امیرعلی نادری
تحلیلگر سیاسی
دولت کنونی «برجام» را فتح الفتوح نمی‌داند، زیرا آن‌ها می‌دانند که حتی اگر برجام به نتیجه برسد بازهم برای توسعه اقتصادی کشور نیاز است که شرکای متنوع داشته باشند.
دولت باید مردم را آگاه کند که حتی اگر برجام احیا شود، سرمایه خارجی زیادی به ایران سرازیر نخواهد شد، چراکه حتی در صورت برداشته شدن تحریم‌های برجامی، تحریم‌های دیگر امریکا که به تحریم‌های غیرهسته‌ای معروف هستند اجازه سرمایه‌گذاری کلان را نمی‌دهند.
دولت سیزدهم همه‌چیز را به برجام گره نزده است و از راه انعقاد قراردادهای طویل‌المدت با شرق به دنبال جذب سرمایه‌گذاری خارجی و فشار بر غرب است، چراکه اگر حتی برجام به نتیجه برسد برای نمونه قانون داماتو امریکا به شرکت‌های خارجی اجازه سرمایه‌گذاری بیش از 20 میلیون دلاری در ایران را نمی‌دهد، البته در این مورد باید به قانون کاتسا هم اشاره کرد.
متأسفانه عده‌ای در داخل کشور بدون توجه به تحریم‌های امریکا در تمامی زمینه‌ها و بدون در نظر گرفتن خروج شرکت‌های غربی از ایران پس از خروج امریکا از برجام، مخالف انعقاد قراردادهای سرمایه‌گذاری با چین و روسیه هستند. آنجا که آفتاب تابان برجام نتوانست رابطه با غرب را به سرانجام برساند این دست افراد به دنبال آن هستند تا القا کنند که رابطه با شرق چندان سودی برای کشور ندارد. آن‌ها تاریخچه روابط ایران با شرق را مثال می‌زنند تا جایی که حسین علایی در آستانه سفر آقای رئیسی به روسیه در مطلبی عنوان کرده بود: «روسیه تاکنون هیچ‌گاه ایران را متحد استراتژیک خود تلقی نکرده است».
آقای علایی درست گفتند، ما هیچ‌گاه متحد استراتژیکی برای روسیه نبوده‌ایم، هر جا نیاز به رأی روسیه و چین داشته‌ایم نگاهی به این دو کشور انداخته‌ایم. آن زمان که آفتاب تابان به مرحله اجرا درآمد، دولت وقت عذر شرکت‌های چینی و روسی را خواست و آن‌وقت که شرکت‌های اروپایی بعد از خروج برجام یکی‌یکی از ایران خارج شدند دستمان در پوست گردو ماند. شرق را راندیم و از غرب هم رانده شدیم؛ البته ایشان نگفتند که غربی‌ها هم برای ما متحد استراتژیکی نبوده‌اند.
وقتی‌که ما هیچ‌گاه متحد استراتژیک برای روسیه و حتی چین نبوده‌ایم، چطور باید انتظار داشته باشیم که پس از انعقاد برجام زمانی که عذر شرکت‌های چینی و روسی را خواستیم و از همکاری با آن‌ها سر باز زدیم، از روسیه و حتی چین انتظار اتحاد استراتژیکی داشته باشیم؟ به قول استاد و کارشناس مسائل روسیه و قفقاز جناب دکتر «شعیب بهمن»، واقعیت این است که ما هر وقت به وتو روسیه و چین نیاز داشته‌ایم با خود پنداشته‌ایم که آن‌ها متحد استراتژیک ما هستند. آنجا که شرکت‌های غربی از ایران خارج می‌شدند و نفت ایران تحریم می‌شد، این چین بود که ریسک تحریم برخی شرکت‌هایش در قبال حفظ رابطه با ایران را پذیرفت.
آقای علایی خوب بود به این مهم اشاره می‌کردند که اصلاً ما کدام قرارداد استراتژیکی را با روسیه و چین امضا کرده‌ایم که ایشان بیان می‌کنند روسیه هیچ‌گاه متحد استراتژیک ایران نبوده است؟
در پایان باید گفت که اتخاذ سیاست متوازن با شرق و غرب و انجام گفتگوهای بین منطقه‌ای از سوی دولت کنونی نباید به معنای رویگردانی از غرب و پریدن به سمت شرق قلمداد شود، بلکه در عمل‌گرایی منطقی می‌توان هم با شرق و هم با غرب بر اساس منافع رابطه ایجاد کرد و می‌توان با استفاده از اهرم رابطه با شرق، از غرب امتیاز گرفت؛ چنانچه این موضوع کره‌ای‌های رانده شده از بازار ایران را برای به سرانجام رساندن برجام حتی با قبول برخی شرایط ایران راهی وین کرده است.