دکتر احمد مهدوی دامغانی که بود؟
احمد مهدوی دامغانی متولد ۱۳ شهریور ۱۳۰۵ مشهد بود. او علوم متداول قدیم و جدید را در شهر مشهد فراگرفت و سپس در تهران اقامت گزید. در سال ۱۳۲۷ از دانشکده معقول و منقول (بعداً الهیات) دانشگاه تهران و در سال ۱۳۳۳ در رشته ادبیات فارسی از دانشکده ادبیات دانشگاه تهران لیسانس گرفت. در سال ۱۳۴۲ از دانشگاه تهران هم درجه دکتری در زبان و ادبیات فارسی گرفت. موضوع رساله دکتری او تصحیح کتاب «کشف‌الحقایق» عزیزالدین نسفی به راهنمایی محمدتقی مدرس رضوی بود. او پس از گذراندن دوره دکتری زبان و ادبیات فارسی به‌عنوان استاد دانشگاه تهران به تدریس در دانشکده‌های ادبیات و الهیات دانشگاه تهران پرداخت.
از سال ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۴ در دانشگاه مادرید به تدریس ادبیات عرب و فارسی و فقه اسلامی اشتغال داشت. مهدوی دامغانی چندین سال سردفتر اسناد رسمی در تهران و از سال ۱۳۵۴ رئیس کانون سردفتران اسناد رسمی بود. این ادیب پیشکسوت از سال ۱۳۶۶ مقیم آمریکا و در دانشگاه هاروارد و دانشگاه پنسیلوانیا مشغول به تدریس در مقطع دکتری و پست دکتری بود. رشته‌های تدریس او در آمریکا شامل معارف اسلامی، ادبیات عرب، ادبیات فارسی، فقه، تفسیر و برخی علوم اسلامی بود.
گزارش دادگاه مهدوی دامغانی؛
از اوین تا هاروارد
دکتر احمد مهدوی دامغانی که از عمر 95 ساله خود، قریب نیمی را در ایالات‌متحده اما با یاد ایران و با باورهای عمیق شیعی به سر برد و سرانجام در فیلادلفیای آمریکا چشم از جهان بست چنانچه اشاره شد در سال‌های منتهی به پیروزی انقلاب 1357 رئیس کانون سردفتران اسناد رسمی بود و به سبب همین سِمت و اسنادی که بالطبع و به‌تبع در دفترخانه او تنظیم و ثبت‌شده بود با عنوان اتهامی «همکاری با رژیم پهلوی» به زندان افتاد و در دادگاه انقلاب به قضاوت و ریاست محمدی گیلانی محاکمه شد.
به گزارش عصر ایران، جلسه محاکمه او با دیگران متفاوت بود چون با ادبیات فقهی آشنا و به‌مراتب فضیلت و چیرگی در ادبیات شهرت داشت. ازاین‌رو هر چه سید اسدالله لاجوردی (دادستان وقت عمومی انقلاب اوین) علیه او اتهامات نوشته و می‌خواست بر او سخت بگیرد، رئیس دادگاه اما با او هم‌آوا نمی‌شد و درنهایت تحت تأثیر دفاعیات استاد قرار گرفت، نه دادستانی که او را به اتهام «تبلیغ اسلام آریامهری» و «دعوت نکردن سردفتران به اعتصاب در جریان انقلاب» به زندان و محکمه کشانده بود.
در بیرون روحانیون مختلف در سطوح فقهی و علمی متفاوت و گاه از دفاتر برخی مراجع تقلید در تلاش برای رهایی او بودند. سیاسیونی نیز حکم محکومیت زندان برای چهره‌ای در اندازه و آوازه علمی، ادبی و الهیاتی او را اعتبار‌بخشی به دیگر محکومان قلمداد می‌کردند. چراکه دادگاه انقلاب برای محاکمه شکنجه‌گران ساواک برپا شده بود و جای استاد ادبیات دانشگاه تهران در آن نبود.
مجموعه مباحثات او با حاکم شرع و شاید توصیه‌هایی در بیرون یا دست‌کم شهادت به سود او و البته کیفیت دفاعیات خود مهدوی دامغانی و قانع شدن نهایی محمدی گیلانی به‌رغم اصرار و پافشاری سید اسدالله لاجوردی بر «طاغوتی بودن کسی که سند ازدواج شاه و همسرش در محضر او تنظیم شده» به صدور حکم برائت برای او و خلاصی از اوین انجامید.
دکتر مهدوی چندی پس‌ازآن توانست اجازه خروج از ایران را بگیرد و تا وارد آمریکا شد در بالاترین سطح ممکن و در معتبرترین دانشگاه‌ها – هاروارد و پنسیلوانیا- در مقطع دکتری و پسا‌دکتری به تدریس پرداخت و نوشتن را هم رها نکرد.
