جدیدترین گزارش مرکز آمار ایران از شاخص قیمت مصرفکننده در مهرماه سال 1404 حاکی از افزایش تورم در نخستین ماه پاییز بود. بر این اساس، نرخ تورم سالانه به بالاترین سطح از ابتدای سال 1403 رسید، نرخ تورم نقطهبهنقطه رکورد 29 ماهه خود را شکست و نرخ تورم ماهانه نیز بالاترین رقم از خردادماه سال 1401 را ثبت کرد.
تورم مهرماه ۴۸.۶ درصد
طبق آخرین آمار منتشرشده توسط مرکز آمار، تورم نقطهبهنقطه خوراکیها و آشامیدنیها در ۴ ماه با رشدی ۱۷ درصدی از ۴۷ درصد به ۶۴ درصد رسیده است که نشان از فشار بیشتر بر معیشت دهکهای پایین جامعه دارد. تازهترین دادههای منتشرشده از سوی مرکز آمار ایران نشان میدهد تورم نقطهای مهرماه سال جاری به ۴۸.۶ درصد رسیده است؛ این در حالی است که تورم ماهانه نیز با جهش ۵ درصدی رکورد جدیدی را بهجای گذاشته و در سقف ۴۰ ماهه قرارگرفته است. بررسی روند بلندمدت تورم ماهانه نشان میدهد سطح ۵ درصد و بالاتر در تورم ماهانه رقم نادری است که طی سالهای اخیر تنها یکبار در خردادماه ۱۴۰۱ مشاهدهشده بود؛ زمانی که دولت سیزدهم ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی را حذف کرد و نرخ تسعیر کالاهای اساسی به ۲۸۵۰۰ تومان افزایش یافت، این تصمیم موجب جهش ۱۰ درصدی تورم ماهانه در آن مقطع شد.
معیشت دهکهای پایین، زیر فشار تورم
بر اساس جزئیات گزارش مرکز آمار، از تیرماه سال جاری، تورم نقطهبهنقطه در گروه کالا و خدمات و بهویژه در بخش خوراکیها و آشامیدنیها در صدر نرخهای تورم قرار دارد. همچنین تورم نقطه به نقطه نان و غلات با ۹۸ درصد تورم رکورددار تورم در مهرماه بودند، پس از آنها میوه و سبزیها هم با ۹۴ و ۷۷ درصد قرار دارند.
بر اساس برآوردهای مستقل و گزارشهای منتشرشده از کمیته مزد شورای عالی کار، هزینه «سبد معیشت خانوار متوسط شهری» در سال ۱۴۰۴ به حدود ۳۵ تا ۴۰ میلیون تومان در ماه رسیده است.
عبور تورم سالانه از 40 درصد
تورم سالانه که بهعنوان مهمترین شاخص تورمی شناخته میشود، درصد تغییر میانگین اعداد شاخص قیمت در 12 ماه منتهی به ماه جاری، نسبت به دوره مشابه قبل از آن را محاسبه میکند. بررسیها نشان میدهند که در مهرماه امسال، نرخ تورم سالانه دهک اول وارد کانالی تازه شد و با ثبت رقم 40.1 درصدی، از تورم دهکهای دیگر پیشی گرفت. درحالیکه ضعیفترین قشر جامعه ازلحاظ اقتصادی، بیشترین نرخ تورم را تجربه کردند، نرخ تورم سالانه دهک دهم که شامل ثروتمندترین افراد است، معادل 38.2 درصد رقم خورد که کمترین رقم میان همه دهکها بود. درنتیجه، دامنه تغییرات نرخ تورم سالانه در مهرماه به 1.9 واحد درصد رسید و این در حالی بود که اختلاف بیشترین و کمترین نرخ تورم دهکها در شهریورماه، 1.6 واحد درصد ثبت شد.
اوجگیری تورم
بررسی وضعیت نرخ تورم نقطهبهنقطه به تفکیک دهکهای هزینهای حاکی از آن است که 6 دهک هزینهای اول، بیشترین تورم نقطهای را ثبت کردند؛ در این میان اما دهک دوم با رقم 51 درصدی، شاهد بیشترین تورم بود. در مقابل اما دهک دهم در آمار تورم نقطهبهنقطه نیز کمترین رقم را ثبت کرد و مهرماه را با تورم نقطهای 47.5 درصدی به پایان رساند. نرخ تورم نقطهبهنقطه شاخصی است که افزایش قیمت یک سبد یکسان از کالا و خدمات را در پایان هرماه، نسبت به ماه مشابه سال قبل اندازهگیری میکند. به عبارت دیگر، درحالیکه سبد مصرفی خانوارهای دهک دوم در مهرماه امسال در مقایسه با مهرماه سال گذشته 51 درصد گران شد، این رقم برای دهک دهم معادل 47.5 درصد بود.
تورم ماهانه
دهک هزینهای دهم که شامل ثروتمندترین افراد جامعه است، کمترین نرخ تورم سالانه و نقطهبهنقطه را در مهرماه تجربه کرد، اما در ثبت نرخ تورم ماهانه، پیشتاز بود. طوری که نرخ تورم ماهانه دهک دهم در مهرماه امسال به 5.21 درصد رسید. به نظر میرسد که رشد قابلتوجه قیمت «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» بهویژه تورم چشمگیر 23.4 درصدی در بخش «آموزش» و 7.9 درصدی در بخش «کالاها و خدمات متفرقه» عامل اصلی اوجگیری تورم ماهانه در دهک دهم بود؛ چراکه این کالاها سهم بیشتری از سبد مصرفی دهکهای بالاتر را نسبت به دهکهای پایین به خود اختصاص میدهند. دهک دهم در حالی پیشتاز تورم ماهانه مهرماه شد که دهکهای اول تا پنجم نیز تورم ماهانه بالای پنج درصد را ثبت کردند. همچنین کمترین نرخ تورم ماهانه نیز با رقم 4.95 درصدی به دهک هفتم اختصاص یافت.