شصتوسومین کنفرانس پاگواش در هیروشیما با شعار «هشتاد سال پس از بمباران اتمی؛ زمانی برای صلح، گفتوگو و خلع سلاح هستهای» بار دیگر اهمیت مقابله با سلاحهای کشتار جمعی را به جهان یادآوری کرد. سخنرانی محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه پیشین جمهوری اسلامی ایران، در این نشست نشان داد که ایران نه تنها از منظر اخلاقی و دینی بلکه بر اساس تجربه تاریخی خود، مخالف جدی این سلاحهاست.
ملت ایران در جنگ تحمیلی قربانی مستقیم سلاحهای شیمیایی بود؛ سلاحهایی که با حمایت قدرتهای غربی در اختیار رژیم بعث قرار گرفت. سکوت شورای امنیت و بیتوجهی قدرتهای مدعی حقوق بشر در برابر این جنایات، نمونهای آشکار از ترجیح مصلحت ژئوپولیتیکی بر مسئولیت اخلاقی بود. همین تجربه تلخ، پایهای برای موضع اصولی جمهوری اسلامی در مخالفت با سلاحهای کشتار جمعی شد؛ موضعی که با فتوای رهبر معظم انقلاب مبنی بر حرمت سلاح هستهای، مشروعیت دینی و استراتژیک یافته است.
ظریف در سخنان خود تأکید کرد برنامه هستهای ایران هیچگاه معطوف به تسلیح نبوده و چهار دهه فشار، تحریم و ترور دانشمندان نیز نتوانسته این مسیر را تغییر دهد. تداوم این برنامه نه از سر نظامیگری، بلکه بهعنوان نمادی از کرامت ملی و مقاومت در برابر فشارهای خارجی دنبال شده است.
نشست خزر؛ گامی برای همگرایی منطقهای
نخستین نشست کمیته ویژه امور دریای خزر با حضور نمایندگان ارشد دستگاههای اجرایی و مسئولیت معاون حقوقی و بینالمللی وزارت امور خارجه، نقطه عطفی در مدیریت هماهنگ مسائل این پهنه آبی است. اهمیت این نشست در آن است که دریای خزر نه تنها بزرگترین دریاچه بسته جهان، بلکه عرصهای راهبردی برای منافع اقتصادی، زیستمحیطی و امنیتی ایران و چهار کشور دیگر ساحلی است. در این نشست، موضوعاتی چون تدارک هفتمین اجلاس سران کشورهای ساحلی در ایران، نشست استانداران استانهای ساحلی در رشت، بررسی رژیم حقوقی خزر و اجرای کنوانسیون تهران در حوزه محیط زیست مورد بحث قرار گرفت. این دستورکارها نشان میدهد که ایران در پی آن است تا نقش فعالتری در تعیین قواعد همکاری و بهرهبرداری مشترک ایفا کند. از منظر تحلیلی، تشکیل این کمیته میتواند به انسجام داخلی در سیاستگذاری خزر کمک کند؛ چراکه تاکنون یکی از چالشهای اصلی، پراکندگی تصمیمگیری میان نهادهای مختلف بوده است. همچنین، توجه به مسائل زیستمحیطی در کنار مباحث حقوقی و اقتصادی، نشاندهنده رویکردی جامع است که میتواند جایگاه ایران را در مذاکرات منطقهای تقویت کند. در مجموع، این نشست را باید گامی مهم در جهت همگرایی ملی و منطقهای برای بهرهبرداری پایدار از ظرفیتهای خزر دانست.
۱۳ آبان، نسلکشی غزه و سیاستهای دوگانه غرب
در نشست خبری اخیر، اسماعیل بقائی سخنگوی وزارت امور خارجه، ضمن تبریک ۱۳ آبان بهعنوان نماد استقلال و عزت ملت ایران، به تحولات منطقهای و جهانی پرداخت. با اشاره به وضعیت غزه تأکید کرد آنچه در این سرزمین میگذرد «جنگ» نیست، نسلکشی تمامعیار است. به گفته وی، تنها در مدت کوتاهی پس از اعلام آتشبس، بیش از ۲۰۰ فلسطینی شهید و بیش از ۶۰۰ نفر مجروح شدهاند. بقائی بیعملی شورای امنیت و حمایت قدرتهای غربی از رژیم صهیونیستی را عامل اصلی تداوم این فجایع دانست. وی به قتل ۲۷۰ روزنامهنگار در جریان حملات اخیر اشاره کرد و آن را نشانهای بیسابقه از نقض حقوق بشر خواند. در ادامه، بقائی به افشای اسناد مرتبط با جفری ابستین پرداخت و تأکید کرد که حضور چنین افراد فاسدی در شبکههای تصمیمسازی آمریکا نشاندهنده ماهیت دشمنی این کشور با ملت ایران است. او یادآور شد که حتی مقامات اطلاعاتی آمریکا به سیاستهای مداخلهجویانه چند دهه اخیر اعتراف کردهاند؛ سیاستهایی که نتیجهای جز خشونت، تروریسم و نابودی نظامهای مشروع نداشته است.