ایران با درآمد سرانه تعدیل شده با قدرت خرید حدود ۱۶ هزار دلار، در رتبه متوسط شاخص توسعه انسانی قرار دارد اما همچنان فاصله قابل توجهی با کشورهای توسعه‌یافته دارد.
وضعیت کشورهای توسعه یافته
تحلیل داده‌های درآمد سرانه به عنوان یکی از معیار‌های شاخص توسعه انسانی نشان می‌دهد که کشورهای با درآمد بالا معمولاً شاخص توسعه انسانی (HDI) بالاتری دارند. کشور‌هایی مانند لیختن‌اشتاین، نروژ، سنگاپور، ایرلند، سوئیس و آمریکا که درآمد سرانه بالایی دارند معمولاً در رتبه‌های برتر شاخص توسعه انسانی نیز قرار می‌گیرند. چرا که در کنار درآمد بالا، آنها از سیستم آموزشی قوی و خدمات سلامت پیشرفته نیز برخوردارند.
کشور‌هایی مانند آلمان، بریتانیا، فرانسه و کره جنوبی که در هر سه بعد شاخص توسعه انسانی عملکرد مناسبی دارند دارای توسعه انسانی متوازن هستند. آنها نه تنها از سرانه درآمد خوبی برخوردارند بلکه سطح بالایی از آموزش و سلامت را نیز برای شهروندان خود فراهم کرده‌اند.
فقر زدایی
برخی کشور‌ها مانند قطر یا کویت با درآمد سرانه بالا شاید به‌دلیل محدودیت‌هایی در نظام آموزشی فراگیر یا شکاف‌های جنسیتی، شاخص توسعه انسانی پایین‌تری نسبت به سطح درآمدشان دارند. ایران با درآمد سرانه حدود ۱۶ هزار دلار در سطح متوسط این جدول قرار می‌گیرد و شاخص توسعه آن نیز معمولاً در رده متوسط بالا طبقه‌بندی می‌شود. ایران و ترکیه با وجود پیشرفت‌هایی در آموزش و بهداشت، به‌دلیل پایین‌تر بودن درآمد سرانه نسبت به کشورهای توسعه‌یافته در رده‌های میانی HDI قرار دارند. برای این کشور‌ها بهبود شاخص درآمدی از طریق رشد اقتصادی پایدار و کاهش فقر می‌تواند جایگاه آنها را در HDI ارتقا دهد.
کلید توسعه
کشورهای پایین جدول مانند سودان جنوبی، افغانستان و زیمبابوه با سرانه درآمد بسیار پایین در تمامی مؤلفه‌های توسعه انسانی از جمله امید به زندگی و آموزش نیز عملکرد ضعیفی دارند. درآمد سرانه به‌تنهایی عامل تعیین‌کننده توسعه نیست، اما نقش مهمی در تأمین منابع لازم برای ارتقاء آموزش، سلامت و کیفیت زندگی دارد. افزایش عادلانه درآمد سرانه همراه با سرمایه‌گذاری در آموزش و سلامت کلید بهبود واقعی توسعه انسانی در کشورهاست.
وضعیت ایران
زندگی با کیفیت در کشورهای مختلف به درآمد، کیفیت آموزش، سلامت و امید به زندگی وابستگی زیادی دارد. شاخص توسعه انسانی (HDI) با در نظر گرفتن این سه عامل وضعیت زندگی مردم را بهتر نشان می‌دهد. ایران در ۲۳ سال اخیر توانسته به رتبه متوسط رو به بالای جهانی دست یابد، اما هنوز فاصله‌ای با کشورهای پیشرفته دارد. کشورهای اسکاندیناوی به دلیل سرمایه‌گذاری پایدار در آموزش و سلامت بالاترین رتبه‌ها را دارند. شکاف‌های بزرگی در آموزش و امید به زندگی بین کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه وجود دارد که نشان می‌دهد برای رسیدن به توسعه واقعی باید علاوه بر درآمد، روی بهبود خدمات بهداشتی و آموزشی تمرکز کرد. توسعه انسانی نیازمند سیاست‌های مستمر و عادلانه در همه زمینه‌هاست. (اقتصادآنلاین)