دولت چهاردهم کار خود را در شرایطی آغاز کرد که سیاست در ایران دیگر روی ریل عادی حرکت نمیکرد. فقدان رئیسجمهور پیشین، تشدید فشارهای خارجی، تحریمهای فشرده و در نهایت جنگ ۱۲روزه با آمریکا و اسرائیل، فضایی ساخت که هر تصمیم، بیش از آنکه یک انتخاب باشد، واکنشی به بحران بود. در چنین وضعیتی، دولت پزشکیان نه فرصت آزمونوخطا داشت و نه امکان فاصلهگذاری از منازعات انباشتهشده سالهای قبل. مسئله اصلی، نه وعدههای انتخاباتی، بلکه نسبت دولت با ثبات، تنشزدایی و مرزهای تصمیمگیری در سیاست خارجی بود. حسن هانیزاده در گفتوگو با ستاره صبح از همین زاویه، عملکرد دولت را در میانه فشارهای داخلی و خارجی روایت میکند؛ روایتی که میان تابآوری، احتیاط و بنبستهای دیپلماتیک در نوسان است. حسن هانیزاده، کارشناس مسائل سیاست خارجی، در گفتوگو با ستاره صبح با اشاره به شرایط خاص آغاز به کار دولت چهاردهم، تأکید کرد: دولت آقای دکتر پزشکیان در مقطعی قدرت را در دست گرفت که کشور با سلسلهای از بحرانهای کمسابقه مواجه بود؛ از شهادت دردناک رئیسجمهور پیشین، آیتالله سیدابراهیم رئیسی و همراهان ایشان گرفته تا تشدید فشارهای بینالمللی، افزایش تحریمها و در نهایت جنگ ۱۲ روزه ظالمانه آمریکا و رژیم صهیونیستی علیه جمهوری اسلامی ایران. وی افزود: این مجموعه تحولات، شرایط بسیار دشواری را برای دولت جدید رقم زد و طبیعی بود که دولت آقای پزشکیان از همان ابتدا با چالشهای جدی در حوزه سیاست خارجی و مسائل بینالمللی روبهرو شود. با این حال، در حوزه ایجاد ثبات، کاهش تنش و مدیریت بحرانها، دولت چهاردهم عملکرد قابل قبولی از خود نشان داده است.
این کارشناس سیاست خارجی با تأکید بر تابآوری دولت گفت: میزان تحمل و مقاومت دولت آقای پزشکیان در برابر فشار جریانهای سیاسی داخلی و فشارهای خارجی قابل توجه بوده است. شخص رئیسجمهور نیز در ماههای گذشته توانسته است میان طیفهای مختلف سیاسی نوعی ارتباط و همگرایی ایجاد کند که این مسئله یکی از شاخصهای مهم موفقیت دولت چهاردهم به شمار میرود.
هانیزاده ادامه داد: دولت آقای پزشکیان دولتی اعتدالگراست و این رویکرد در سیاستگذاریهای داخلی و خارجی آن بهوضوح قابل مشاهده است. تصمیماتی که دولت چهاردهم اتخاذ کرده، مبتنی بر منافع ملی و همسو با رهنمودها و ارشادات رهبر معظم انقلاب اسلامی بوده و این هماهنگی، نقش مهمی در عبور از بخشی از بحرانها ایفا کرده است. وی با اشاره به موانع اجرایی موجود تصریح کرد: طبیعتاً در مسیر اجرای برخی تصمیمات دولت، مشکلات و موانعی وجود داشته و دارد، اما دولت چهاردهم و شخص آقای پزشکیان توانستهاند با اتکا به رهنمودهای مقام معظم رهبری و هماهنگی با مجلس شورای اسلامی و سایر نهادهای حاکمیتی، بخش قابل توجهی از مشکلات داخلی و فشارهای تحمیلی خارجی را کاهش دهند. این تحلیلگر مسائل بینالملل گفت: هماهنگی دولت با مجموعه حاکمیت، از ویژگیهای برجسته دولت آقای پزشکیان است. این دولت توانسته است با تعامل سازنده با نهادهای مختلف، بخشی از مشکلات کشور را مدیریت و برطرف کند و همین مسئله باعث شده است که عملکرد دولت در مجموع مثبت ارزیابی شود.
هانیزاده در بخش دیگری از این گفتوگو به مسئله مذاکرات ایران و آمریکا پرداخت و اظهار کرد: مذاکرات میان ایران و آمریکا به دلیل کارشکنی تیم دونالد ترامپ و دشمنی آشکار شخص رئیسجمهور آمریکا با جمهوری اسلامی ایران به بنبست رسیده است. در شرایط فعلی، هیچ امید جدی برای ازسرگیری مذاکرات در آینده نزدیک وجود ندارد. وی افزود: تا زمانی که آمریکا با اعمال پیششرطهای غیرمنطقی به دنبال تحمیل خواستههای خود بر ایران است، جمهوری اسلامی ایران برای حفظ استقلال ملی خود حاضر نیست وارد چنین مذاکراتی شود. به همین دلیل، در دیپلماسی دولت چهاردهم نوعی محافظهکاری و تردید منطقی نسبت به سیاستهای دولت ترامپ وجود دارد.
این کارشناس سیاست خارجی تأکید کرد: برای بازگشت به مسیر گفتوگو، باید شرایطی فراهم شود که یک پارادایم امنیتی جدید و قابل قبول از سوی هر دو طرف شکل بگیرد؛ هم از جانب ایران و هم از سوی آمریکا. تغییر این پارادایم میتواند زمینه را برای مذاکرات بدون پیششرط فراهم کند.
هانیزاده گفت: آقای پزشکیان به اصل مذاکره و گفتوگو اعتقاد دارد، اما این اعتقاد به معنای پذیرش فشار یا عدول از استقلال ملی نیست. دولت چهاردهم بهصراحت نشان داده است که تمایلی به پرداخت هزینههای تحمیلی آمریکا ندارد و حاضر نیست زیر بار پیششرطهای واشنگتن برود.
وی در پایان خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران با وجود تحمل فشارها، تحریمها و تهدیدهای گسترده از سوی آمریکا و غرب، مسیر استقلال و مقاومت عقلانی خود را حفظ کرده است. این رویکرد میتواند الگویی برای سایر کشورها باشد؛ الگویی که نشان میدهد میتوان در برابر فشار ایستادگی کرد، بدون آنکه از عقلانیت و منطق دیپلماتیک فاصله گرفت.