خوزستان این روزها با آلودگی هوا تا قطع آب و برق مواجه است. علی طهماسبی، کنشگر محیط‌زیست به «تجارت‌نیوز»، گفت: اقدام موثری برای کنترل آلودگی هوای خوزستان انجام نشده و حل چالش آب و برق نیز نیازمند اصلاح الگوی کشت و مصرف آب و برق و عزمی جدی در سطح ملی است. آلودگی هوای این استان هم منشا داخلی دارد و هم خارجی. نخستین هجوم ریزگردها به خوزستان و برخی دیگر از استان‌های کشور امسال روزهای 25 و ۲۶ فروردین رخ داد که این پدیده با غلظت بالایی از سوی عراق به سمت ایران آمد.
به گفته طهماسبی، فعال‌ترین کانون خارجی ورود ریزگرد به استان خوزستان و ایران، در بخش شمال غربی شهر ناصریه واقع در کشور عراق قرار دارد که وسعت آن به حدود ۲۰۰ هزار هکتار می‌رسد.
7 کانون داخلی؛ منشا آلودگی هوای خوزستان
طهماسبی می‌گوید: باید تفکیکی میان دو مفهوم ریزگرد و گرد و غبار قائل شد. منشا پدیده نخست معمولا خارج از مرزهای ایران است اما گرد و غبار یا گرد و خاک، منبع داخلی دارد. بر اساس اعلام منابع رسمی، هفت کانون فعال گرد و غبار، منشا داخلی آلودگی هوای خوزستان هستند که در جنوب تالاب هورالعظیم، شمال خرمشهر، شرق، جنوب و جنوب شرق اهواز، محدوده بندر امام خمینی تا امیدیه، محدوده ماهشهر - هندیجان و شرق هندیجان قرار دارند. مجموع مساحت آنها نیز بیش از ۳۵۰ هزار هکتار برآورد می‌شود.
ضعف در دیپلماسی محیط زیستی
او ضعف شدید در دیپلماسی محیط زیستی را یکی از عوامل اصلی تداوم آلودگی هوای خوزستان می‌داند و می‌افزاید: «واقعیت این است که دولت‌ها، اقدام موثری را جز سخنرانی یا رایزنی‌های بی‌نتیجه با کشورهای منطقه انجام نداده‌اند.»
طهماسبی به چالش‌های محیط زیستی ایران با همسایگان خود در بخش‌های شرقی، شمالی و غربی کشور اشاره می‌کند و می‌گوید: «استان‌های مختلف در حوزه حقابه، ریزگرد یا آتش‌سوزی با کشورهای منطقه مشکلاتی دارند اما چشم‌انداز مثبتی برای حل آنها وجود ندارد؛ در حالی که دیپلماسی محیط زیستی نیازمند اقدامات عملی جدی، فراتر از حرف و جلسه است.»
کاهش بارندگی
این فعال محیط زیست، معتقد است کاهش شدید بارندگی استان نسبت به بلندمدت، نگرانی‌ها را در مورد افزایش آلودگی هوای خوزستان افزایش می‌دهد و می‌گوید: «خوزستان در سال آبی جاری، بارندگی مناسبی نداشته و ممکن است بخش‌هایی از تالاب‌های استان نیز به کانون گرد و غبار تبدیل شوند.»
داده‌های سازمان هواشناسی نیز موضوع کاهش بارش‌ها در خوزستان را تایید می‌کند. این استان، از ابتدای سال آبی جاری (اول مهر) تا روز 29 فروردین، 121.6 میلیمتر معادل 37.3 درصد کاهش بارندگی را نسبت به بلندمدت تجربه کرده است.
راهکارها
طهماسبی یکی از راهکارهای مقابله با چالش آلودگی هوای خوزستان را دیپلماسی منطقه‌ای در حوزه محیط زیست و انعقاد قراردادهای محکم و اجرایی با همسایگان می‌داند و می‌افزاید: «در بعد داخلی نیز جانمایی صحیح صنایع و اصلاح الگوی کشت و مصرف آب باید به صورت جدی پیگیری شود. مورد دوم به حفظ تالاب‌ها و جلوگیری از تبدیل آنها به کانون گرد و غبار کمک می‌کند. نگاه سیاست‌گذاران و مدیران ملی و استانی به مقوله توسعه پایدار باید از حرف فراتر برود و به یک الزام واقعی تبدیل شود؛ در آن صورت است که آنها به جای اجرای طرح‌های اختلاف‌برانگیز انتقال آب و ایجاد صنایع آب‌بر در فلات مرکزی ایران، به سمت پروژه‌هایی می‌روند که نه محیط زیست را تخریب می‌کند و نه به مشکلات اجتماعی دامن می‌زند.»
قطعی آب و برق در فصل گرم!
با آغاز فصل گرما در خوزستان و با وجود افزایش دمای هوا، حتی تا بیشتر از 40 درجه سانتیگراد در مدت اخیر، معضل قطعی آب و برق بار دیگر گلایه‌های جدی شهروندان را در پی داشته است. برای مثال، همزمان با ورود حجم گسترده‌ای از ریزگرد از کشور عراق به خوزستان، تامین آب برخی مناطق اهواز با چالش مواجه شد.
طهماسبی، قطع برق و قطع یا افت فشار آب در برخی مناطق استان را در روزهای گذشته تایید می‌کند و می‌گوید: «مقابله با آلودگی هوای خوزستان و دیگر چالش‌ها و بحران‌های جدی محیط زیستی و اجتماعی این استان، نیازمند عزمی ملی همراه با تعامل بین‌المللی است و تنها با مسئولیت‌پذیری، تصمیمات سنجیده و اقدامات فراگیر می‌توان با آنها مقابله کرد. موضوع اصلاح الگوی کشت و مصرف آب و برق نیز در این زمینه موثر است.»