تجارت ایران با عراق در نیمه نخست سال ۱۴۰۴ با کاهش قابل توجهی مواجه شده است؛ کاهشی که نه تنها از روند صادرات به سایر مقاصد تبعیت میکند، بلکه به عنوان زنگ خطری برای صنایع داخلی و صادرات غیرنفتی ایران نیز محسوب میشود. بر اساس دادههای موجود، ارزش مبادلات دو کشور در پنجماهه نخست سال جاری به حدود ۳.۵۷ میلیارد دلار رسیده که نشان دهنده افتی ۱۸ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته است. بخش عمده کاهش تجارت دو کشور از افت ۱۸ درصدی صادرات ایران به عراق ناشی میشود. صادرات ایران به این کشور عمدتاً شامل کالاهای مصرفی، نهایی و محصولات صنعتی است؛ کالاهایی که هرگونه اختلال در جریان صادرات آنها میتواند به صنایع داخلی فشار وارد کند. به گفته کارشناسان، چند عامل اصلی در این افت نقش داشتهاند: دولت عراق در ماههای اخیر سیاستهای حمایتی تازهای برای صنایع داخلی خود اعمال کرده است. از جمله این سیاستها افزایش شدید تعرفه واردات برخی کالاهاست؛ به طور نمونه، تعرفه واردات محصولات فلزی همچون میلگرد تا سطح ۱۳۰ درصد بالا رفته و همین موضوع مزیت رقابتی ایران را به شدت کاهش داده است. نتیجه این تصمیم، افت ۶۶ درصدی صادرات فلزات ایران به این کشور بوده است. بزرگترین ضربه به تجارت دو کشور از محل کاهش صادرات گاز وارد شده است؛ کاهشی با ارزش بیش از ۶۴۰ میلیون دلار. عدم تمدید معافیتهای صادراتی از سوی دولت آمریکا، زمینهساز این افت شده است.