محمدمهدی کلانتری، دبیر کمیته میراث فرهنگی اتحادیه انجمنهای علمی معماری، مرمت و شهرسازی ایران، همسر انسیه خزعلی معاون رئیسجمهوری را یکی از چهرههای اثرگذار پشت پردهدر ماجرای توسعه حرم شاهچراغ و تخریب بافت تاریخی شیراز عنوان میکند.
به گزارش «انتخاب»؛ کلانتری در نشستی در استان فارس در روز 7 دی 1401 هشدار داد و گفت: همزمان با سفر استانی هیئت دولت در مهر ۱۴۰۰ به فارس مجدداً طرح ۵۷ هکتاری شیراز تحت عنوان «طرحهای بر زمین مانده یا طرحهای ناتمام» مطرح شد. بعدازاین سفر مخالفت ها شکل گرفت. این تخریبها به اسم بینالحرمین و اتصال دو حرم شاهچراغ و سید علاءالدین حسین انجامشده اما بخشی به حرم اضافه نشده است. پس از یازده سال در مسیر تخریبها مجتمع تجاری، پارکینگ طبقاتی، سالن اجلاس شورای شهر، هتل و دفتر نمایندگان مجلس ساخته میشود. در دولت احمدینژاد در سال ۸۹ طرح ۵۷ هکتاری در شورای عالی تصویب میشود. در این طرح حجم تخریبها بالاست. در سال ۹۴ دکتر حناچی به عنوان معاون وزیر راه در دولت روحانی به عنوان اولین اقدام این طرح را لغو میکند. شورای عالی در طرح جایگزین توسعه حرم را در شمال شاهچراغ که تخریبشده محدود میکند. یکی از افرادی که نقش اساسی در تخریبها دارد رضازاده است که استاندار فارس بودند و معاون عمرانی شاهچراغ نیز هستند. در زمانهایی که خود تولیت به دنبال توسعه نبود رضازاده به دنبال آن بود و تخریبها در زمان استاندار بودن وی انجام شد. الآن هم به دنبال این طرح هستند. وزیر کشور هم جزو هیئتامنای شاهچراغ هستند و ۱۰۰ میلیارد تومان تقبل کردند که وزارت کشور برای موضوع پرداخت کند. در مصوبه دوم حرم شاهچراغ تهیه و تصویب طرح را از شورای عالی به استان تفویض کردهاند. سخنگوی شورای شهر شیراز گفته نهتنها بین دو حرم را قرار است گسترش دهیم بلکه حد فاصل شاهچراغ سه طرح دیگری نیز داریم که در حال تملک هستند.
بافت تاریخی مامن اتباع بیگانه، معتادان و بزهکاران شده
سید محمدرضا رضازاده ـ عضو هیئت امناء آستانهای مقدس در شیراز و مشاور تولیت حرم شاهچراغ ـ درباره اجرای طرح موسوم به ۵۷ هکتار توسعه این حرم، در توضیحاتی اعلام کرد: بعضی شیراز را برای برگزاری جشن هنر در ماه مبارک رمضان و برپایی جشنهای دو هزار و پانصدساله میپسندند، توجه به ظرفیت والای معنوی سومین حرم اهلبیت (ع) را برنمیتابند و مایل نیستند ساماندهی پیرامون حرمهای مطهر به نتیجه مطلوبی برسد. به گزارش «انتخاب»؛ سید محمدرضا رضازاده، استاندار پیشین فارس، مشاور تولیت حرم شاهچراغ با اشارۀ رسانهها به نقش او در اجرای طرح توسعه حرم شاهچراغ و تخریب بافت تاریخی شهر شیراز، توضیحاتی را با این عنوان که «احیاء قلب مجروح شیراز؛ با اجرای طرح ساماندهی پیرامون حرم مطهر حضرت احمد ابن موسی شاهچراغ (ع)» منتشر کرد: «حدود دو دهه قبل توسط یک شرکت سرمایهگذاری، پروژهای تجاری و اقامتی در حد فاصل حرم حضرت احمد ابن موسی شاهچراغ و سید علاءالدین حسین (ع) و در جنوب این دو حرم مطهر تحت عنوان "بینالحرمین" اجرا شد. این پروژه بافت تاریخی شیراز در محدوده دو حرم را به دو نیمه تقسیم کرد. ارتباط دو بخش شمالی و جنوبی را محدود کرد و لطمهای جدی به بافت تاریخی مرکز شیراز وارد کرد. اما اکنون افرادی با طرح ساماندهی پیرامون حرم مطهر، اقدامی است در جهت مناسبسازی محیط، احیاء زندگی در بافت پیرامونی، حفظ و مرمت آثار ارزشمند تاریخی و ایجاد محیطی فرهنگی و معنوی درخور سومین حرم اهلبیت (ع)، به مخالفت برخاستهاند. همانها که بعضیشان آن زمانبر کرسیهای مسؤولیت میراث فرهنگی کشور تکیه زده بودند و امروز طلبکارانه در جایگاه مدعی ایستادهاند! سایر بخشهای بافت پیرامون حرم مطهر نیز طی سالهای گذشته در چنبره بیعملی مسؤولین دستگاههای مختلف، دیدگاههای متنوع، کارشناسان دور و غریبه با محیط و فضاسازیهای غرض آلود گرفتارشده است و روزبهروز فرسودهتر وزندگی در آن سختتر میشود. امروز شیرازیهای قدیم ساکن قسمتهایی از این محدوده، جای خود را به اتباع بیگانه دادهاند و یا خانههایشان ما من معتادان و بزهکاران شده است. ۵۷ هکتار وسعت منطقهای است محدود به خیابانهایی که حرم مطهر در آن واقعشده است و هرگز به معنای توسعه دادن صحن و شبستان و رواق در این وسعت نیست بلکه در این محدوده ضوابط طراحی باید با محوریت حرم مطهر تعریف شود. مثلاً معماری اسلامی در نمای ساختمانها رعایت شود و یا ایجاد محدودیت در ارتفاع ساختمانها به نحوی که گنبد حرم را تحتالشعاع قرار ندهند؛ آنچه متأسفانه در مشهد مقدس رعایت نشده است. در فاصله میان دو حرم حضرت شاهچراغ (ع) و سید علاءالدین (ع) محدودهای حدود ۲۰ هزار مترمربع که بیش از نیمی از آن نیز امروز فضای باز است، با هندسهای که کمترین تداخل با ساختمانهای واجد ارزش داشته باشد، به عنوان میدان پیاده راه شهری، نه صحن میان دو حرم پیشبینیشده است و بر اساس مصوبه کمیسیون ماده پنج، معدود آثار تاریخی ثبتشده و یا واجد ارزش واقع در این محدوده نیز تماماً باید حفظ و مرمت شود. لیکن با کاربری فرهنگی مناسب با دو حرم مطهر مورد بهرهبرداری قرار گیرد. طرح ساماندهی پیرامون حرم مطهر در شیراز به خلاف مشهد مقدس، حلقه وصل میان آستانهای مقدس و بافت قدیمی شیراز را دوباره احیاء میکند. دسترسی امکانات شهری را با حداقل تغییرات ممکن برای فراهم کردن امکانات زندگی امروز شهری در آن محدوده فراهم میسازد. فضایی شایسته سومین حرم اهلبیت (ع) در فاصله دو حرم مطهر و دیگر امامزادگان به وجود میآورد و به ناهنجاریهای اجتماعی موجود پایان میدهد.»