نشست کمیسیون مشترک برجام در وین در حالی به پایان رسید که طرفین مذاکرات چه ایران، چه آمریکا، چه اروپایی‌ها و چه روسیه و چین، همگی به‌صورت محتاطانه نسبت به این مذاکرات اظهار خوش‌بینی کردند و این نشست را گامی سازنده برای ادامه مذاکرات در هفته جاری دانستند. این مذاکرات که غیرمستقیم انجام‌شده، مقدمه‌ای برای شروع مذاکرات جدی جهت احیای برجام است. البته اینکه توقع داشته باشیم این روند آغازشده، خیلی زود به نتیجه برسد، قابل‌بحث است. چراکه اختلاف نظر موجود بین طرفین و مشخصاً بین ایران و آمریکا در مساله برجام، مثل یک چاله است و باید دید طرفین چگونه می‌خواهند این چاله را پر کنند. در این میان دو راهکار مطرح است؛ نخست آنکه طرفین هم‌زمان با یکدیگر تعهدات برجامی را انجام داده و فوراً به برجام برگردند و دوم آنکه طرفین به‌صورت گام‌به‌گام پیش بروند که به نظر می‌رسد، آمریکایی‌ها راهکار دوم را مدنظر دارند. این راهکار چنین است که ایران به‌صورت تدریجی تعهدات برجامی خودش را انجام بدهد و هم‌زمان با این اقدامات تدریجی و گام‌به‌گام، آمریکا نیز تحریم‌ها را به‌صورت تدریجی بردارد. البته در این میان طرفین نمی‌خواهند خودشان را عجول و ناچار در بازگشت به برجام نشان بدهند چراکه آمریکا با داشتن تحریم‌ها علیه ایران و نیز ایران با افزایش درصد و حجم غنی‌سازی، ابزار چانه‌زنی خودشان را دارند. بااین‌حال به عقیده نگارنده بازگشت به برجام 2015 نقطه پایان کار نخواهد بود، بلکه شروعی برای ادامه مباحث در آینده خواهد بود و نباید این تصور را داشت که با بازگشت به برجام و اجرای آن همه چیز تمام می‌شود، چراکه ایران فقط با تحریم‌های هسته‌ای مواجه نیست و در ادامه احتمالاً این مسئله مطرح می‌شود که سایر تحریم‌های ضدایرانی نیز لغو شوند. نویسنده بر این باور است که در شرایط کنونی طرفین می‌خواهند برجام فعلی حفظ شود. یکی از مسائلی که درباره این نشست‌ها جای سؤال و ابهام دارد، انجام مذاکرات بین ایران و آمریکا به‌صورت غیرمستقیم است. البته باید پذیرفت که مذاکره غیرمستقیم هم نوعی از مذاکره است. ما این نوع مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا را قبلاً در موضوعاتی مانند افغانستان هم تجربه کرده‌ایم. اما پرسش این است که چرا ایران نمی‌خواهد دست‌کم در شرایط کنونی با آمریکا مذاکره مستقیم داشته باشد؟ شاید دلیلش آن است که با ورود آمریکا به مذاکرات مستقیم، ضمانتی برای لغو تحریم‌ها ایجاد نشده و درعین‌حال روند مذاکرات دچار پیچیدگی‌هایی شود. البته نگارنده معتقد است که انجام مذاکره مستقیم با آمریکا برای ایران منافع بیشتری خواهد داشت. اولاً ما از این طریق زودتر می‌توانیم به یک نتیجه و جمع‌بندی برسیم و دوم اینکه با انجام مذاکرات غیرمستقیم یا نیابتی راه برای ورود رایزن‌ها و واسطه‌ها به مذاکرات باز می‌شود. در این میان شاید واسطه‌ها و رایزن‌ها به دنبال دستیابی به منافع و خواسته‌های خودشان در مذاکرات باشند. حتی این احتمال وجود داشته باشد که به‌عنوان‌مثال تفصیل و طولانی شدن مذاکرات برای واسطه‌ها نتایج بهتری داشته باشد، ولی در مقابل این طولانی‌تر شدن مذاکرات به نفع ایران نخواهد بود. اکنون از مجموعه اظهارنظرهای طرفین می‌توان این‌گونه برداشت کرد که پیشنهاد و راهکار بازگشت گام‌به‌گام به برجام پذیرفته‌شده و مذاکرات وارد مباحث فنی شده است. حال باید منتظر ماند و دید ادامه مذاکرات فنی به کدام سمت‌وسو خواهد رفت.