ممکن است خاورمیانه تا پایان قرن «خالی از سکنه» شود
خبرگزاری سی‌ان‌ان در گزارشی درباره تغییرات اقلیمی و پیامدهای آن نوشته که تبعات شدید تغییرات اقلیمی ازجمله گرمای هوا- که امسال در بسیاری از شهرهای اروپای معتدل هم تحمل‌ناپذیر شده بود- ممکن است تأثیرات به‌مراتب بیشتری در مناطقی چون خاورمیانه داشته باشد و حتی این احتمال وجود دارد که این منطقه را تا پایان قرن حاضر تبدیل به منطقه‌ای خالی از سکنه کند! به گزارش شفقنا، در گزارش سی‌ان‌ان آمده است:
هوای لندن در تابستان امسال به‌قدری گرم شد که روزنامه‌ها در تیترهایشان دمای هوا در این شهر را با دمای هوای دوبی مقایسه کرده و حتی نوشتند که دمای هوا در این شهر از دمای هوای همیشه داغ دوبی فراتر رفته است. دیگر کشورهای اروپایی از قبیل اسپانیا و پرتغال نیز یکی پس از دیگری شاهد ثبت رکوردهای گرمایی مختلفی در سال جاری بودند.
درواقع نیمکره شمالی زمین امسال شاهد گرمای بی‌سابقه‌ای بود که باعث پیامدهایی چون آتش‌سوزی‌های پشت سر هم در بخش‌هایی از اروپا و خشکسالی‌های متعدد شد- که می‌تواند تهدیدی آشکار برای امنیت غذایی جهان باشد. جالب این‌که امسال در اغلب موارد شاهد این موضوع بودیم که گرمای هوا در شهرهای اروپایی بالاتر از شهرهای خلیج‌فارس به ثبت می‌رسید.
بااین‌حال به گفته کارشناسان دمای هوا به‌تنهایی معیار مناسبی برای ارزش‌گذاری زیست پذیری یک شهر نیست و برای ارزیابی این زمینه باید ترکیبی از گرما و رطوبت را معیار گرفت؛ و به این دلیل هم هست که خاورمیانه حتی اگر ازنظر دمای هوا شرایطی نزدیک با شهرهای اروپایی نیز داشته باشد، ولی بازهم ازنظر زیست پذیری قابل‌مقایسه با شهرهای قاره سبز نیست و به عبارت بهتر در شرایط یکسان به‌مراتب کمتر از اروپا قابل زندگی است.
خاورمیانه هنوز بسیار گرم است. شهر آبادان در جنوب ایران امسال در روز پنجم آگوست با رسیدن به 53 درجه سانتی‌گراد (127 درجه فارنهایت) رکورد بالاترین گرمای خشک سال را به نام خود ثبت کرد. حالا اگر این گرمای نفس‌گیر را با رطوبت بالای منطقه ترکیب کنید، متوجه خواهید شد که داریم از چه شرایط غیرقابل‌تحملی برای زندگی انسان صحبت می‌کنیم. درواقع در هوای مرطوب خنک شدن حتی دشوارتر هم می‌شود، چراکه برای بدن، انتقال گرما به هوای مرطوب به‌مراتب دشوارتر و نفس‌گیرتر از انتقال گرما به هوای خشک است و همین هم باعث می‌شود عرق کردن و کاهش دمای بدن سخت‌تر شود.
تلفیق گرما و رطوبت به‌عنوان مقیاس دمای حباب مرطوب نامیده می‌شود- که البته این نام حاصل روش اندازه‌گیری این مقیاس است که با پیچیدن پارچه مرطوب به دور دماسنج و اندازه‌گیری دما هنگام تبخیر آب به دست می‌آید. بر پایه این مقیاس به سهولت می‌توان گفت که خاورمیانه در برابر افزایش دمای جهانی یکی از آسیب‌پذیرترین مناطق جهان است.
«تاپیو اشنایدر» استاد علوم و مهندسی محیط‌زیست در موسسه فناوری کالیفرنیا به سی‌ان‌ان می‌گوید که «خاورمیانه به‌عنوان یک منطقه بسیار گرم در مواقعی که مرطوب باشد، می‌تواند برای سلامت ساکنینش خطرناک باشد؛ بنابراین در صورت ادامه گرمایش زمین منطقه خاورمیانه عملاً قابل زندگی نخواهد بود».
خلیج‌فارس یکی از معدود مکان‌های دنیاست که تاکنون دمای حباب مرطوب 35 را به ثبت رسانده- که عملاً در آستانه بقای انسان قرار دارد. در حقیقت از سال 2005 به این‌سو 9 بار شاهد ثبت رکورد دمای حباب مرطوب 35 در بخش‌هایی از خلیج‌فارس بوده‌ایم. چنین دمایی به این معناست که بدن انسان قادر به خنک کردن و حفظ عملکرد طبیعی‌اش نیست.
برای مقابله با چنین گرمایی کشورهای ثروتمند نفت‌خیز خلیج‌فارس توانسته‌اند با استفاده از سیستم‌های تهویه مطبوع انرژی‌بر مجهز کنند، اما بااین‌حال دیگر کشورهای منطقه از این مزیت بی‌بهره هستند.
در اوایل ماه جاری دولت عراق از کارمندان شهر بصره خواست به دلیل گرمای هوا در خانه بمانند. بااین‌حال، در اغلب شهرها و محلات این کشور خانواده‌ها تنها در حدود 10 ساعت برق دارند و برای استفاده از الکتریسیته در ساعات دیگر، کسانی که توانایی پرداخت بهای آن را دارند، باید برق موردنیازشان را از طریق ژنراتورهای خصوصی دریافت کنند.
نکته مهم این‌که حتی در میان برخی از اعراب ثروتمند خلیج‌فارس مانند کویت نیز- که صنعت ساختمانی پررونقی دارد- دسترسی به تهویه مطبوع برای همه، ازجمله برای کارگران ساختمانی که در فضای باز مشغول به کارند، مشکل است.
یک مطالعه مرتبط در دانشگاه پوردو نشان می‌دهد که در دمای حباب مرطوب 32 کار خارج از خانه حتی برای افراد سالم نیز غیرممکن است. درواقع ۳۱ درجه حد نهایی دمای حباب مرطوب برای کسانی است که باید در فضای بیرون به انجام کار فیزیکی بپردازند.
بر اساس مطالعات مبتنی بر شبیه‌سازی؛ اگر سرعت انتشار گازهای گلخانه‌ای در خلیج‌فارس ثابت بماند، با توجه به شرایط حال حاضر این منطقه، در شهرهایی مانند ابوظبی، دبی و دوحه تا پایان قرن چندین بار در سال شاهد فراتر رفتن دمای حباب مرطوب از آستانه بقای انسان (35 درجه سانتی‌گراد) خواهیم بود.