30 ژانویه 2022
جیمز ام. دورسی
تارنمای ریسپانسیبل استیتکرافت
برگردان و کوتاهسازی علیاصغر شهدی
[email protected]
پاسخ سخت آمریکا و اروپا به حمله روسیه به اوکراین ممکن است درنهایت به روابط راحتتر روسیه و ایران ختم شود. دراینارتباط اگر نیروهای روسیه از مرز اوکراین عبور کنند و مذاکرات در وین برای احیای توافق هستهای 2015 ایران به سرانجام نرسد، ایران بهطور بالقوه میتواند بهعنوان یک برنده ناخواسته در تشدید بحران اوکراین ظاهر شود. ... به همین ترتیب، شکست مذاکرات هستهای، ایران را در تلاش برای جبران تحریمهای آمریکا، به روسیه و چین نزدیکتر خواهد کرد.
مقامات آمریکایی و اروپایی هشدار دادهاند که احتمالاً زمان مذاکره بر سر احیای توافقی که ایالاتمتحده در سال 1397 (2018) آن خارج شد، رو به اتمام است.
این مقامات مدعی شدند که ایران تنها چند هفته به دستیابی به دانش و توانایی تولید سریع سوخت هستهای کافی برای یک بمب فاصله دارد. به گفته مقامات، این به معنای آن است که توافق جدیدی باید مورد مذاکره قرار گیرد، چیزی که ایران آن را رد کرده است. ...
احتمالاً راه افزایش تجارت، همکاری انرژی و فروش تسلیحات نظامی روسیه به ایران با تحریمهای سختگیرانه تازه اعمال شده آمریکا علیه روسیه باز خواهد شد، حتی اگر محدودیتهای ناشی از تحریمها بر ایران همچنان پابرجا بماند. این بدان معنا نیست که راه پیش رو بدون مانع خواهد بود. آقای پوتین همچنان باید روابط با ایران را ضمن داشتن رابطه با دیگر کشورهای حوزه خلیجفارس هماهنگ و متعادل کند. در غیر این صورت، عمل متعادلکننده روسیه مانند چین، بدون متغیرهای اوکراین و وین پیچیدهتر خواهد شد، زیرا حوثیها جنگ هفت ساله یمن را با حملات پهپادی و موشکی علیه اهدافی در امارات گسترش میدهند.
حوثیها در حالی به امارات حمله کردند که نیروی دریایی سه کشور روسیه، چین و ایران سومین رزمایش مشترک خود در شمال اقیانوس هند را شروع کرده بودند. این دو رویداد ارتباطی با یکدیگر نداشتند.
امیر دریادار مصطفی تاج الدینی در گفتگو با تلویزیون ایران هدف از این رزمایش را تقویت امنیت در منطقه و گسترش همکاریهای چندجانبه بین سه کشور برای حمایت مشترک از صلح جهانی، امنیت دریایی و ایجاد جامعه دریایی با آینده مشترک دانست.
سردرگمی ایالاتمتحده بر سر تعهدات خود در قبال امنیت در خلیجفارس، کشورهای این حوزه مانند عربستان سعودی و امارات را متقاعد کرده تا روابط خود با قدرتهای بزرگ خارجی را با حذف شرطبندیهای رایج متنوع کنند.
بااینحال، روسیه و چین بهطور بالقوه دیگر نگران پیامدهای نقض تحریمهای آمریکا علیه ایران نیستند و میتوانند به ریاض و ابوظبی نیز متذکر شوند که دو رقیب آمریکایی ممکن است قابلاعتمادتر یا متعهدتر به تضمین امنیت در خلیجفارس باشند. معذالک تاکنون، نه روسیه و نه چین علاقهای به پا کردن در کفشهای آمریکا نشان ندادهاند.
اگر روسیه احساس کند که تحریمهای آمریکا دیگر مانعی در معاملهاش با ایران نیست، ممکن است عربستان و امارات را با گزینههای خوب کمتری روبرو کند. اعتقاد بر این است که روسیه خواهان موفقیت مذاکرات وین است، اما درعینحال از خواستههای ایران برای تضمین اینکه ایالاتمتحده مانند سال 1397 (2018) از معامله تازه احیا شده خارج نخواهد شد، حمایت کرده است.
در پس زمینه صحبتها درباره توافقنامه همکاری 20 ساله بین دو کشور، به نظر میرسد روسیه میخواهد در مورد توافقنامه تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا متشکل از کشورهای ارمنستان، بلاروس، قزاقستان و قرقیزستان در کنار روسیه نیز مذاکره کند. ایران توافقنامه همکاری 25 ساله مشابهی را با چین امضا کرده است که هماکنون تا حدودی در حال اجراست. به نظر میرسد پیشنویس توافق با روسیه بهجای ابتکار روسیه، ابتکار عمل از طرف ایران بوده است. این نشان میدهد که ایران کمتر ازآنچه ایالاتمتحده میخواهد منزوی است.
در حال حاضر، به نظر میرسد که مذاکرات آقای رئیسی در مسکو، چشماندازهای بلندتری نسبت به معاملات مشخص ایجاد کرده است.
به نظر میرسد گمانهزنیهای رسانهای مبنی بر اینکه روسیه مایل است تا 10 میلیارد دلار تسلیحات ازجمله جنگندههای سوخو-35 و سیستمهای دفاع ضد موشکی اس-400 به ایران بفروشد، در حدس و گمان باقی مانده است. عربستان سعودی و امارات فروش اینگونه تسلیحات به ایران را دردسرساز میدانند.
در همین راستا، مقامات ایرانی ازجمله احسان خاندوزی وزیر دارایی و جواد اوجی وزیر نفت، از توافقنامههایی که در سفر مسکو به امضا رسید، ازجمله پیرامون خط اعتباری ۵ میلیارد دلاری روسیه صحبت کردند که سبب احیای خط لوله گاز در دست اجرا و برخی دیگر از پروژههای نامشخص انرژی خواهد شد. ...
ازنظر تئوری، پویایی بحران اوکراین و به نتیجه نرسیدن مذاکرات وین میتواند به این معنی باشد که یک توافق بلندمدت همکاری روسیه با ایران میتواند سریعتر از همتای ایرانی چینی خود به نتیجه برسد.