فرشاد مؤمنی، از سرشناسترین کارشناسان اقتصادی ایران معتقد است که محتوای چنین پیمان درازمدتی باید به اطلاع عموم برسد. این استاد دانشگاه علامه طباطبایی در «نشست مجازی بررسی برنامه همکاریهای جامع ۲۵ ساله ایران و چین»، در رابطه با «حرفهای سست و بیپایه برخی مقامات رسمی» که چینیها مایل به انتشار جزییات نیستند، گفت: «آیا خواست یکطرف باید برتری داشته باشد؟ این خود جای اشکال دارد». به گفته مؤمنی، کسانی که از موضع ملی ابراز نگرانی میکنند محق هستند، زیرا در ۱۵۰ سال اخیر «ایران در بیش از ۹۰ درصد تعاملات خارجی خسارت بزرگی را متحمل شده و در هر دورهای هم که موفقیت داشتیم رکن اصلی آن شفافیت بوده، یعنی عدم شفافیت همیشه موجب خسارت شده است». رئیس موسسه دین و اقتصاد در ادامه یادآور شد که «در موضوع قراردادهای خودرویی و نفتی منتشرشده عدم شفافیت وجود دارد» و به گفته او، این قراردادها ضد منافع ملی ایرانیان هستند. مؤمنی میگوید: «تمام خواستههای چین در این سند مطرح، و تضمین این خواستهها هم نشان دادهشده است اما از اول تا انتها اثری از خواستههای ایران نیست و این سرشار از نگرانی است». این کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه چینیها ایران را نه بهعنوان شریک خود بلکه به چشم «یک مشتری خوب» مینگرند، تصریح کرد: «چین استراتژی و ابزار مشخص را دارد اما ما فاقد استراتژی هستیم، ما در این موضوع هیچ اولویتی نداریم و این میتواند خطرناک باشد». دیگر سخنران این نشست مجازی مجیدرضا حریری، رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین بود. او در آغاز، پرسشهایی ازایندست را بیان کرد: «چرا دیوار بیاعتمادی بین حاکمیت و مردم تا این اندازه بلند است؟ چرا هزاران میلیارد تومان خرج رسانهها میشود اما نمیتوانند حریف چند سایت خارجنشین باشند؟ چرا در موضع ضعف هستیم و ابتکار عمل در تبلیغات سیاسی را نداریم؟» او در ادامه تضمین کرد که در پیمان ۲۵ ساله «برای هر دو طرف حداقلهایی تأمین خواهد شد». رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین ضمن انتقاد به نگرانی ایرانیان خارج کشور در رابطه با پیمانهای زیانبار با قدرتهای اقتصادی پرسید: «چینیها با ایتالیا، اسپانیا، فرانسه و استرالیا نیز همکاری دارند، اما آیا در این کشورها نیز اینهمه حساسیت وجود دارد؟»
احتمال تداوم افزایش قیمت نفت باوجود توافق اوپک پلاس
در پی افزایش بهای نفت در بازارهای جهانی، اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت، اوپک، به همراه روسیه و دیگر کشورهای هم سو با این سازمان که درمجموع اوپک پلاس نامیده میشوند، با افزایش تولید روزانه یکمیلیون و یکصدهزار بشکه نفت خام تا ماه ژوئیه توافق کردند. این کشورها سال گذشته برای مقابله با کاهش شدید بهای نفت خام در پی همهگیری ویروس کرونا از کاهش هشت میلیون بشکهای تولید روزانه خود خبر داده بودند. بر اساس توافق جدید اوپک پلاس، کشورهای عضو در ماه مه تولید روزانه خود را ۳۵۰ هزار بشکه افزایش خواهند داد. افزایش تولید در ماه ژوئن نیز به همین مقدار خواهد بود و سپس در ماه ژوئیه میزان تولید حدود ۴۴۰ هزار بشکه افزایش خواهد داشت. عربستان سعودی هم اعلام کرد که علاوه بر افزایش تولید در نظر گرفته شده، این کشور یکمیلیون بشکه به تولید روزانه نفت خام خود اضافه میکند. این میزان بخشی از کاهش داوطلبانه تولید نفت خام عربستان در سال گذشته را به بازارهای جهانی برمیگرداند. به گفته ناظران، اعضای اوپک پلاس بر این باورند که با افزایش تولید واکسن ضدکرونا در ماههای پیش رو و افزایش سفرها در ماه تابستان، تقاضا برای نفت افزایش خواهد یافت و این در حالیست که در ماههای گذشته قیمت نفت خام در بازارهای جهانی افزایش یافته است. بهای هر بشکه نفت خام برنت در معاملات هفته گذشته، بیست درصد بیشتر از بهای آن در آغاز سال ۲۰۲۱ است. خبرگزاریها همچنین از فشار دولت آمریکا بر عربستان سعودی برای کاستن از بهای نفت و افزایش تولید خبر دادهاند، هرچند که عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان این موضوع را رد کرده است.
مخالفت جمهوریخواهان
با طرح کلان اقتصادی بایدن
بایدن میخواهد با ترمیم زیرساختهای کشورش میلیونها شغل ایجاد کند و از چین پیشی بگیرد. دموکراتها برای اجرای این طرح به جمهوریخواهان نیاز دارند، اما میچ مککانل، رهبر اقلیت جمهوریخواه سنا آن را رد کرد. یک بسته اقتصادی دو تریلیوندلاری برای ترمیم جادهها، افزایش ایستگاههای شارژ خودروهای برقی، گسترش پهنای باند و سریع اینترنتی، مدرنیزهکردن واگنهای قطارها، مرمت پلها، تأمین مسکن قابلپرداخت و شماری دیگر از تأسیسات زیرساختی که به گفته بایدن موجب خواهند شد، کشورش از چین جلو بیافتد. ساعاتی پس از معرفی این طرح بلندپروازانه میچ مککانل، رهبر اقلیت جمهوریخواه سنا با صراحت تمام گفت، جمهوریخواهان از این برنامه رئیسجمهور دموکرات حمایت نخواهند کرد. بسیاری از ناظران احتمال میدهند که جو بایدن در این زمینه موفق به جلب رضایت نمایندگان جمهوریخواه نخواهد شد. ترامپ مالیات شرکتها را ۳۵ درصد در دوران اوباما به ۲۱ درصد کاهش داد، اکنون بایدن قصد دارد آن را افزایش دهد و به ۲۸ درصد برساند. رئیسجمهور پیشین آمریکا در بیانیهای طرح بایدن را «رادیکال»، «حملهای سنگدلانه به رویای آمریکایی» و «هدیهای به چین» خواند.