مصوبه بنزینی دولت از ساعت صفر روز شنبه ۲۲ آذر اجرا میشود. هیئتوزیران در چارچوب سیاستهای مدیریت مصرف و اصلاح نظام توزیع حاملهای انرژی، مصوبه جدیدی را باهدف استفاده حداکثری از کارت سوخت شخصی و ساماندهی استفاده از کارت اضطراری جایگاهها ابلاغ کرده است؛ بر اساس آن، نرخ بنزین سهمیهای اول (۶۰ لیتر) یک هزار و ۵۰۰ تومان و سهمیه دوم (۱۰۰ لیتر) سه هزار تومان تعیین میشود. نرخ سوختگیری بنزین خودروها با استفاده از کارت اضطراری جایگاه نیز پنج هزار تومان لحاظ میشود. این رقم معادل ۱۰ درصد قیمت خرید بنزین از پالایشگاههاست که در حال حاضر ۵۰ هزار تومان است.
کاهش سهمیه بنزین
حجم و نرخ سهمیه خودروهای عمومی بنزینی (تاکسی و وانتبار و …) بدون تغییر باقی میماند. سهمیه اول خودروهای عمومی دوگانهسوز ازجمله تاکسی و وانتبار بدون تغییر باقی میماند و سهمیه دوم آنها ۵۰ درصد کاهش مییابد.
سهمیه دوم خودروهای شخصی دوگانهسوز نیز ۵۰ درصد کاهش مییابد و تبدیل خودروهای تکسو بنزینی به دوگانهسوز برای همه خودروها با رعایت آییننامه اجرایی ماده ۸ قانون هوای پاک، بهصورت رایگان انجام میشود.
حجم و نرخ سهمیه آمبولانسها بدون تغییر باقی میماند و خودروهای دارای پلاک جانبازان و معلولان مشمول حذف سهمیه نمیشود.
سهمیه اول و دوم خودروهایی
که حذف خواهد شد:
کارت سوخت جدید با نرخ معادل مجموع سهمیه اول و دوم و باقیمت کارت اضطراری جایگاه به خودروهای دولتی، خودروهای دارای پلاک مناطق آزاد و ویژه، خودروهای وارداتی، خودروی سواری شخصی دوم به بعد هر فرد، و خودروهای نو شماره سواری شخصی (صفرکیلومتر تولید داخل بیش از یک میلیارد تومان) اختصاص خواهد یافت.
واردات 6میلیارد دلار بنزین
در حال حاضر تولید بنزین در کشور نزدیک به ۱۱۰ میلیون لیتر در روز و مصرف آن ۱۳۵ میلیون لیتر در روز است؛ تأمین سوخت مازاد بر تولید، امسال به بیش از ۶ میلیارد دلار واردات نیاز دارد.
ارزش این ۶ میلیارد دلار واردات سالانه، معادل ۱.۵ برابر کل یارانه نقدی پرداختشده در سال، یا سرمایه موردنیاز برای افزایش ظرفیت تولید روزانه ۵۰۰ هزار بشکه نفت خام است؛ همچنین برابر با سرمایه لازم برای احداث سه هزار کیلومتر اتوبان یا سه هزار کیلومتر راهآهن در سال میباشد.
ارزش هر لیتر بنزین 66 هزار تومان
ارزش هر لیتر بنزین وارداتی حدود ۶۶ هزار تومان است. درباره بنزین تولید داخل نیز اگر ارزش نفت مصرفشده را صفر در نظر بگیریم هزینه استخراج، انتقال، پالایش نفت، انتقال بنزین و حقالعمل جایگاه، هزینه تمامشده هر لیتر بنزین را به حدود ۱۰ هزار تومان میرساند.
این رقم بدان معناست که دولت پس از اجرای مصوبه، برای هر لیتر بنزین وارداتی که توسط کارت جایگاه مصرف شود، همچنان ۶۱ هزار تومان، و برای هر لیتر بنزین تولید داخل، پنج هزار تومان از منابع خود را صرف میکند؛ منابعی که میتوانست صرف کالابرگ، دارو، یارانه نقدی یا حمایت از اقشار ضعیف جامعه شود.
حتی با فرض بهرهبرداری از پالایشگاههای در دست احداث شامل «مهر خلیجفارس» و «آدیش جنوبی» در سال آینده، با ادامه روند کنونی، رشد مصرف باعث خواهد شد رقم واردات بنزین در سالهای آینده به ۸، ۱۰ و حتی ۱۳ میلیارد دلار برسد؛ ارقامی که تأمین آنها برای دولت ممکن نیست. از همین رو، انجام اقدامات اصلاحی در حوزه بنزین ضروری است.
تورم
برآوردهای کارشناسی نشان میدهد سهمیه ۱۶۰ لیتری برای اکثر خودروها کافی است، و پیشبینی کارشناسان نیز اثر تورمی این مصوبه را حدود ۰.۲ درصد برآورد میکند.
استفاده از گاز بهجای بنزین
یکی از اقدامات دولت در این زمینه، اجرای طرح تبدیل رایگان خودروهای بنزینی به دوگانهسوز است. استفاده از گاز طبیعی در حملونقل نسبت به فرآوردههای نفتی ازنظر اقتصادی حدود ۵۰ درصد بهصرفهتر است و آلایندگی کمتری نیز دارد.
بهرغم سرمایهگذاری سهمیلیاردنفری دولتها در حوزه CNG، به دلیل کاهش ارزش بنزین، مصرف گاز طبیعی افت چشمگیری داشته و سهم CNG در سبد سوخت حملونقل سبک کشور از ۲۱ درصد در سال ۱۴۰۰ به نزدیک ۱۱ درصد در سال ۱۴۰۴ کاهشیافته است.
در صورت بازگشت مصرف گاز طبیعی به سطح سالهای گذشته، معادل ۷ میلیون لیتر صرفهجویی روزانه و حدود ۱.۸ میلیارد دلار صرفهجویی سالانه برای کشور ایجاد میشود.
دولت مطالبات معوق چندین ساله صنعت گاز فشرده به میزان ۴۴ میلیون دلار را پرداخت کرده و با خودروسازان نیز برای افزایش سهم تولید خودروهای دوگانهسوز قرارداد منعقد کرده است.
از دیگر اقدامات دولت برای کاهش مصرف بنزین، اجازه واردات خودرو است. بر اساس آییننامه جدید، واردات انواع خودرو با تعرفههای مناسب مجاز است:
- خودروهای برقی با تعرفه ۴ درصد،
- خودروهای هیبریدی با تعرفه ۱۵ درصد،
- سایر خودروهای کممصرف با تعرفه تا ۱۰۰ درصد.
همچنین اجازه واردات خودروی شخصی برای ایرانیان خارج از کشور بدون الزام به تعیین منشأ ارز صادرشده است.