گروه اقتصاد و درآمد جی پلاس: تاکنون صورت‌های مالی بیش از 370 شرکت زیرمجموعه نهادهای دولتی منتشرشده است. سال‌ها عدم انتشار عمومی گزارش‌ها این شرکت‌ها در خصوص وضعیت خود انتقادات فراوانی را به وجود آورده بود که سرانجام در بهار 1401 بخشی از صورت‌های مالی این شرکت‌ها در سامانه مدال قرار گرفت.
در بخش ششم این گزارش به بررسی مهم‌ترین نکات صورت‌های مالی یکی دیگر از این شرکت‌ها پرداخته‌شده است.
این شرکت که با نام توانیر شناخته می‌شود یکی از مهم‌ترین شرکت‌های دولتی درزمینه تأمین انرژی موردنیاز بخش خانگی، صنعت و کشاورزی است که علاوه بر توانیر، مجموعه‌ای از شرکت‌های فرعی را نیز به کار می‌گیرد. صورت‌های مالی این شرکت از لحاظ وضعیت تولید و مصرف، قیمت تمام‌شده برق مصرفی خانوار و صنعت و ... وجوه بااهمیتی دارد.
زیان 13 هزار میلیارد تومانی
توانیر در صورت‌های مالی جامع تلفیقی خود در سال 1399 علی‌رغم درامد عملیاتی به میزان 41 هزار میلیارد تومان، 13 هزار میلیارد تومان زیان خالص ثبت کرده است..
سال‌ها گفته‌شده که میزان مصرف برق بخش خانگی کشور زیاد است و شرایط برای تأمین انرژی موردنیاز به ویژه در ماه‌های گرم سال سخت است. در سند 1-5 صورت مالی شرکت توانیر به تفکیک سهم مصرف بخش‌های مختلف مشخص‌شده که به عنوان یکی از مهم‌ترین اطلاعات در این زمینه در گزارش حسابرسان قیدشده است. پس انجام محاسبات مبتنی بر اطلاعات موجود در این سند متوجه می‌شویم که حدود 34 درصد برق کشور در بخش خانگی و حدود 66 درصد در سایر در سال ۹۹ بخش‌ها مصرف می‌شود. از سوی دیگر همین سند نشان می‌دهد که نرخ فروش برق به بخش خانگی تفاوت چندانی با بخش صنعت و معدن و عمومی ندارد اما نکته مهم‌تر میزان افزایش قیمت نرخ برق بخش خانگی نسبت به سال 98 است. محاسبات خبرنگار جماران نشان می‌دهد تعرفه برق بخش خانگی در سال 99 با افزایش 17 درصدی مواجه بوده است درحالی‌که این افزایش برای بخش‌های عمومی 7 درصد افزایش، صنعت و معدن 7.8 درصد و برای بخش کشاورزی ۲۲ درصد کاهش بوده است. میزان افزایش تعرفه فروش برق بخش خانگی حتی از میزان افزایش برق بخش تجاری 7 درصد بیشتر بوده است. از طرفی تعرفه برق خانگی در سال 1398 نسبت به سال 1399 با افزایش 11 درصدی مواجه بوده است.
ایران برق خود را به کشورهای خارجی چند می‌فروشد؟
بر اساس سند 2-5 گزارش سازمان حسابرسی ایران در سال 1399 به میزان 51 میلیون دلار برق به افغانستان، 659 میلیون دلار برق به عراق و 32 میلیون دلار برق به پاکستان صادر کرده که در هر سه مورد نسبت به سال 1398 میزان برق صادرشده بیشتر شده است. اما نکته حائز اهمیت دیگر نرخ برق فروخته‌شده و میزان تغییرات آن در سال‌های متمادی است. برای به دست آوردن معیار مشخص‌تری به گزارش سازمان حسابرسی از وضعیت صورت‌های مالی این شرکت در سال 1398 هم مراجعه می‌کنیم. در سال‌هایی که نرخ فروش برق داخلی در حال افزایش بوده است نرخ فروش برق خارجی یا ثابت بوده یا کاهشی بوده است.
میزان تجارت برق
ایران در سال 1399 حدود 8.3 هزار میلیون کیلووات ساعت برق صادر و از سوی دیگر 2.5 هزار میلیون کیلووات ساعت برق وارد کرده است یعنی در مجموع 3.3 برابر برق وارداتی، برق صادرشده است. اما چرا؟ داده های گزارش‌های مالی توانیر و شرکت‌های فرعی زیرمجموعه آن نشان می‌دهد که از مجموع هزینه‌های 46 هزار میلیارد تومانی عملیاتی این شرکت، 8.1 هزار میلیارد تومان مرتبط با استهلاک، 3.2 هزار میلیارد تومان مرتبط با دستمزد، بیش از 30 هزار میلیارد تومان به خرید برق از نیروگاه‌ها و مابقی به سایر موارد اختصاص دارد. از طرفی مبلغی معادل 2.2 هزار میلیارد تومان ناشی تفاوت تسخیر ارز صادرات و واردات این شرکت طبق قوانین مصوب نمی‌تواند در شمار هزینه یا درآمد این شرکت قرار بگیرد و در حساب ذخیره تسخیر دارایی‌ها و بدهی‌های ارزی منظور می‌شود.