رژیم غذایی بر اساس گروه خونی یکی از موضوعاتی است که در سالهای اخیر، بهویژه از سوی برخی متخصصان تغذیه و نویسندگان کتابهای سلامت، مورد توجه قرار گرفته است. این رژیم، که بهطور خاص توسط پزشک آمریکایی پیتر د آدامو در دهه 1990 معرفی شد، ادعا میکند که انتخاب غذاها بر اساس گروه خونی افراد میتواند به بهبود سلامت و کاهش خطر بیماریها کمک کند. اما آیا این نظریه بر پایهی علمی استوار است؟ آیا واقعاً گروه خونی میتواند در انتخاب رژیم غذایی فرد مؤثر باشد؟ برای پاسخ به این سوالات، باید به جدیدترین یافتههای علمی نگاه کنیم.
مبانی نظری
دکتر پیتر د آدامو در کتاب خود تحت عنوان «"Eat Right 4 Your Type"»که در سال 1996 منتشر شد، مطرح کرد که هر گروه خونی (A، B، AB و O) به نوع خاصی از غذاها پاسخ بهتری میدهد. به گفتهی او، این امر به دلیل تفاوتهای ژنتیکی و تکاملی است که در طول تاریخ بشر، در گروههای خونی مختلف ایجاد شده است. بهعنوان مثال، گروه خونی نوع O که بهعنوان «شکارچی» شناخته میشود، باید رژیم غذاییاش بیشتر شامل پروتئینهای حیوانی باشد، در حالی که گروههای خونی A و B بهدلیل ویژگیهای متفاوتشان باید بیشتر از غذاهای گیاهی و سبزیجات استفاده کنند.
این نظریه، در ابتدا توجه بسیاری از افراد را به خود جلب کرد، زیرا بهنظر میرسید که بتواند راهحلی شخصیسازی شده برای بهبود سلامتی افراد ارائه دهد. اما آیا شواهد علمی نیز از این فرضیه حمایت میکنند؟
یافتههای علمی
در چند دههی اخیر، چندین مطالعه علمی در تلاش بودهاند تا این نظریه را مورد ارزیابی قرار دهند. اما متأسفانه، نتایج این تحقیقات نه تنها از دقت و صحت رژیم غذایی بر اساس گروه خونی پشتیبانی نمیکنند، بلکه نشان میدهند که در واقع هیچگونه شواهد علمی معتبر و قابل اعتمادی برای اثبات این نظریه وجود ندارد.
یکی از بررسیهای جامع در این زمینه، که در سال 2013 در«American Journal of Clinical Nutrition» منتشر شد، نتیجهگیری کرد که «هیچ شواهد علمی معتبری برای اثبات ارتباط بین گروه خونی و رژیم غذایی وجود ندارد». این مطالعه که به بررسی تاثیر رژیمهای غذایی مختلف بر سلامت افراد از نظر گروه خونی پرداخته بود، نشان داد که تفاوتهایی که در واکنش به غذاها در افراد با گروههای خونی مختلف مشاهده میشود، بهطور کلی نمیتواند بهطور مستقیم به تفاوتهای ژنتیکی یا خونشناسی مربوط باشد. به عبارت دیگر، یافتههای علمی هیچگونه مزیتی برای رژیم غذایی مبتنی بر گروه خونی نشان ندادند.
در تحقیق دیگری که در سال 2014 در «PLOS One» منتشر شد، محققان به این نتیجه رسیدند که رژیم غذایی بر اساس گروه خونی نه تنها هیچ تأثیر مثبت بر سلامت ندارد، بلکه به احتمال زیاد میتواند منجر به عدم تعادل غذایی و کمبود مواد مغذی در بدن شود. این مطالعه بر اساس دادههای بزرگ از جمعیتهای مختلف انجام شد و نشان داد که افراد با رژیم غذایی بر اساس گروه خونی، غالباً از مواد غذایی خاصی که به گروه خونی آنها توصیه میشود، در سطح مناسب دریافت نمیکنند.
چرا این رژیم هنوز محبوب است؟
با وجود عدم وجود شواهد علمی معتبر برای حمایت از رژیم غذایی بر اساس گروه خونی، این رژیم همچنان در میان برخی از مردم و حتی برخی از پزشکان و متخصصان تغذیه محبوب است. این موضوع بهطور عمده به خاطر حس شخصیسازی و وعدهی بهبود سریع سلامتی است که این رژیم به افراد میدهد. در دنیای امروزی که مردم به دنبال راهحلهای سریع برای بهبود وضعیت سلامتی خود هستند، رژیم غذایی بر اساس گروه خونی بهنظر میرسد که یک راهکار ساده و معقول برای رسیدن به این هدف باشد.
علاوه بر این، برخی از افراد ممکن است بر اساس تجربه شخصی خود از این رژیمها نتیجه مثبت گرفته باشند. درواقع، این موضوع بهنوعی مشابه رژیمهای غذایی دیگر است که ممکن است برای برخی افراد مفید باشد، حتی اگر شواهد علمی آنها را تأیید نکند. در اینجا، اثرات روانی و انگیزشی رژیمها ممکن است نقش بسزایی در بهبود احساس سلامت افراد ایفا کند.
رژیم غذایی بر اساس گروه خونی، با وجود ادعاهایی که توسط برخی محققان مطرح شده است، از نظر علمی اثبات نشده است. شواهد اخیر بهطور قاطع نشان میدهند که این رژیم نهتنها از پایه علمی محکمی برخوردار نیست، بلکه میتواند منجر به سوءتغذیه و مشکلات بهداشتی دیگر شود.