لوگو
1404 پنج‌شنبه 26 تير
  • صفحه نخست
  • سیاست
  • سخن‌گاه
  • اقتصاد
  • شهروند
  • بین الملل
  • فرهنگ و هنر
  • سلامت
  • علم و فناوری
  • ورزش
  • خواندنی‌ها
  • آرشیو روزنامه
1401/04/14 - شماره 1837
نسخه چاپی

انتخاب نوجوانان کتاب‌های ترجمه شده است یا تألیفی؟

سمیرا هوری- شاعر و پژوهشگر

samirahoori@gmail.com

 

تولید محتوا در قالب کتاب همیشه در میان جوامع از اهمیت بسیاری برخوردار بوده است، اما انتشار کتاب برای کودکان و نوجوانان به‌مراتب مهم‌تر و حساس‌تر است. پرسش این است که این مسئله که دغدغه بزرگی در مسیر کار نویسندگان و ناشران محسوب می‌شود، تا چه اندازه در کشور ما با موفقیت همراه بوده است؟

آمارها در حوزه ادبیات کودک و نوجوان نشان می‌دهد که استقبال کودکان از کتاب‌های تألیفی بیشتر از نوجوانان است؛ به‌عبارت‌دیگر نوجوانان کشور به خرید و مطالعه کتاب‌های ترجمه شده بیشتر علاقه‌مند هستند؛ اما دلیل این موضوع چیست؟ عمده‌ترین دلیل، ضعف در تولید و انتشار آثار تألیفی مناسب برای گروه سنی نوجوان است. منظور از آثار تألیفی مناسب، کتاب‌هایی است که در عین محتوای هماهنگ با سن نوجوان، از تنوع مضمون، جذابیت و کیفیت نیز بهره‌مند باشند. اکنون سؤال این است که چگونه می‌توان آثار خوب و تأثیرگذاری برای قشر نوجوان تولید کرد و از این طریق آن‌ها را به کتاب‌های تألیفی کشور ترغیب نمود؟ برای پاسخ به این سؤال، موارد زیر قابل‌تأمل است.

 

۱- توجه به علاقه‌مندی‌های نوجوانان

پیش از هر چیز باید علاقه و سلیقه نوجوانان را در انتخاب کتاب در نظر داشت. کتاب‌های آزاد مثل داستان کوتاه و رمان، مثل کتاب‌های درسی نیستند که نوجوان حتی در صورت عدم علاقه به برخی مباحث و مطالب آن، مجبور به خواندن باشد. او در انتخاب کتاب و محتوای موردپسند خود آزاد است؛ بنابراین اگر آنچه مدنظر و میل او است در میان آثار تألیفی در دسترس نباشد، آن را در میان کتاب‌های ترجمه شده جستجو خواهد کرد.

 

۲- پرهیز از شعار دادن و نصیحت‌گویی

نوجوانان امروز در روزگاری زندگی می‌کنند که انواع رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی را برای کسب اطلاعات مختلف در اختیار دارند؛ بنابراین به‌سادگی نمی‌توان هر مطلبی را به آن‌ها ارائه داد و انتظار داشت که آن را بی‌چون‌وچرا بپذیرند. نوجوان که مترصد کشف حقیقت است، با تحمیل مطالب و شعار میانه‌ای ندارد. درنتیجه کتاب‌های مخصوص این سنین باید به‌دوراز شعارزدگی و پند و اندرز باشد.

 

۳- آیینه‌ای برای خودشناسی

بهترین قالب برای ارائه مفاهیم مختلف به نوجوانان، داستان است. داستان به دلیل داشتن عناصری مانند شخصیت، حادثه، راوی، زاویه دید و ... بسیار قالب جذاب و سرگرم‌کننده‌ای برای خواننده نوجوان است. اگر امکانات روایی که در اختیار نویسنده است به‌خوبی مورداستفاده قرار بگیرد، به‌گونه‌ای که نوجوان در حین مطالعه به دل داستان راه پیدا کند و با شخصیت‌ها و اتفاقات همراه شود، آثار بسیار تأثیرگذاری تألیف خواهد شد؛ چراکه نوجوانان نیاز به آیینه‌ای دارند که افکار، ذهنیت، زندگی، آرزوها، انتخاب‌ها، تصمیمات و رفتارهای خود را در آن ببینند و ناخودآگاه عملکرد خویش را از این طریق محک بزنند.

