توسط محمد مظهری
22 ژانویه 2022
تارنمای تهران تایمز
برگردان و کوتاه‌سازی علی‌اصغر شهدی
[email protected]
حسین عسکری استاد دانشگاه جورج واشنگتن به تهران تایمز می‌گوید: «چین می‌تواند به ایران کمک کند تا بسیاری از شکاف‌های شرکت‌های غربی را پر کند، حتی اگر نشست‌های وین موفق به لغو اکثر تحریم‌ها علیه ایران نشود، این شرکت‌ها آمادگی دارند تا در برابر آمریکا و شکستن تحریم‌های آمریکا بایستند.» در ادامه گزیده‌ای از این گفت‌وگو را می‌خوانید:
- شراکت 25 ساله ایران و چین پس از سفر امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه ایران به چین اجرایی شد. پیام پنهان چنین دیداری آن‌هم در زمانی که مذاکرات وین ادامه دارد، چیست؟
درحالی‌که ایالات‌متحده در دریای چین جنوبی به قدرت‌نمایی می‌پردازد، چین به ایالات‌متحده می‌گوید که می‌تواند در خلیج‌فارس که حدود 75 سال حیاط‌خلوت ایالات‌متحده بوده است، اقدام متقابل انجام دهد و اینکه می‌تواند با حمایت از موضع آمریکا در مذاکرات وین یا ناامید کردن آن و همچنین گسترش منافع خود در سراسر جهان، نقشی محوری ایفا کند. چین فقط یک قدرت منطقه‌ای نیست، بلکه اکنون یک قدرت جهانی با منافع و حضور جهانی است. این به ایالات‌متحده می‌گوید که اگر با تایوان و هنگ‌کنگ سروکار داشته باشد، چین نیز می‌تواند با ایالات‌متحده در سراسر جهان دست‌وپنجه نرم کند.
تایوان و هنگ‌کنگ برای چین مهم‌تر از خلیج‌فارس هستند؛ اما می‌تواند از این منطقه برای تقویت موقعیت خود در آسیا و همچنین توسعه منافع عمیق‌تر استفاده کند. آمریکا نمی‌تواند تمام نیروهایش در خلیج‌فارس را نگه دارد و تهدیدی برای چین در حیاط‌خلوتش باشد. چین، آمریکا را برای تعدیل چرخش خود به سمت آسیا تحت‌فشار قرار می‌دهد. همه این‌ها در شرایطی است که آمریکا با تهدید روسیه نیز مواجه است.
- تأثیر مشارکت 25 ساله ایران و چین بر اقتصاد ایران چیست؟ آیا چین می‌تواند شکاف شرکت‌های غربی در ایران را پر کند؟
قرارداد مشارکت یک‌تکه کاغذ است. جزئیات توافق و نیت‌های دو طرف مهم است. آیا چین از ایران استفاده می‌کند یا ایران را به‌عنوان یک شریک استراتژیک بلندمدت می‌بیند که می‌تواند در مبارزه با ایالات‌متحده مفید باشد؟ بله، به نظر می‌رسد چین می‌تواند به ایران کمک کند و بسیاری از شکاف‌های شرکت‌های غربی را پر کند، اما اگر نشست‌های وین اکثر تحریم‌ها علیه ایران را لغو نکند، این شرکت‌ها همواره آماده ایستادن در برابر آمریکا و شکستن تحریم‌های این کشور هستند.
آنچه ایران نیاز دارد سرمایه، سرمایه‌گذاری مستقیم و دسترسی به بانک‌های چینی برای دور زدن محدودیت‌های اعمال شده توسط تحریم‌های ایالات‌متحده است که دسترسی بانک‌های ایرانی را برای دریافت و انتقال وجوه از طریق سوئیفت محدود کرده است. چین سرمایه، فناوری و شرکت‌هایی دارد که می‌توانند در ایران شریک شوند؛ اما برای چین، این بدان معنا خواهد بود که به‌نوبه خود، از طریق تحریم‌های ثانویه، مشمول تحریم‌های آمریکا می‌شود، مگر اینکه نتیجه مطلوبی از مذاکرات وین حاصل شود.
من معتقدم که به نفع چین است که در حال حاضر با تحریم‌های آمریکا مقابله کند و اگر چین می‌خواهد قدرت واقعی جهانی باشد، باید این قدرت آمریکا را خنثی کند. این مقابله برای چین هزینه‌های کوتاه‌مدت خواهد داشت، اما اگر اکنون آمریکا را درگیر کند، منافع بلندمدت زیادی خواهد داشت.
ایران تنها در صورتی می‌تواند از هرگونه کاهش تحریم‌ها و یا همکاری با چین بهره‌مند شود که اصلاحات اقتصادی سختی را اتخاذ کند و در اقتصاد خود دست به خانه‌تکانی بزند. ...
- چین چگونه می‌تواند بین روابط خود با ایران و کشورهای عرب خلیج‌فارس تعادل ایجاد کند؟
چین در تلاش است تا با هر دو طرف بازی کند و این سخت خواهد بود. بهترین راه چین این است که دو طرف را به هم نزدیک کند و اختلافات آن‌ها را از بین ببرد. این کار را آمریکا انجام نداد. در عوض، آمریکا بین ایران و اعراب خلیج‌فارس تفرقه انداخته است. چین در صورت موفقیت در نزدیک کردن این دو قدرت منطقه‌ای، آنگاه می‌تواند ادعا کند که «ارباب» خلیج‌فارس خواهد بود.
- با توجه به همکاری ادعایی چین و عربستان سعودی برای توسعه موشک‌های بالستیک، آیا فکر می‌کنید چین قصد دارد نفوذ نظامی خود را گسترش و خلأ قدرت در غرب آسیا را به‌ویژه پس از خروج آمریکا پر کند؟
بله. چین برای انرژی به تعامل تجاری در خلیج‌فارس نیاز دارد؛ تعاملی که به آن اهرم فشار علیه ایالات‌متحده را می‌دهد.