سمیرا هوری- شاعر و پژوهشگر
رضا جولایی متولد سال ۱۳۲۹ داستان‌نویس مطرح ایرانی است که نویسندگی را با انتشار مجموعه داستان «حکایت سلسله پشت‌کمانان» آغاز کرد. انتخاب مضمونی از تاریخ معاصر، ویژگی کلی داستان‌های جولایی است. او شخصیت‌های خیالی خود را در کنار افراد واقعی تاریخ قرار می‌دهد و داستان‌های خاص خود را روایت می‌کند. جولایی پیش از هر چیز، خواننده حرفه‌ای تاریخ ایران است. تسلط بر تاریخ، این امکان را به او می‌دهد که تخیلات داستانی‌اش را در فضایی آشنا و باورپذیر به مخاطب عرضه کند. رمان «سوءقصد به ذات همایونی»، از آثار مهم این نویسنده است که در شهرت او تأثیر بسیاری داشت. «جامه به خوناب»، «شب ظلمانی یلدا و حدیث دردکشان»، «تالار طربخانه»، «جاودانگان»، «نسترن‌های صورتی»، «باران‌های سبز»، «سیماب و کیمیای جان»، «برکه‌های باد»، «یک پرونده کهنه»، «شکوفه‌های عناب»، «پاییز ۳۲» و «ماه غمگین، ماه سرخ» اسامی آثار دیگر این نویسنده پرکار و درخشان است. رضا جولایی برای مجموعه داستان «جامه به خوناب» توانست لوح زرین و گواهی افتخار بهترین مجموعه داستان پس از انقلاب را از آن خود کند. او همچنین در سال ۱۳۸۱ جایزه ادبی یلدا را برای مجموعه داستان «باران‌های سبز» به دست آورد و در سال ۱۳۸۲ برای رمان «سیماب و کیمیای جان» برنده دو جایزه ادبی اصفهان و مهرگان شد. همین‌طور در سال ۱۳۹۶، رمان «یک پرونده کهنه» از این نویسنده توانست جایزه ادبی احمد محمود را کسب کند.
مجموعه داستان «پاییز ۳۲» از تازه‌ترین آثار رضا جولایی است که در سال ۱۳۹۸ از سوی نشر «چشمه» به چاپ رسید. این مجموعه، هشت داستان دارد: «ریگ جن»، «فصل بادهای یخ‌زده»، «هجوم»، «شامگاه برفی»، «سبزپری، زردپری»، «پاییز ۳۲»، «سحرگاه بیست‌وهشتم» و «همه جهان‌های ممکن» که عموماً در دو دهه 20 و 30 شمسی می‌گذرند. این مجموعه مانند سایر آثار جولایی، تاریخ معاصر و حوادثش را دست‌مایه و بستر وقوع رخدادهای خود قرار داده است. نویسنده در این کتاب حوادث تاریخی کلان را با روایت‌هایی کوچک از مردم عادی می‌آمیزد. اغلب داستان‌های این مجموعه از ساختار رایج داستان کوتاه سر باز می‌زنند و بازه‌های زمانی طولانی را در برمی‌گیرند، اغلب نمی‌توان داستان تک‌خطی آن‌ها را بازگو کرد، پیرنگ قصه‌ها ناواضح و پایان‌بندی‌ها گاه دور از انتظار است، اما تمام داستان‌ها در همین ساختارگریزی به‌خوبی روایت می‌شوند. رضا جولایی در داستان‌هایش تنها بر وقایع تاریخی تکیه نمی‌کند، بلکه فراتر می‌رود و چنان به جزییات می‌پردازد که زندگی شخصیت‌ها برای خواننده ملموس به نظر می‌رسد.
از دیگر نقاط قوت این مجموعه داستان، به‌اندازه بودن داستان‌ها است. نوشتن داستان کوتاه، حساسیت‌ها و دقت‌های ویژه خود را دارد. گاهی با داستان کوتاهی مواجه می‌شویم که ابتر است، قصه‌اش چفت‌وبست ندارد و پس از اتمام خوانش، چیزی عاید مخاطب نمی‌شود. در مقابل، ممکن است با داستان کوتاهی روبه‌رو شویم که تفصیل بی‌دلیل و بی‌فایده‌ای دارد که اصلاً مناسب فرم و قاعده داستان کوتاه نیست. داستان‌های مجموعه «پاییز ۳۲» از این افراط‌وتفریط به دور هستند. هر داستان به فراخور نوع محتوا، به‌درستی شروع می‌شود، به‌اندازه ادامه می‌یابد و در زمان مناسب به پایان می‌رسد. به‌عنوان‌مثال داستان «ریگ جن» که یک داستان وهمی در قلعه‌ای کویری است و به شیوه مستندنگاری حادثه‌ای را شرح می‌دهد، با بیش از 50 صفحه طولانی‌ترین داستان مجموعه است؛ چراکه درون‌مایه حادثه محور و فرم گزارش‌گونه روایت، این حجم را می‌طلبد. در مقابل، داستان «همه جهان‌های ممکن» که فضایی بی‌زمان، بی‌مکان و کابوس‌وار دارد، تنها با شش صفحه به‌درستی ارائه شده و به انجام رسیده است.
در دو داستان «سحرگاه بیست‌وهشتم» و «پاییز ۳۲» که عنوان کتاب نیز هست، ماجرایی عاشقانه در زمان سقوط دولت مصدق روایت می‌شود. داستان «شامگاه برفی» شرح پسرکشی پدران در تیرگی و تکرار تاریخ سرزمین ما است. داستان «سبزپری، زردپری» وصف تاجرزاده‌ای است که قصد رفتن به تبریز دارد و میهمان دو خواهر می‌شود. «فصل بادهای یخ‌زده» قصه مردی از تبار قاجار است که رفتارش شباهتی به خاندان قجری‌اش ندارد. برعکس، در داستان «هجوم» وصف شاهزاده‌ای را می‌خوانیم که اگرچه از سیاست فاصله گرفته، اما تکبر قاجار در منش او هویداست. می‌توان گفت که فصل مشترک داستان‌های این مجموعه، اضطراب است؛ اضطرابی که از کالبد حوادث تاریخی و تجربه‌شده، به روایت تزریق می‌شود.
قصه‌های تاریخی معمولاً در قالب رمان، پر کشش، پر فراز و نشیب و با شخصیت‌های متعدد دیده می‌شوند. رضا جولایی در این مجموعه نشان می‌دهد که علاوه بر رمان‌های تاریخی‌اش، این هنر را دارد که قاب‌های تاریخی تأثیرگذاری را در پوشش داستان کوتاه، به مخاطب ارائه دهد. در خواندن آثار این نویسنده، داشتن اطلاعات تاریخی، لذت کشف و تخیل بیشتر را برای مخاطب فراهم می‌کند تا در گذشته و خاطرات شخصیت‌های تاریخی غرق شود و از خیال‌پردازی واقع‌نمای نویسنده لذت ببرد.