رئیس پژوهشکده علوم غدد درونریز و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در آستانه برگزاری هشتمین کنگره پیشگیری و درمان چاقی ایران، از ابتلای هشت میلیون ایرانی به اضافهوزن و چاقی خبر داد.
فریدون عزیزی با اشاره به آمار ۲۰ درصدی چاقی و اضافهوزن در کشور در سالهای ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۰، تصریح کرد: امروزه این آمار در شهرهای بزرگ و روستاهای اطراف به بالای ۷۰ درصد (۴۷ درصد اضافهوزن و ۲۳ درصد چاقی) و در سایر روستاها به ۵۰ درصد افزایش پیدا کرده است. همچنین شمار افراد چاق در ایران از سال ۱۳۵۹ تاکنون پنج و نیم برابر و تعداد افراد دارای اضافهوزن سه و نیم برابر شده است.
وی درباره عوامل ایجاد چاقی گفت: مسائل ژنتیکی همگام با عوامل محیطی از جمله تغذیه، سبک زندگی، فعالیت بدنی و استرس تحت عنوان مسائل اپی ژنتیکی میتواند عامل بروز چاقی و اضافه وزن باشد. در حال حاضر چاقی کودکان به دلیل سبک زندگی حاکم در جامعه، کمتحرکی و مصرف حجم بالای مواد غذایی بهویژه غذاهای ناسالم، چالش مهمی است. مطالعات نشان میدهد احتمال بروز چاقی و عوارض آن در زمان جوانی، در کودکی که تا حدود هفتسالگی وزن طبیعی داشته باشد، یکپنجم کودکی است که تا این سن وزنی بیشتر از وزن استاندارد دارد.
نقش دولتها در کنترل اضافهوزن
او نقش دولتها را در کنترل اضافهوزن و چاقی مهم دانست و افزود: کشورها میتوانند با توسعه زیرساخت امکانات نقلیه، تجهیزات ورزشی بهویژه در ادارات و تمهیدات آموزشی و ورزشی برای مادران باردار در این امر تأثیرگذار باشند. علاوه بر این اقدامات، محدود کردن مصرف چربی، غذاهای آماده و تنظیم میزان کالری در رستورانها از اهمیت بسیاری برخوردار است.
میزان مصرف کالری روزانه ایرانیها
عزیزی عنوان کرد: میزان مصرف کالری روزانه ایرانیها در دو دهه گذشته از ۲ هزار به سه هزار کالری رسیده و این در حالی است که ۹۰ درصد ایرانیان (هر دو جنس) فعالیت فیزیکی کافی ندارند. سهم زنان در کمتحرکی بیشتر از مردان است. این روند نگرانکننده در ایران بهگونهای است که کمتحرکی حتی در روستاها نیز افزایشیافته است.
جایگاه نوجوانان ایرانی در رتبهبندی جهانی چاقی
عضو هیئتعلمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: در حال حاضر شاهد افزایش بیش از ۲۰ درصدی شیوع «اضافهوزن» در بین نوجوانان ایرانی نسبت به چهار دهه گذشته هستیم. رتبه اضافهوزن دختران و پسران ۱۹ سال ایرانی با صعود ۲۸ و ۲۴ پلهای، از رتبه ۹۶ و ۱۰۵ به رتبههای ۶۸ و ۸۱ رسیده است. همچنین شیوع اضافهوزن در دختران از شش درصد به بیش از ۲۶ درصد و در پسران از سه درصد به ۲۴ رسیده است. در رتبهبندی جهانی چاقی هم دختران ۱۹ سال ایرانی دارای رتبه ۵۵ و پسران در رتبه ۷۴ هستند. وی از تدوین برنامهای ۱۰ ساله در کشور برای کنترل عارضه چاقی و اضافهوزن، به دنبال هشدار سازمان بهداشت جهانی در خصوص افزایش این پدیده در میان کودکان، خبر داد و افزود: پاندمی کرونا این وضعیت را حادتر کرد، بهطوریکه در دوران همهگیری، کوکان بهطور میانگین با ۲ تا چهار کیلوگرم افزایش وزن مواجه شدند. در این زمینه رسانه نقش پررنگی ایفا میکند تا با ارائه آموزشهای مرتبط آگاهی افراد را نسبت به عوارض چاقی و اضافهوزن ارتقا دهد.
اهمیت خواب و ارتباط آن با چاقی
او همچنین به تأثیر مؤلفههایی از جمله خواب کافی در پیشگیری از ابتلا به چاقی و اضافهوزن اشاره کرد و افزود: خواب نامنظم بهویژه در نوجوانان زنگ خطر بروز چاقی است.