هیئت تحریریه
9 سپتامبر 22022
تارنمای اسپوتنیک
برگردان و کوتاه‌سازی علی‌اصغر شهدی
[email protected]
مرگ ملکه الیزابت دوم در روز پنجشنبه به دوران سلطنت یکی از طولانی‌ترین پادشاهان بریتانیا پایان داد. دوران تصدی او به‌عنوان رئیس دولت قانون اساسی بریتانیا بیش از 70 سال طول کشید و 15 نخست‌وزیر، امور سیاسی کشور را اداره می‌کردند. در اینجا نگاهی به هر یک از عملکرد نخست وزیران داریم.
وینستون چرچیل 1319-1324، 1330- 1334 (1940-1945، 1951-1955)
معروف‌ترین نخست‌وزیر بریتانیا، وینستون چرچیل زمانی که پدر الیزابت، پادشاه جورج ششم، درگذشت، این سمت را بر عهده داشت. چرچیل در بسیاری از کشورهای غربی به خاطر گشودن درهای کمک علیه جبهه دوم نازی در جنگ جهانی دوم اعتبار دارد.
اما در بقیه جهان، میراث او پیچیده است. امتناع او از ارسال محموله‌های موردنیاز گندم به هند، قحطی بنگالی را ایجاد کرد و جان بیش از سه میلیون هندی را گرفت. چرچیل زمانی گفته بود: «من از هندی‌ها متنفرم. آن‌ها مردمی هستند وحشی با مذهب وحشی پرور... آن‌ها [بنگالی‌ها] مانند خرگوش‌ها تولیدمثل می‌کنند.»
همچنین کودتای 28 مرداد که منجر سرنگونی دکتر مصدق نخست‌وزیر منتخب مردم ایران شد، بخشی با طرح و حمایت مالی سرویس اطلاعات مخفی بریتانیا (اس‌آی‌اس) Secret Intelligence Service در زمان نخست‌وزیری چرچیل اجرا شد.
آنتونی ایدن 1334-1336 (1955-1957)
ایدن بیشتر به خاطر ریاست بر بحران سوئز و ملی شدن کانال سوئز توسط جمال عبدالناصر معروف است که طی آن بریتانیا و فرانسه از تهاجم اسرائیل به مصر حمایت کردند و به‌سرعت نیروهای خود را به این منطقه گسیل داشتند. این اپیزود اکنون به‌طور گسترده به‌عنوان نشانه‌ای از پایان نفوذ امپراتوری بریتانیا بر امور خاورمیانه در نظر گرفته می‌شود.
هارولد مک میلان 1336-1342 (1957-1963)
مک میلان، مرید وینستون چرچیل بود که پس از استعفای آنتونی ایدن در سال 1336 (1957) به دلیل مدیریت نادرست در بحران سوئز، نخست‌وزیر شد. مک میلان بر خروج بریتانیا از آفریقا نظارت داشت و تلاش کرد تا به‌اصطلاح «روابط ویژه» بین ایالات‌متحده و بریتانیا را پس از ناکامی در خاورمیانه تقویت کند.
سخنرانی «باد تغییر» او در مجلس آفریقای جنوبی در سال 1339 (1960) نمادی از به رسمیت شناختن مشروعیت جنبش‌های در حال ظهور ملی‌گرائی در آفریقا توسط بریتانیا بود.
الک داگلاس هوم 1342- 1343 (1963-1964)
الک داگلاس هوم پیمان منع آزمایش هسته‌ای را در آگوست 1963 امضا کرد و بر روند استعمارزدایی در آفریقا که مورد موافقت سلف خود بود نظارت کرد. او با رئیس‌جمهور وقت ایالات‌متحده لیندون جانسون دعوا کرد اما روابط بهتری باجان اف کندی برقرار نمود. در آن زمان، او از کندی به‌عنوان «مرد صلح و مردی باایمان مذهبی عمیق که خود را وقف التیام الام بشری کرده بود، یاد نمود..». مردی که مصمم بود جنگ را از مسیر انسان‌ها دور کند. او بعد از ترور کندی سخت گریست.
هارولد ویلسون 1343- 1349، 1353- 1355 (1964-1970، 1974-1976)
هارولد ویلسون رویکردی متمایز به مسئله سوسیالیسم داشت و این مفهوم را - همان‌طور که «او آن را فهمید» - به معنای «به کار بردن یک هدف در زندگی ملی مردم: هدف اقتصادی، هدف اجتماعی، هدف اخلاقی» توصیف کرد.
