورهای منطقه را ترغیب به خرید سلاح کند.
از سوی دیگر عربستان هم به توافق با ایران محتاج بوده و هست زیرا می دانست که ایران می تواند کمک به حل بحران یمن کند.یمن 1400 تا 1500 کیلومتر مرز مشترک با عربستان دارد و به لحاظ امنیت برای عربستان اهمیت زیادی دارد. ریاض تلاش می کند دولتی که در صنعا به قدرت می رسد حداقل ضد حکومت سعودی نباشد.بحث کشتیرانی و بازرگانی نفت هم از دیگر موارد است که برای عربستان مهم است.در مجموع این مسائل انگیزه هایی بود که باعث شد دو کشور با وساطت چین به توافق برسند.اولین نتیجه این توافق هم همانطور که پیش بینی میشد آغاز روند صلح در یمن است. به نظر می رسد توافق بر این شده که یک دولت فراگیر در یمن به قدرت برسد اما برای این امر لازم است ابتدا جنگ پایان یابد.بنابراین زمینه برای انتخابات فراگیر و تشکیل یک دولت یمنی که از اکثریت خواست مردم به وجود آمده باشد اکنون فراهم است. توافق تهران-ریاض بعد از یمن تاثیر مستقیم بر تحولات لبنان خواهد داشت.متاسفانه نزدیک به دو سال است که لبنان به دلیل اختلافات داخلی رئیس جمهور و نخست وزیر ندارد و کشور بلاتکلیف است.
به نظر شما روند صلح در خاورمیانه می تواند به کشورهایی مثل لبنان و سوریه که درگیر اختلافات درونی هستند کمک کند و ثبات را در این دو کشور به وجود آورد؟
بله بدون شک تاثیر مثبت خواهد گذاشت.هرچند که اسرائیل اخیرا در اقداماتی ماجراجویانه نوار غزه را مورد حمله قرار داده و تنش آفرینی کرده است اما این مسئله روند صلح را متوقف نمی کند بلکه فقط باعث تاخیر می شود.ولی به نظر می رسد که همه چیز فراهم است که لبنان هم ثبات را تجربه کند و مشکلات درونی اش حل شود. در مورد سوریه کار مشکل تر از لبنان است.اجلاسی که اخیرا برگزار شد و از وزرای ایران،ترکیه و روسیه در چارچوب صلح آستانه دعوت شد نتیجه ی ملموسی نداشت. باید منتظر بود و دید که این سه کشور می توانند به یک موضع مشترک برسند و به حل بحران در سوریه کمک کنند یا خیر.عربستان در آن اجلاس نقش دارد اما نقش روسیه و ترکیه پر رنگ تر است. در حال حاضر روسیه درگیر جنگ و ترکیه درگیر انتخابات است.بنابراین روند حل بحران در سوریه در مقطع فعلی ممکن نیست.
توافق ایران با عربستان به ابتکارات صلح در سوریه کمک خواهد کرد.سوریه به دامان کشورهای عربی بازگشته است.
بنده تصور می کنم کشورهای عربی پذیرفته اند که با اسد کنار بیایند و یک دولت فراگیر در دمشق حاکم شود تا گروه های تکفیری در منطقه رشد نکنند.
به نظر شما تحرکات اسرائیل چگونه خواهد شد آیا نفوذش در منطقه کاهش می یابد یا خیر؟
بنده تصور می کنم اسرائیل همانطور که با برجام مخالفت کرد و همه امکانات خود را بسیج کرد تا برجام به نتیجه نرسد که متاسفانه موفق هم بود همانطور تلاش می کند تا توافق ایران با عربستان نیز به نتیجه نرسد.به همین دلیل تهران و ریاض باید هوشمندانه تلاش کنند که این اقدامات ماجراجویانه اسرائیل باعث نشود که روند صلح متوقف شود.
منافع عربستان حکم می کند که با ایران،آمریکا و روسیه به طور همزمان در ارتباط باشد.