ستاره صبح - مصطفی فروغی: کشوقوس میان ایران و غرب در حالی ادامه دارد که مشکلات داخلی و برونمرزی نسبت به قبل روند افزایشی به خود گرفته است. ایران از ابتدای مذاکرات وین خواستار رفع تمام تحریمهای برجامی و سایر تحریمهایی بوده که در دوران ترامپ وضع شد. دولت ترامپ ۸۰۰ تحریم یکجانبه و غیرقانونی جدید را علیه ایران اعمال کرده است که باید راهی برای اخذ تضمین لازم برای رفع همه این تحریمها بهطور مؤثر پیدا شود. البته درمجموع بیش از 1500 مورد تحریم توسط دولت و کنگره امریکا علیه ایران وضع شده که رئیسجمهور ایالاتمتحده قادر نیست همه آنها را یکجا بردارد؛ موضوعی که مذاکرات و توافق را به بنبست کشانده است. ایران همچنین به دنبال ضمانتی است که با تغییر دولت آمریکا، توافقات حاصله نقض نشود؛ موضوعی که موردپذیرش طرف آمریکایی نبوده و نیست. دراینارتباط روند بازبینی مذاکرات برجام از سوی دولت سیزدهم در حالی بهتدریج به مراحل پایانی نزدیک میشود که آمریکا و اعضای اروپایی این توافق بهرغم تأکید ایران درباره اهمیت گامهای عینی و قابل راستی آزمایی برای تضمین منافع ملت ایران اقدام ملموسی را صورت ندادهاند.
مشکلات داخلی
متأسفانه در داخل کشور روند افزایش کسری بودجه، تورم، گرانی و بیرمقی تولید ادامه دارد و برخی نظرسنجیها نشان میدهد که گروههایی از مردم نسبت به آینده ناامید هستند و گروههای دیگری نیز به دیپلماسی و توافق با غرب، برداشتن تحریمها، آغاز فروش نفت و از همه مهمتر تأیید لوایح FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام چشم دوختهاند. آنچه تاکنون از تیم اقتصادی و سیاسی دولت دیده شده نشان میدهد که آینده نمیتواند بهتر از امروز و دیروز باشد.
مشکلات خارجی
در حوزه مسائل خارجی شرایطی در جهان و منطقه شکلگرفته یا در حال شکلگیری است که به نفع منافع ملی کشور نیست. گروه تروریستی طالبان که با جمهوری اسلامی اختلاف ایدئولوژیک دارد در شرق کشور بر سرکار آمده و در همسایگی غرب کشور نیز تحرکاتی که جمهوری آذربایجان و ترکیه انجام میدهند در راستای منافع ملی ایران نیست، بلکه در تقابل و تعارض با آن است. همچنین در حاشیه خلیجفارس برخی کشورهای عربی مشغول «بده» و «بستان» با اسرائیل هستند. در آخرین اقدام هفته گذشته یک هواپیمای عربستانی از ریاض پرواز کرد و در تلآویو به زمین نشست! شگفت اینکه نزدیکی تعدادی از کشورهای عربی به رژیم اشغالگر واکنش مردمی را در جهان عرب به دنبال نداشته است. انگار مردمان عرب نسبت به مسئله فلسطین بیتفاوت شدهاند و یا تغییر نگرش دادهاند که هر دو به نفع مخالفان جمهوری اسلامی است. در این شرایط عادیسازی رابطه ایران با کشورهای منطقه مشروط بر عادیسازی روابط با غرب است و تا زمانی که تنش میان ایران و ایالاتمتحده وجود داشته باشد، نمیتوان انتظار بهبود روابط بین تهران و پایتختهای عربی را داشت.
تداوم تنش با غرب
اقداماتی که کشورهای پیرامونی در ماههای گذشته در ارتباط با ایران انجام داده و میدهند، نشان از نزدیکی این کشورها با امریکا برخلاف دوره ترامپ است که میتواند برای ایران پیامد دیپلماتیک داشته باشد؛ زیرا موضع سه کشور اروپایی یعنی فرانسه، انگلیس و آلمان که پیشازاین در برابر سیاست فرامرزی ایالاتمتحده درباره ایران مقابل آمریکا بود، اینک تغییر کرده است. به عبارتی در حال حاضر موضع این سه کشور در ارتباط با ایران به آمریکا نزدیک شده است. پرسش این است که در چنین شرایطی چه باید کرد؟ اجماع نظر صاحبنظران غیردولتی در ایران این است که منفعت کشور و مردم در شرایط سخت کنونی این است که ترمز سیاست تهاجمی کشیده شود و باب گفتگو گشوده و درنهایت در یک فرایند بده بستان توافق حاصل شود تا از سطح تنش بین ایران و ایالاتمتحده کاسته شود. اگر چنین اتفاقی رخ دهد اسرائیل جرأت نخواهد کرد در ایران عملیات خرابکاری انجام دهد، زیرا پنتاگون مشابه دوره باراک اوباما ترمز ماشین جنگی اسرائیل را خواهد کشید.
مردم ایران به دلیل مشکلات فراوان اقتصادی و معیشتی که اکنون به دلیل تحریمها و سو مدیریت با آن مواجه هستند از چنین اقدام یا اقداماتی پشتیبانی خواهند کرد؛ بنابراین وظیفه مجلس و دولت در شرایط درهمتنیده کنونی برآوردن مطالبات مردم است نه چیزهایی که دولت و مجلس میپندارند درست است؛ یعنی سیاست خارجی باید به سمت تعامل و صلح پیش برود نه تقابل و تعارض. اگر دستاندرکاران این موضوع را باور ندارند، میتوانند مثل بسیاری از کشورها اقدام به همهپرسی از مردم درباره کارکرد سیاست خارجی و دیگر موضوعات کنند.