صادق جنان صفت
کارشناس اقتصادی
اگر من سکاندار دستگاه دیپلماسی کشور در وزارت خارجه بودم، تمام تلاش خود را میکردم تا راهی پیدا کنم تا ایران و آمریکا بهطور مستقیم مذاکره کنند. امروز بعد از کشمکشها و مجادلات مناظرهها معلوم شد که طرفهای اصلی دعوا در برجام، ایران و آمریکا هستند نه دیگر کشورها. بنابراین بهتر است تصمیمگیرندگان وزارت امور خارجه تلاش کنند تا مستقیماً با طرف آمریکایی مذاکره کنند و خود رودررو ببیند که نظر آمریکاییها چیست و چه باید کرد؟ ایران حرفش را میزند پس چه بهتر که این حرفها را در مذاکرات مستقیم بزند نه غیرمستقیم که ممکن کم و کسری در گفتوگوهای غیرمستقیم باشد. ما میتوانیم با گفتوگوی مستقیم زودتر و بهتر به نتیجه برسیم.
یکی از دلایل طولانی شدن روند گفتوگوهای ایران و غرب مذاکرات غیرمستقیم بوده و هست. وقتی شرایط گفتوگو به این صورت است و منتقلکننده پیام ایران بر روسیه و چین و اروپا باشد، نباید انتظار داشت که به سرعت به نتیجهای که میخواهیم برسیم. در این شیوه انتقال مطالبات عمد یا غیر عمد مشکلاتی ایجاد میشود، چون برخی از طرفین گفتوگو در عدم رسیدن به توافق بین ایران و آمریکا یا در عدم احیای برجام منافعی دارند. حتی در صورت نتیجه گرفتن نیز این معامله میتواند مشکلساز باشد.
به عقیده نویسنده بعید است که مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا با وجود حجم بالای مطالبات طرفین به سرعت به نتیجه برسد. آنچه تا امروز و تا این ساعت در اخبار مرتبط با دستگاه دیپلماسی منتشرشده اینگونه القا میکند که اعضای گروه مذاکرهکننده اراده چندانی برای به نتیجه رساندن مذاکرات ندارند و این گروه حاضر به مذاکره مستقیم با امریکا نیست. گروه مذاکرهکننده ایران نمیتواند تصمیم اساسی بگیرد و احتمالاً مذاکرات را پیچیده میکند تا به نتیجه برساند. زیرا بین گروه مذاکرهکننده ایرانی و آمریکایی، تأیید و تصمیم نهادهای قدرت و واسطهها قرارگرفتهاند. این ضعف گروه مذاکرهکننده ایرانی است. از سوی دیگر قدرت اقناع گروه جدید کمتر از گروه قبلی است. گروه مذاکرهکننده باید نهادهای قدرت را متقاعد کند تا آنها بپذیرند که مذاکره مستقیم با آمریکا کارآمدتر و مؤثرتر و به نفع کشور است. اگر چنین اتفاقی رخ دهد نتیجه بهتری خواهیم گرفت. البته نتیجه گرفتن از مذاکرات به دوطرفه بستگی دارد. در شرایطی که هم امریکا خواستههای حداکثری دارد و هم ایران؛ هر دو طرف نیز بر خواستههای خود پافشاری دارند بعید است که مذاکرات به نتیجه برسد و خبر خوش اعلام شود.