 

۴-استفاده از تخیلات هیجان‌انگیز

سنین نوجوانی دوران کنجکاوی و کشف ناشناخته‌ها است. نوجوان دوست دارد که در مورد علوم مختلف و فضاهای ناآشنایی که اطلاعات چندانی از آن ندارد، بیشتر بداند. به‌عنوان‌مثال مطالبی که به علم ستاره‌شناسی و نجوم، شیمی و ترکیب مواد، آناتومی انسان و زیست‌شناسی مرتبط باشد، برای نوجوانان جذاب است. در کنار این موارد، تخیلات بازی‌گونه‌ای مانند جادو و ماشین زمان و یا جهان‌های دیگری مثل دنیای خواب و رؤیا، جنبه‌های هیجان‌انگیز به علوم متفاوت می‌بخشند که برای خواننده نوجوان می‌تواند جذاب و پرکشش باشد. به‌عبارت‌دیگر، داستان‌های علمی-تخیلی که در عین داشتن بنیانی از دانش، عجیب و مهیج نیز هستند و یا پیش‌بینی‌هایی درباره علم و آینده دارند، می‌توانند موردپسند بسیاری از نوجوانان واقع شوند.

 

۵- استفاده از طنز و شوخی

به‌طورکلی مواجهه دائم و همیشگی با واقعیت محض برای انسان کسالت‌بار و خسته‌کننده است. ذهن و روح انسان گاهی به گریز از تلخی و خشکی واقعیت و پناه به شیرینی و انعطاف طنز نیازمند است. در این میان، نوجوانان از چنین گریزی بیشتر استقبال می‌کنند. شوخی، وارونگی‌ها و تضادهای خنده‌داری که از دنیا، زندگی و روزمره قابل دریافت است، می‌تواند برای بسیاری از نوجوانان مفرح و دلخواه باشد.

 

۶- داستان‌های دنباله‌دار

تجربه نشان داده است که در کشورهای مختلف، داستان‌های ادامه‌دار چه در قالب کتاب و چه در قالب فیلم همیشه پرمخاطب بوده‌اند. به‌عنوان‌مثال نوجوانان دهه‌های گذشته، از فیلم «تنها در خانه» یا فیلم-کتاب «هری پاتر» استقبال خوبی کردند. البته باید گفت که یکی از نقاط قوت فیلم «تنها در خانه» وجه طنز و خنده‌دار آن بود. همچنین آمیختگی داستان «هری پاتر» با مسائل علمی-تخیلی از عوامل اقبال این اثر در میان نوجوانان بود که پیش‌تر به این وجوه برای ایجاد جذابیت در آثار مخصوص نوجوانان اشاره شد.

 

Facebook Twitter Linkedin Whatsapp Pinterest Email

دیدگاه شما

دیدگاه شما پس از بررسی منتشر خواهد شد. نظراتی که حاوی توهین یا الفاظ نامناسب باشند، حذف می‌شوند.

تیتر خبرهای این صفحه

  • تأمین کاغذ مصرف یک سال مطبوعات
  • انتقاد علی نصیریان به حذف ادبیات از کنکور
  • انتخاب نوجوانان کتاب‌های ترجمه شده است یا تألیفی؟
  • نگاهی به وضعیت سینما در ۱۰۰ روز نخست امسال
  • بازگشت بلیت‌های دلاری هواپیما به ریال
  • هر ریال در سال ۱۳۰۸ معادل چقدر طلا بود؟
لوگو
  • درباره ما
  • تماس با ما
  • همکاری با ما
  • تعرفه آگهی
  • نمایندگی‌ها
  • شناسنامه
  • مرامنامه
  • آرشیو
  • RSS

1401© :: کلیه حقوق قانونی این سایت متعلق به روزنامه ستاره صبح بوده و استفاده از مطالب آن با ذکر منبع بلا مانع است.