نماینده پیشین ایران در هیئت عامل اوپک گفت: برخی کشورهای مصرفکننده از ابزار سیاسی در بازار نفت استفاده میکنند که بعد از مدتی دود آنهم به چشم خودشان میرود، چون خودشان ناچار میشوند قیمت بیشتری برای نفت بپردازند، بنابراین به نظر میرسد خلا سرمایهگذاری و سیاسی شدن نفت و گاز باعث شده این بازارها با مشکلات جدی مواجه شوند و قیمتها افزایش پیدا کند.
محمدعلی خطیبی در گفتوگو با ایلنا، درباره امکان تحقق بازگشت تولید اعضای اوپک و اوپک پلاس به میزان قبل با توجه به سخت شدن عرضه از سوی روسیه اظهار داشت: حجمی که اوپک پلاس به دلیل کرونا و افت تقاضا کاهش داده بود، در ماههای گذشته با افزایش پیدرپی بازگردانده و چیزی باقی نمانده است، اکنون پدیدهای که در اوپک پلاس داریم این است که رعایت سهمیهبندیها به رقم قابلتوجه بیش از 200 درصد رسیده است و این بیسابقه است، زیرا همیشه رعایت سهمیهبندی در عالیترین شکل باید صد درصد باشد و این نشان میدهد تولیدکنندگان نمیتوانند بخشی از سهمیهای را که گرفتهاند، تولید کنند؛ بهعبارتدیگر در این افزایش تولید به برخی کشورها سهمیههایی رسیده که حقشان نبوده است.
وی افزود: شرایطی که برخی کشورها نمیتوانند به میزان سهمیه خودشان تولید داشته باشند نشان میدهد همه کشورها با حداکثر ظرفیت تولید دارند، بنابراین اوپک پلاس ظرفیت اضافی ندارد که بخواهد بهجای ایران، روسیه و ونزوئلا وارد بازار کند و این موضوع رسماً هم اعلامشده است، معمولاً در این شرایط ظرفیتهای اضافی را عربستان و کشورهای اقماری عربستان پر میکنند که این کشورها هم اعلام کردند که نمیتوانند جای روسیه را بگیرند.
نماینده اسبق ایران در هیئت عامل اوپک بابیان اینکه اکنون امکان افزایش قابلتوجه عرضه وجود ندارد، گفت: تنها ظرفیتی که وجود داشت ونزوئلا بود که اجازه دادند میزانی را به اروپا صادر کند و بعد از آنهم ایران است که به دلیل تحریم نمیتوانند از ظرفیت خود بهطور کامل استفاده کند، بقیه از حداکثر توان خود استفاده میکنند. وی در ادامه تصریح کرد: بازار اروپا هدفگذاری کرده که تا انتهای امسال 90 درصد نفت و گاز روسیه را کنار بگذارند، البته یک فرجه تا انتهای سال گذاشتند و 10 درصد هم بهعنوان سوپاپ اطمینان در نظر گرفتهاند. بنابراین تا آخر سال مهلتدارند، اگر سهم روسیه از بازار اروپا کم شود تلاش میکند سهم خود را در بازارهای دیگر افزایش دهد، پس به نظر نمیرسد که روسیه از بازار حذف شود.
وی بابیان اینکه اکنون نفت از خلا سرمایهگذاری و بهویژه سیاسی کردن بازار رنج میبرد، تأکید کرد: اگر بازار سیاسی نمیشد، قطعاً وضع بهتر بود، کشورهای غربی تحریم و خریداران را تهدید به جریمه میکنند، در چنین بازاری سرمایهگذار محافظهکارانه عمل میکند. نماینده اسبق ایران در هیئت عامل اوپک یادآور شد: برخی کشورهای مصرفکننده از ابزار سیاسی در بازار نفت استفاده میکنند که بعد از مدتی دود آنهم به چشم خودشان میرود، چون خودشان ناچار میشوند قیمت بیشتری برای نفت بپردازند، بنابراین به نظر میرسد خلا سرمایهگذاری و سیاسی شدن نفت و گاز باعث شده این بازارها با مشکلات جدی مواجه شوند و قیمتها افزایش پیدا کند.
وی بیان داشت: این شرایط به نفع هیچ کشوری نیست بهترین حالت این است که بازار نفت و گاز غیرسیاسی باشند یعنی کشورها آزادانه سرمایهگذاری کنند و در شرایط آزاد عرضه و تقاضا صورت گیرد و کشورها فارغ از نگرانی، منابع نفت و گاز خود را توسعه دهند و محدودیتها مانع نشوند. در این شرایط قیمت نفت هم در متعادل خواهد بود در یک بازار فارغ از این مسائل، سرمایهگذاری و عرضه و تقاضا وجود دارد و قیمت را هم همه قبول دارند، این فضای سالم و متعادل هم به نفع تولیدکننده و هم به نفع مصرفکننده است، حالآنکه برخی این شرایط را با اقداماتی که انجام میدهند به هم میزنند و مانع آزادی عمل و توسعه نفت و گاز میشوند که درنهایت یک بازار پرتنش، نوسانی، و نگرانکننده به وجود میآید. با هر دخالت در بازار ممکن است در کوتاهمدت مصرفکنندگان قیمت کمتری بپردازند اما با هر اتفاقی دوباره قیمت بالا میرود و بعد از مدتی مجبورند قیمت بیشتری بپردازند و این شرایط درواقع به نفع هیچکس نیست.