یک کارشناس منابع آب گفت: سدهای ارومیه به بهانه تأمین آب شرب احداث‌شده درحالی‌که کل نیاز آب حوضه آبریز دریاچه کمتر از ۴۶۰ میلیون مترمکعب است، اما مجموع سدهای احداث‌شده در این حوضه بالغ‌بر ۲.۲ میلیارد مترمکعب حجم مخازن است و این یعنی، مخازن در خدمت توسعه سطح زیر کشت قرارگرفته‌اند.
علی حاجی‌آباد در ارزیابی وضعیت دریاچه ارومیه و امکان احیای آن به ایرنا گفت: مطالعات انجام‌شده در خصوص آب داخل دریاچه حاکی از آن است که میانگین عمر آبی که هرساله در این دریاچه شاهد هستیم بیشتر از ۲.۵ سال نیست یعنی فقط کافی است ۲.۵ سال آب به دریاچه ارومیه نرسد تمام آبی که از گذشته هم در این دریاچه وجود داشت، از دسترس خارج می‌شود.
وی افزود: وقتی در ۴ سال گذشته ناگاه تأمین حقا به دریاچه به شرایط سال ۹۱ که شاهد افت آب دریاچه بودیم؛ برمی‌گردد، غیرطبیعی نیست که دریاچه به‌طور کامل خشک شود، زیرا اگر تبخیر بر ورودی آب غلبه کند بعد از مدت محدودی کل اقدامات انجام‌شده؛ به‌طور کامل از بین می‌رود.
این کارشناس منابع آب گفت: میانگین عمر دریاچه ارومیه در شرایط پرآبی هم بیشتر از ۲.۵ سال نبوده و اکنون ۴ سال است که با حداقل ورودی آب به دریاچه مواجه هستیم، در همین سال آبی منتهی به شهریور ۱۴۰۴ فقط ۳۲۰ میلیون مترمکعب آب وارد دریاچه ارومیه شده بود که این عدد ۹ درصد نیاز زیست‌محیطی دریاچه است. درنتیجه، به همان نسبت هم تبخیر به آب ورودی غلبه کرده و کل آبی که بر پیکره آبی دریاچه ارومیه وجود داشته طی یک سال اخیر از بین رفته است.
۴۳۰ هزار هکتار به سطح اراضی کشاورزی اضافه‌شده
وی با اشاره به راهکارهای نجات دریاچه تصریح کرد: اکنون باید مسیری را که از سطح آبی دریاچه ارومیه کاسته و به سطح سبز اطراف افزوده‌شده، معکوس طی کنیم. اکنون شاهد این هستیم ۴۳۰ هزار هکتاری که از سطح آبی دریاچه ارومیه کاسته شده به همان میزان به سطح اراضی کشاورزی اضافه‌شده و اکنون راهکار این است این روند تبدیل پیکره آبی به اراضی را معکوس طی کنیم و بتوانیم از سطح اراضی کشاورزی حوضه دریاچه ارومیه کم و به سطح آبی دریاچه اضافه کنیم. حاجی‌آباد خاطرنشان کرد: بخشی از محل پرداخت خسارت عدم‌اصلاح کشت کشاورزی، بخشی از طریق جایگزینی کشتهای پر آب‌بر و کم آب‌بر و هر آنچه اقداماتی که مسئولین وزارت جهاد کشاورزی بر آن واقف‌اند؛ برای کاهش واقعی مصرف آب انجام شود، نه صرفاً اقداماتی که جلوی افزایش بهره‌وری و تولید را دربگیرد. اقداماتی که به‌طور مشخص به کاهش واقعی مصرف آب در بخش کشاورزی منجر شود. به‌عبارت‌دیگر لزوماً رعایت الگوی کشت منطبق بر تأمین نیاز زیست‌محیطی دریاچه ارومیه است.
آب صرف توسعه اراضی کشاورزی
وی بابیان اینکه عمده عامل اوضاع دریاچه ارومیه انسانی است، تأکید کرد: وقتی ما بابت نیاز ۱۸ میلیون مترمکعبی آب شرب یک سد ۱۸۰ میلیون مترمکعبی احداث می‌کنیم و تمامی آب مازاد بر نیاز شرب را صرف توسعه اراضی کشاورزی می‌کنیم نشان‌دهنده این است تأثیر اقدامات انسانی به‌مراتب بیش از اقلیمی است. مدیر پیشین برنامه‌ریزی ستاد احیای دریاچه ارومیه توضیح داد: سدهای ارومیه به بهانه تأمین آب شرب احداث‌شده درحالی‌که کل نیاز آب حوضه آبریز دریاچه کمتر از ۴۶۰ میلیون مترمکعب است، اما مجموع سدهای احداث‌شده در این حوضه بالغ‌بر ۲.۲ میلیارد مترمکعب حجم مخازن است و این بدان معناست که مخازن در خدمت توسعه سطح زیر کشت قرارگرفته‌اند، به این شکل که با اطمینان‌بخشی به زارعین پایین‌دست حتی در سال‌های خشک‌سالی آنان را به سمت توسعه کشتهای آب، کشتهای دائمی و باغات در اطراف حوضه دریاچه ارومیه سوق داده‌ایم.
دریاچه در روز صفر آب
این کارشناس حوزه آب یادآور شد: دریاچه به روز صفر خود رسیده و ما هرساله شاهد تغییرات سطح آب دریاچه ناشی از فصول گرم و خشک و سرد هستیم احتمالاً در انتهای زمستان با جریان حداقلی ناشی از بارش‌های زمستانی شاهد انتشار اخباری مبنی برافزایش نیم متری تراز دریاچه هستیم که این وضعیت در مقایسه با سال قبل فاقد هرگونه ارزش محیط زیستی خواهد بود.