ستاره صبح - مریم اسدی برون: اقتصاد در وضعیت مناسبی قرار ندارد. روابط خارجی اقتصاد در وضعیت جنگی قرار دارد. در چنین شرایطی صحبت از تعدیل نرخ ارز و جلوگیری از سقوط ریال به میان می آید که غیرقابل اجرا است. ستاره صبح در گفت و گو با آلبرت بغزیان، استاد دانشگاه و اقتصاددان به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه میخوانید:
آلبرت بغزیان درباره چگونگی جلوگیری از سقوط ریال مطرح کرد: برای بحث و بررسی درباره چگونگی حفظ ارزش ریال ابتدا باید با این سؤال گفت و گو را شروع کنیم که آیا اصلاً تمایلی به بازگرداندن این اعداد و ارقام به نرخهایی پایینتر وجود دارد یا نه؟! یا بپرسیم آیا عوامل کاهش نرخها وجود دارند یا نه؟! و با سؤال کنیم که کاهش نرخ ارز خواهان دارد یا نه؟! آیا شما فکر نمیکنید که امروز افزایش نرخ ارز خواهان بیشتری دارد؟! باید بپرسیم این نرخ بالای ارز چقدر لطمه زننده است و کدام بخشها را بیشتر هدفقرار داده و صدای این گروهها چقدر بلند است و شنیده میشود یا نه؟!
بغزیان در ادامه گفت: به نظر میرسد هم در جامعه، هم در میان ذی نفعان و هم تصمیم گیران این تمایل وجود دارد که نرخ ارز بالا برود. نرخ ارز از سالهای گذشته تا امروز در حال تغییر بوده و هست و بالاتر رفته قیمتها را با خود بالا کشیده است. یعنی به واسطه این افزایش نرخ ارز قیمت کالا و خدماتی که تا پیش از این نرخ اش دستوری بود و سرکوب میشد بالا رفته است و این مطلوب صاحبان کالا و خدمات است. چون با کاهش نرخ ارز قیمت کالا و خدماتشان پایین نمیآید. به ویژه که یک نااطمینانی از استمرار آن وضعیت همواره در اقتصاد ما وجود داشت و تولید کننده نمیداند نرخ ارز به زودی اوج میگیرد یا کاهشی خواهد شد. امروز هم در وضعیتی مشابه هستیم. وی در این رابطه تصریح کرد: نیرویی در داخل کشور افزایش قیمت ارز را به کالاها میرساند و چون نظارت وجود ندارد این وضعیت پابرجاست و به نفع بسیاری تمام میشود.
این اقتصاددان در تشریح معضل ارزی کشور گفت: برخی می گویند نرخ ارز پایین است و صادر کننده رغبتی برای برگرداندن ارز صادراتی ندارد. تعهدهای ارزی به همین دلیل اجرا نمیشوند چون فعالان می گویند وقتی نرخ ارز در بازار آزاد افزایشی است چرا باید با نرخ توافقی و نرخ بانک مرکزی ریال بگیرم. وضعیت برای صادرکننده برعکس است و میگوید چرا باید کالا را بدهم و گرانتر مواد اولیه بگیرم؟! این نگاه باعث شده حتی وقتی واردات کالاهای اساسی بر اساس نرخ ارز ترجیحی انجام گیرد شاهد فساد خواهیم بود. اگر کالا با نرخ آزاد توزیع شود و رانتی برای بسیاری ایجاد شود که این مشکل مستقیماً به بانک مرکزی و عدم نظارتش در این حوزه باز میگردد.
این استاد اقتصاد با اشاره به نقش تورم در افزایش نرخ ارز اظهار داشت: عدهای عقیده دارند چون تورم داریم، نرخ ارز آرام نیست. بله تورم باثباتترین عامل بی ثبات کننده اقتصاد است. عاملی که با تحریمها شدت گرفته و در سطح بالایی باقی مانده است. ریال به پول داغ تبدیل شده و کسی تمایلی به نگهداری از آن ندارد و تقاضا در بازار ارز افزایش مییابد. باید به اندازه نرخ تورم ارز را تعدیل کرد. تحریم مهمترین عامل تورم است و کمبود ارزی ایجاد کرده است. این کمبود به درآمدهای دولت منتقل میشود و دولت مجبور است برای جبران کسری بودجه به استقراض از بانک مرکزی دست بزند یا نرخ ارز را تغییر بدهد و ما باز هم به نقش دولت و بانک مرکزی بر میگردیم.
وی گفت: بانک مرکزی زمانی با نرخ هرات و سلیمانیه نرخ ارز را تغییر میداد و نرخ دولتی را بالا میبرد ولی در زمان محمدرضا فرزین گفته شد سایتهای تلگرامی که بازار سازی میکردند را گرفتیم و دیگر درست میشود! نرخ را نگه میداریم و با بازار ازاد کاری نداریم! ایشان گفته بودند ما نرخ بازار آزاد را به رسمیت نمیشناسیم ولی این نرخ کشور را میچرخاند!
آلبرت بغزیان در پایان گفت و گو با اشاره به نقش تصمیمات سیاسی بر اقتصاد کشور تاکید کرد: این تغییرات ناخوشایند اقتصادی نتیجه تنش های سیاسی است وضعیت تحریمها حاد شده و تا به سمت مذاکره نرویم و به توافق نرسیم وضعیت اصلاح نمیشود اگر راه دیگری از من بخواهید می گویم راه دومی وجود ندارد راه همین است.