نشست فصلی شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی با بیانیه رافائل گروسی شروع به کار کرد. مدیرکل آژانس، در نخستین بخش این نشست گزارش تازه خود درباره وضعیت برنامه هستهای ایران را قرائت کرد؛ گزارشی که در مقایسه با دورههای گذشته با حساسیت بیشتری دنبال شد، زیرا پس از حملات نظامی ماه ژوئن علیه تأسیسات هستهای ایران و تعلیق بخشی از همکاریهای تهران با آژانس، روند بازرسیها با اختلال جدی روبهرو شده است. گروسی در گزارش افتتاحیه خود اعلام کرد که بازرسان آژانس پس از یک وقفه چندماهه به ایران بازگشتهاند و در تأسیساتی که در حملات تیرماه هدف قرار نگرفته بودند، بازرسیهایی انجام دادهاند. او درعینحال تأکید کرد برای بازگرداندن کامل فعالیتهای راستیآزمایی و نظارت فنی، «تعامل بیشتری» میان تهران و آژانس ضروری است.
نخستین روز تیرماه امسال، تأسیسات هستهای ایران در نطنز، فردو و اصفهان هدف حملات نیروی هوایی آمریکا قرار گرفت؛ حملهای که با مشارکت مستقیم واشنگتن در عملیات مشترک با اسرائیل صورت گرفت و به گفته مقامات کشورمان، نقض آشکار حاکمیت ملی و تمامیت ارضی کشور بود. هرچند ساختمانها و تجهیزات دچار خسارتهای سنگین شدند، اما براساس گزارشهای رسمی، میزان تشعشعات خارجی افزایش نیافته و خطر انتشار مواد هستهای وجود نداشته است. گروسی در گزارش خود با اشاره به همین حملات گفت «برای آنکه بازرسیهای کامل از سر گرفته شود، به تعامل جدیتر با ایران نیاز است». او توضیح داد: «تهران باید دسترسی آژانس را به تأسیسات آسیبدیده و همچنین به موجودیهای اورانیوم غنیشده با غنای پایین و بالا فراهم کند؛ زیرا تعیین وضعیت دقیق این مواد موضوعی نیازمند رسیدگی فوری است». مدیرکل آژانس یادآور شد «نبود دسترسی به این مواد طی پنج ماه گذشته، عملا انجام راستیآزماییهای معمول را مختل کرده و فاصلهای غیرمتعارف در ثبت و تطبیق اطلاعات ایجاد کرده است». در بخش دیگری از گزارش، گروسی یادآور شد «پس از پایان اعتبار قطعنامه ۲۲۳۱، موضوع نظارت بر اجرای توافق هستهای ایران دیگر در دستور کار شورای حکام قرار ندارد و آژانس اکنون صرفا بر تعهدات ایران ذیل توافق پادمانی و معاهده منع اشاعه تسلیحات اتمی (انپیتی) متمرکز است». رئیس دیدهبان هستهای سازمان ملل همچنین به توافقی اشاره کرد که در ۹ سپتامبر ۲۰۲۵ در قاهره با عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، امضا کرده است. این توافق، چارچوبی برای انجام بازرسیهای آژانس، زمانبندی ابلاغیهها و شیوههای نظارت پس از حملات ماه ژوئن تعیین کرده بود و به گفته گروسی، «ایران از زمان امضای این تفاهمنامه در برخی بخشها همکاریهای درخورتوجهی با آژانس داشته است». با این حال او تأکید کرد «آژانس هنوز گزارشی درباره وضعیت تأسیسات آسیبدیده و مواد هستهای موجود در آنها از تهران دریافت نکرده و هیچ فعالیت راستیآزمایی در این سایتها انجام نشده است». گفتنی است که زمینه این وضعیت به تصمیم اخیر ایران برمیگردد. تهران پس از حملات نظامی آمریکا و اسرائیل اعلام کرد گروسی در ایفای وظایف قانونی خود، ازجمله حفاظت از تأسیسات تحت پادمان، کوتاهی کرده و گزارشهای جانبدارانه او در ماههای گذشته عملا زمینهساز این حملات بوده است. ضمن آنکه اقدام تروئیکای اروپای در فعالسازی مکانیسم ماشه سبب شد تا توقف توافق قاهره در دستور کار قرار بگیرد و بخشی از همکاریها با آژانس به حالت تعلیق درآید. با این حال، ایران همچنان اعلام کرده آمادگی بررسی پیشنهادهای جدید برای دستیابی به یک چارچوب همکاری تازه را دارد؛ هرچند تصمیمگیری نهایی درباره سطح و نوع تعامل با آژانس به شورایعالی امنیت ملی واگذار شده است.