واکنش‌ها به درگذشت مهدوی دامغانی
چهره‌های فرهنگی با انتشار پیام نسبت به خبر درگذشت استاد احمد مهدوی دامغانی واکنش نشان داده این فقدان را تسلیت گفتند.
پیام تسلیت آیت‌الله سیستانی
در پی درگذشت دکتر مهدوی دامغانی، حضرت آیت‌الله سیستانی پیام تسلیتی صادر کردند. به گزارش شفقنا متن پیام به این شرح است: «خبر ارتحال دانشمند فرزانه، ادیب عالی‌قدر آقای دکتر احمد مهدوی دامغانی موجب بسی تأثر و تأسف گردید. فقدان آن بزرگوار که از کمالات علمی و فضائل اخلاقی شایسته‌ای برخوردار بودند و سالیان متمادی از عمر شریفشان را در تحقیق و تعلیم و تألیف سپری کرده بودند ضایعه‌ای غم‌انگیز است. اینجانب مصیبت وارده را به شما عزیزان و به دیگر وابستگان و علاقه‌مندان محترم آن فقید سعید تسلیت عرض نموده و برای ایشان علو درجات و برای بازماندگانشان صبر جمیل و اجر جزیل مسألت دارم.»
پیام تسلیت وزیر ارشاد
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پیامی درگذشت احمد مهدوی دامغانی محقق و ادیب پیشکسوت را تسلیت گفت و نوشت: «خبر درگذشت استاد پیشکسوت، ادیب و محقق گران‌مایه مرحوم دکتر احمد مهدوی دامغانی موجب تأثر گردید.
این پژوهشگر گرامی طی سالیان متمادی آثار گران‌سنگی در حوزه‌های دینی و معرفتی را به جامعه فرهنگی و علمی ارائه نمود که از زمره خدمات ماندگار وی محسوب می‌شود. فرصت را مغتنم شمرده و از درگاه ربوبی برای ایشان رحمت و مغفرت واسعه و جهت بازماندگان و دوستداران خاصه خانواده گرامی صبر و اجر آرزو می‌کنم.»
پیام تسلیت رئیس دولت اصلاحات
سید محمد خاتمی رئیس‌جمهور دولت‌های هفتم و هشتم طی پیامی درگذشت عالم عامل و پارسای بافضیلت، احمد مهدوی دامغانی را تسلیت گفت و نوشت: «دانشمند والامنش و نیک‌اندیش، سرکار خانم دکتر فریده مهدوی دامغانی؛ با اندوه فراوان، درگذشت خسارت‌بار عالم عامل و پارسای بافضیلت، حضرت آقای دکتر احمد مهدوی دامغانی، پدر بزرگوارتان را صمیمانه به سرکار عالی، بیت شریف مهدوی دامغانی، فرزندان و بستگان آن فقید سعید و به همه اصحاب فضل و فضیلت تسلیت عرض می‌کنم. امروز داغدار فقدان عزیزی هستیم که دین‌داری، ایــران‌دوستی و فضیلت طلبی و آزادگی، شخصیت والای او را دوست‌داشتنی‌تر و احترام‌انگیز می‌کرد. از پیشگاه حضرت پروردگار برای آن فقید سعید آمرزش و علو درجات و برای بازماندگان معزز صبر و اجر و سلامتی مسألت می‌کنم.»
پیام تسلیت ظریف
وزیر امور خارجه پیشین کشورمان در پیامی درگذشت دکتر احمد مهدوی دامغانی را تسلیت گفت. محمدجواد ظریف در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «از شمار دو چشم یک تن کم؛ وز شمار خرد هزاران بیش. درگذشت استاد فرزانه، دانشمند وارسته، ادیب متخلق و عاشق پاکباخته ایران و اسلام و اهل‌بیت عصمت و طهارت علیهم‌السلام، شادروان دکتر احمد مهدوی دامغانی، ضایعه‌ای دردناک و سهمگین است. اینجانب که در دوران خدمت در نیویورک و در سفرهایی که برای حضور در سازمان ملل متحد به آن دیار داشتم افتخار شاگردی، مصاحبت و بهره‌گیری از محضر پرفیض آن عزیز را داشتم، فقدان این ستاره علم و ادب ایران و تشیع را به خاندان و دل‌بستگان ایشان و به‌ویژه به فرزند دانشمندشان، سرکار خانم دکتر «فریده مهدوی دامغانی»، تسلیت عرض می‌نمایم. از خداوند بزرگ علو درجات این عاشق دلباخته اهل‌بیت و هم‌نشینی با موالیانش و صبر و اجر برای همه بازماندگان مسئلت دارم.»