بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، اکنون در موقعیتی قرار گرفته که آینده سیاسیاش بیش از هر زمان دیگری به تصمیم رئیسجمهور اسحاق هرتزوگ گره خورده است. پس از سالها حضور در قدرت و طولانیترین دوره نخستوزیری در تاریخ اسرائیل، او نخستین نخستوزیری است که در حین تصدی سمت با اتهامات کیفری سنگین روبهرو شده و ناچار است برای رهایی از این بحران، به عفو ریاستجمهوری متوسل شود.
پروندههای فساد نتانیاهو از سال ۲۰۱۹ تاکنون باز بوده و سه محور اصلی دارد: دریافت هدایا از میلیاردرهای خارجی، توافق مشکوک با ناشر روزنامه یدیعوت آحارونوت برای پوشش مثبت رسانهای، و اعطای امتیازات کلان به شرکت مخابراتی بزق در ازای کنترل محتوای سایت خبری والا. هر سه پرونده اتهاماتی چون رشوه، کلاهبرداری و خیانت در امانت را متوجه او کردهاند. اگرچه نتانیاهو همه اتهامات را رد میکند، اما شواهد و شهادتها در دادگاه فشار سنگینی بر او وارد کرده است.
این نخستین بار نیست که نام نتانیاهو با فساد گره میخورد. از دهه ۹۰ میلادی تاکنون، او بارها با اتهامات مالی و سیاسی مواجه بوده؛ از انتصابهای بحثبرانگیز گرفته تا هزینههای غیرقانونی سفرهای خانوادگی و استفاده شخصی از بودجه دولتی. اما هیچیک از این پروندهها به محاکمه جدی نینجامید. اکنون اما شرایط متفاوت است؛ او نخستوزیری است که رسماً در دادگاه حاضر میشود و باید هفتهای چهار روز پاسخگو باشد.
محاکمه نتانیاهو از سال ۲۰۲۰ آغاز شد و بارها به دلیل جنگ غزه و مسائل امنیتی به تعویق افتاد. از ژوئن ۲۰۲۵ او شخصاً در دادگاه شهادت داده و بارها در بازجوییها پاسخ داده است: «یادم نیست.» این وضعیت، هم برای دستگاه قضایی و هم برای افکار عمومی اسرائیل بیسابقه و حساس است. در نوامبر ۲۰۲۵، دونالد ترامپ علناً از هرتزوگ خواست نتانیاهو را عفو کند. چند روز بعد، وکلای نتانیاهو درخواست ۱۱۱ صفحهای عفو را تقدیم کردند و در دسامبر خود او نیز نامهای رسمی برای عفو نوشت. این اقدام، بحثهای گستردهای را در اسرائیل برانگیخت. مخالفان میگویند عفو پیش از صدور حکم نهایی استقلال قضایی را نابود میکند و برخی کارشناسان حقوقی تأکید دارند چنین اقدامی عملاً غیرممکن است.
جامعه اسرائیل امروز بیش از هر زمان دیگری دوپاره است. حامیان نتانیاهو، بهویژه جریانهای راست افراطی، او را قربانی سیستمی فاسد میدانند. در مقابل، منتقدان معتقدند او جنگ غزه را عمداً طولانی کرده تا از دادگاه فرار کند. نظرسنجیها نشان میدهد حدود ۳۸ درصد مردم از عفو حمایت میکنند؛ عددی که نشاندهنده شکاف عمیق جامعه است.
انتخابات بعدی اسرائیل در اکتبر ۲۰۲۶ برگزار خواهد شد. نتانیاهو برای ادامه حیات سیاسیاش به عفو فوری نیاز دارد. اگر هرتزوگ او را عفو نکند و دادگاه حکم محکومیت صادر کند، نخستوزیر باسابقه اسرائیل برای همیشه از سیاست حذف خواهد شد. در مقابل، اگر عفو پیش از محکومیت انجام شود، سابقهای خطرناک و بیسابقه در تاریخ اسرائیل رقم خواهد خورد؛ سابقهای که میتواند اعتماد عمومی به دستگاه قضایی را برای همیشه متزلزل کند.
سرنوشت سیاسی نتانیاهو اکنون بیش از هر زمان دیگری به تصمیم رئیسجمهور اسرائیل گره خورده است. عفو یا محکومیت، هر دو پیامدهایی سنگین برای آینده سیاسی اسرائیل خواهند داشت. در این میان، جامعهای دوپاره و انتخاباتی نزدیک، شرایط را پیچیدهتر کرده است. آینده نتانیاهو نه تنها آزمونی برای او، بلکه آزمونی برای نظام سیاسی و قضایی اسرائیل خواهد بود.