ادوارد هیث 1349-1353 (1970-1974)
تلاش‌های هیث برای مقررات زدایی به ضرر کارگران با مقاومت کارگران بریتانیایی مواجه شد. او درنهایت در پی واکنش فاجعه‌بار دولت به اعتصاب معدنچیان در سال 1353 (1974) استعفا داد.
جیمز کالاگان 1355-1358 (1976-1979)
جیمز کالاگان تنها عضو اتحادیه گارگری بود که تابه‌حال در خیابان داونینگ مقر نخست‌وزیری انگلستان به مقام عالی رسیده بود. حیثیت سیاسی کالاگان در اثر تورم زیاد از بین رفت و سیاست متعاقب او مبنی بر «محدود کردن دستمزدها» به اعتصابات اتحادیه‌های کارگری و زمستان بدنام نارضایتی منجر شد که به شکست مهیب حزبش در انتخابات سال 1979 را در پی داشت.
مارگارت تاچر 1358-1369 (1979-1990)
مارگارت تاچر که برای بسیاری در ایالات‌متحده و انگلیس به‌عنوان «بانوی آهنین» شناخته می‌شود و در به‌زانو درآوردن اتحاد جماهیر شوروی کمک کرد، شهرت کاملاً متفاوتی در میان بسیاری از جمعیت‌های دیگر - حتی در بریتانیا - دارد.
جان میجر 1369-1376 (1990-1997)
جان میجر نماینده تداوم حکومت محافظه‌کار در بریتانیا بود و پس از به چالش کشیدن رهبری تاچر، جای او را گرفت. میجر راه‌آهن و صنعت زغال‌سنگ بریتانیا را به بخش خصوصی سپرد.
تونی بلر 1376-1386 (1997-2007)
تونی بلر تحت لوای حزب «کارگر جدید» به قدرت رسید و دوران تصدی او به‌عنوان نخست‌وزیر بریتانیا و رئیس حزب کارگر شاهد تلاش‌های گسترده‌ای برای حذف گرایش‌های سوسیالیستی از همکارانش بود.
از او هم‌اکنون به خاطر همدستی با ایالات‌متحده در تهاجم مرگبار به عراق، که درنهایت شاهد کشته شدن میلیون‌ها غیرنظامی در طول و پس از تلاش‌های دولت بوش برای سرنگونی دولت صدام حسین بود، یاد می‌شود.
گوردون براون 1386-1389 (2007-2010)
گوردون براون آخرین سیاستمدار حزب کارگر بود که پست نخست‌وزیری را بر عهده گرفت.
دیوید کامرون 1389-1395 (2010-2016)
دیوید کامرون به‌عنوان نخست‌وزیر نئولیبرالی که از لیبرالیسم اجتماعی و اقتصادی حمایت می‌کرد یاد می‌شود. زمانی که او به مقام نخست‌وزیری رسید، جوان‌ترین فردی بود که در حدود دو قرن اخیر این شغل را برعهده‌گرفته بود.
ترزا می 1395- 1398 (2016-2019)
دومین نخست‌وزیر زن بریتانیا، فردی که بر مذاکرات بر گزیت نظارت داشت، تحولی که هم از سوی رهبر مخالفان و هم تعدادی از صاحبان مشاغل "فاجعه‌بار" توصیف شد.
بوریس جانسون 1398-1401 (2019-2022)
بوریس جانسون در سال 2019 پس از استعفای ترزا می و شکست جرمی هانت برای رهبری حزب محافظه‌کار، زمام امور را به دست گرفت. دوران تصدی جانسون به‌عنوان نخست‌وزیر از همان ابتدا با رسوایی همراه بود که با درخواست وی از ملکه مبنی بر تعطیلی مجلس به مدت پنج هفته در بحبوحه مذاکرات بر گزیت آغاز شد. جانسون بعداً مجبور شد به دلیل "شرمندگی" ملکه در تعطیلی مجلس، از وی عذرخواهی کند.
لیز تراس (نخست‌وزیر کنونی)
تراس تنها دو روز قبل از مرگ ملکه الیزابت به قدرت رسید و او آخرین صدراعظم از پانزده نخست‌وزیری بود که در دوران سلطنت وی در این جایگاه قرار گرفت. تراس در یک سخنرانی به مناسبت درگذشت وی، ملکه را به‌عنوان "صخره‌ای توصیف کرد که بریتانیای مدرن بر روی آن ساخته شد".