برخی از تحلیلگران معتقدند روسیه در تله غرب افتاده و با گذشت 56 روز از آغاز تجاوز متحمل فشارهای اقتصادی و سیاسی سنگینی از جوامع بینالملل شده است، با وجود این هزینههای آیا پوتین به اهدافش رسیده است؟
پوتین برخلاف تصوراتش به لحاظ زمانبندی به اهدافش در تجاوز به اوکراین نرسیده است. پوتین به دنبال فاصله سازی بین اوکراین و غرب، جلوگیری از عضویت در ناتو، ایجاد منطقه حائل بین روسیه و غرب بود. پوتین تصور نمیکرد که غرب حمایتی همهجانبه از اوکراین داشته باشد. این موضوع میتواند زمینهساز عضویت اوکراین در ناتو شود. البته روسیه قصد داشت بخشهایی از خاک اوکراین که روس تبارها در آنجا ساکن هستند را تصرف کند که در این حوزه پیشرویهایی داشته اما زمان جنگ برای روسیه طولانی شده است. بنده تصور میکنم روسیه دچار اشتباه محاسباتی شد و توقع نداشت که غرب تا به این اندازه از اوکراین حمایت کند. بنابراین روسیه خود باعث این تصمیم اشتباه شد و نمیتوان گفت که توطئه غرب بوده و یا در تله غرب افتاد است.
با توجه به نابودی ناو مسکووا برآورد شما از توان نظامی روسیه چیست؟
روسیه با این تصور که نیاز نیست همه ظرفیت خود را در جنگ با اوکراین به کار ببرد ابتدا بهصورت پرتوان وارد این جنگ نشد. با حمایت همهجانبه غرب از اوکراین، مسکو در بهکارگیری سلاحهای جنگی تجدیدنظر کرد. بهطور مثال پس از هدف قرار دادن ناو مسکووا توسط موشکهای آمریکایی تهاجم نظامیان روس به غرب اوکراین شدت گرفت. امروز گمانهزنیهایی وجود دارد که روسیه از سلاح هستهای استفاده کند. به نظر بنده بسیار بعید است که مسکو بخواهد دست به چنین اقدامی بزند. شرایط امروز دنیا چنین اجازهای را به روسیه نخواهد داد.
اگر سوئد و فنلاند به درخواست عضویت در ناتو تأکید کنند بازهم روسیه از سلاح اتمی استفاده نخواهد کرد؟
استفاده از سلاح هستهای نیازمند سازوکار مشخص است سلاح هستهای ساختهشده است که استفاده نشود. سابقه استفاده از این سلاح به جنگ جهانی اول برمیگردد زمانی از بمب اتمی استفاده شد که تنها یک کشور آن را در اختیار داشت. استفاده از بمب اتم در آن زمان باعث شد جنگ به پایان برسد. اما امروز سلاح هستهای در اختیار اعضای دائم شورای امنیت وجود دارد. لذا استفاده از چنین سلاحی میتواند تبعات خطرناکی برای همه طرفهای درگیر و حتی دنیا داشته باشد. اگر کشوری محاسبات منطقی داشته باشد به سمت استفاده از سلاح هستهای نخواهد رفت. روسیه اگر بخواهد دست به چنین اقدام خطرناکی بزند باید مسئولیت تبعات آن را نیز بپذیرد زیرا نهتنها تحتفشار افکار عمومی در دنیا قرار میگیرد بلکه خطر فروپاشی دولت توسط مردم روسیه وجود خواهد داشت.
برآورد شما از تاریخ پایان جنگ چیست؟
روسها توان ادامه جنگ را به لحاظ مشکلات اقتصادی، مسائل داخلی، بزرگی کشور و سیاست خارجی ندارند. جنگ طولانی برای کشوری مانند روسیه و مانند آن آسان نخواهد بود. جنگ اوکراین به سال نخواهد کشید و حداکثر در ماههای آینده پایان مییابد زیرا تبعات سنگینی برای هر دو کشور درگیر دارد.
آمریکا تلاش میکند روسیه را بهعنوان دولت حامی تروریست معرفی کند، این موضوع چه عواقبی برای روسیه خواهد داشت؟
ظرفیت آمریکا و متحدینش برای تحتفشار قرار دادن روسیه در مجامع بینالملل کم نیست. واکنشهای بینالمللی علیه روسیه به رهبری آمریکاست. اقداماتی که آمریکا درصحنه بینالمللی چه از طریق سازمان ملل و چه از طریق ارکان وابسته به آن کار سختی برای ایالاتمتحده نیست جمعآوری آرا برای آمریکا آسان خواهد بود. البته غیر از قطعنامه شورای امنیت که مستلزم عدم وتوی اعضای دائم آن است. روسیه خود عضو دائم و دارای حق وتو در شورای امنیت هست لذا آمریکا در این شورا نمیتواند علیه روسیه قطعنامه بگیرد.
به نظر شما توقف روند احیای برجام تا چه میزان به جنگ روسیه و مواضع مسکو ربط دارد؟
در مذاکرات ایران و آمریکا طرفهای برجام هستند، نمیتوان گفت مواضع و جنگ روسیه بیتأثیر بود اما تأثیر جدی روی مذاکرات برجام نگذاشته است. البته شرط روسیه برای عدم تحریم در قبال ایران و بعد کوتاه آمدن در مقابل آن تاحدودیی تأثیرگذار بود که روند مذاکرات متوقف شود. درباره علت توقف مذاکرات احیای برجام میتوان گفت که آمریکا حاضر نشده بهراحتی شروط ایران را بپذیرد. برای ایران یکی از گزینههای جدی برای برونرفت از مشکلات فعلی کشور توافق با غرب و احیای برجام است. توافق هستهای جزو الزامات عادیسازی روابط اقتصادی با دنیا است. بنابراین ایران چارهای جز امضای توافق هستهای ندارد. برجام بیش از آنکه برای ایران یک توافق باشد یک الزام است. مبادلات اقتصادی ما باید عادی شود و قدم اول آن امضای برجام و برداشته شدن تحریمها است.